این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
فیزیک زمین و فضا، جلد ۴۹، شماره ۱، صفحات ۹۷-۱۱۷
عنوان فارسی تحلیل تغییر شکل قاره‌ای زمان حاضر در محدوده فلات ایران با استفاده از تانسور کرنش مستخرج از مشاهدات دائم و دوره‌ای GPS
چکیده فارسی مقاله با استفاده از بردارهای سرعت دائم و دوره‌ای GPS می‌توان به تانسور گرادیان جابجایی دست یافت و با محاسبه تانسور کرنش و کمیت‌های اسکالر مستخرج از این تانسور به بررسی تغییر شکل قاره‌ای و تفسیر زمین‌ساخت منطقه با توجه به گسل‌های فعال شناخته شده پرداخته شود. در این تحقیق برای فلات ایران در محدوده برخورد مایل صفحه‌های زمین‌ساختی عربستان و اوراسیا تانسور گرادیان جابجایی با حل مسئله معکوس با استفاده از بردارهای سرعت مسطحاتی GPSمحاسبه شد. سپس تانسور کرنش و کمیت‌های اسکالر مستخرج از آن یعنی محورهای اصلی کوتاه‌شدگی و کشیدگی، نرخ دوران حول محور قائم، کرنش برشی بیشینه و اتساع دوبعدی برآورد شده است. نتایج تحلیل با ویژگی‌های زمین‌ساختی بلندمدت در مناطق وسیعی از فلات ایران سازگار است که نشان می‌دهد میدان سرعت GPS منعکس‌کننده فرآیندهای زمین‌شناسی زمان حاضر فلات ایران است. تغییرات دامنه و جهت دوران حول محور قائم به‌دلیل تغییر شکل توزیع شده در سرتاسر فلات است. وجود مناطق بزرگ با نرخ‌های دوران تقریباً ثابت و کم دامنه نشانگر دوران اجسام شبه صلب در داخل فلات برخوردی ایران است که توسط گسل‌های فعال احاطه شده‌اند. دامنه کوتاه‌شدگی در مناطق داخلی نسبت به مرزهای فلات پایین‌تر بوده و تقریباً در همه جای فلات نرخ اتساع منفی است. نرخ اتساع منفی با بالاآمدگی قائم پوسته و کوه‌زایی همراه است. حداکثر مقدار اتساع دوبعدی منفی در بخش جنوبی البرز شرقی برابر 3-10×1/8 و 3-10×6/4 در سال به‌ترتیب با روش‌های نزدیک‌ترین همسایگی و فواصل وزن‌دار محاسبه شد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گرادیان جابجایی،نزدیک‌ترین همسایگی،فواصل وزن‌دار،فلات ایران،GPS،
عنوان انگلیسی Analysis of present-day continental deformation in the Iranian plateau using strain tensor extracted from permanent and campaign GPS observations
چکیده انگلیسی مقاله Regional GPS networks are now becoming sufficiently dense that one can, with increasing confidence, calculate the full two-dimensional velocity gradient tensor rather than rely on one-dimensional transects. The two-dimensional tensor provides additional insight by allowing one to calculate the vertical axis rotation and dilatation rate tensors. Furthermore, the principal horizontal strain rate axes are not always obvious from examination of the velocity vectors alone. In this study, the Iranian plateau at the oblique collision zone of the Arabia-Eurasia tectonic plates has been selected as the study area. Deformation measured by regional GPS networks in the Iranian plateau reflects the geologic and tectonic variability of the region. Using GPS observations, the velocity gradient tensor can be obtained and by calculating the scalar quantities extracted from this tensor, we can study the continental deformation and interpret the tectonics of the region.For the Iranian collisional plateau, the regional strain and rotation rate are analyzed by inverting GPS velocity vectors to calculate the two-dimensional velocity gradient tensor. In the general case, estimated deformations using GPS data show characteristics of regional deformation. Principal shortening and extension rate axes, vertical axis rotation, and two-dimensional volume strain (dilatation) are very consistent with long-term geological features over large areas, indicating that the GPS velocity fields reflect processes responsible for the recent geologic evolution of the Iranian plateau. Differences between geological and GPS descriptions of deformation can be attributed either to GPS networks that are too sparse to capture local interseismic deformation, or to permanent deformation that accurs during strong earthquakes.Vertical axis rotation amplitude and sign changes are due to distributed deformation throughout the plateau. The presence of large regions with almost constant low amplitude rotation rates indicates a quasi-rigid bodies rotation inside the Iranian collisional plateau bounded by faults. The estimated compressive axis confirms the direction of the Arabia-Eurasia tectonic plates collision. The internal amplitude of shortening is lower than the boundaries of the plateau and has a negative two-dimensional dilation almost everywhere. A negative dilation rate is associated with vertical crustal uplift.The maximum value of negative volumetric strain was obtained in the southern part of Eastern Alborz. It was calculated as 8.1×10-3 and 4.6×10-3 per year, respectively, using the nearest neighbor and weighted distances methods.We show the superiority of the gridding method over the Delaunay triangulation method. On the other hand, to study the strain locally in regions with active deformation, if the number of GPS stations in there is high, the value of α in the distance-weighted method or the number of neighborhoods in the nearest neighbor method should be chosen less. Current two-dimensional GPS networks are adequate to resolve first-order regional-scale instantaneous strain variations. However, the resolution of some of the issues raised here must await the deployment of dense, continuous, and high-rate GPS networks. Such networks, scaled to the dimensions of the problems one wishes to study, will provide more regular temporal sampling allowing one to calculate more reliably near fault interseismic strain. More importantly, they will bring a critical third dimension of velocity measurement, allowing one to calculate the full three- dimensional velocity gradient tensor. Furthermore, the deployment of dense networks of continuous GPS stations can be used in conjunction with differential radar interferometry to provide a more spatially and temporally complete snapshot of tectonic deformation.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله گرادیان جابجایی,نزدیک‌ترین همسایگی,فواصل وزن‌دار,فلات ایران,GPS
نویسندگان مقاله اصغر راست‌بود |
گروه نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. رایانامه: arastbood@tabrizu.ac.ir

نشانی اینترنتی https://jesphys.ut.ac.ir/article_90615_9a052905332f15ef1705deb9018e33f0.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات