این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل، جلد ۳۰، شماره ۱، صفحات ۶۷-۸۵
عنوان فارسی پویایی زمانی ویژگی‌های خاک در مراحل تحولی توده‌های آمیخته ممرز در جنگل شصت‌کلاته استان گلستان
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: بررسی تغییرات ویژگی‌های فیزیکی، شیمیای و زیستی خاک طی مراحل تحولی جنگل در بهبود عملکرد خدمات اکولوژیکی جنگل‌های پایین‌بند می‌تواند راهکار مناسبی برای مدیریت این جنگل‌ها باشد. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی اثر مراحل مختلف تحولی توده بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک توده ممرز آمیخته در دو فصل پاییز و تابستان (با فاصله زمانی یکسال) در سری دو طرح جنگلداری شصت کلاته گرگان انجام شد.مواد و روش‌ها: برای تشخیص مراحل مختلف تحولی پس از جنگل گردشی تعداد 35 قطعه‌نمونه نیم هکتاری مستطیلی به ابعاد 50 × 100 متر در نظر گرفته شد. در هر کدام از قطعه‌نمونه‌ها نوع گونه‌های درختی، درختچه‌ای و متغیرهای قطر برابر سینه و ارتفاع کل اندازه‌گیری شد. در نهایت با استفاده از شاخص مراحل تحولی فلدمن و همکاران، سه مرحله تحولی جوانی، اوج و تخریب برای تمام قطعه‌نمونه‌ها تعیین و برای هر مرحله تحولی، سه تکرار در نظر گرفته شد. در هر یک از این نه قطعه نمونه اصلی نیم هکتاری تعداد پنج ریزقطعه‌نمونه 20 در20 متر که یکی از آن‌ها در مرکز و چهار ریزقطعه‌نمونه دیگر در چهار گوشه انتخاب و بررسی ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در هر ریزقطعه‌نمونه در سه نمونه خاک از عمق 15-0 سانتی متر در دو فصل تابستان و پاییز انجام شد. در مجموع تعداد 270 نمونه خاک تجزیه آزمایشگاهی شد.یافته‌‌‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که در بین ویژگی‌های فیزیکی خاک تغییرات بافت شامل شن، رس، سیلت و جرم مخصوص ظاهری در بین مراحل مختلف تحولی در دو فصل پاییز و تابستان اختلاف معنی‌داری ندارد. اما در هر دو فصل رطوبت خاک در مرحله اوج (پاییز: 47/1±51/30؛ تابستان: 18/1±07/24) بیشتر از مرحله اولیه (پاییز: 13/1±78/23؛ تابستان: 95/0±89/18) و تخریب (پاییز: 53/1±45/23؛ تابستان: 21/45±1/21) بود. بررسی ویژگی‌های شیمیایی و زیستی خاک نشان داد که هدایت الکتریکی، کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن، آمونیوم و نیترات خاک بین مراحل مختلف تحولی در فصل پاییز دارای اختلاف معنی‌دار بود. در فصل تابستان نیز اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد کربن آلی، نیتروژن کل، زی‌توده میکروبی کربن، آمونیم و نیترات بین مراحل مختلف تحولی دارای اختلاف معنی‌دار بود. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با استفاده از متغیرهای مورد مطالعه نشان داد که به طور کلی مؤلفه‌های اصلی اول و دوم به ترتیب 16/39 و 11/15 درصد از تغییرات کل را به خود اختصاص دادند. متغیرهای واکنش خاک، هدایت الکتریکی، درصد کربن آلی، آمونیم و نیترات همبستگی بالایی با محور اول داشتند. متغیرهای رطوبت خاک، آمونیم و نیترات همبستگی مثبتی با زی‌توده کربن میکروبی داشتند. درحالی‌که متغیرهای اسیدیته، هدایت الکتریکی و درصد کربن آلی همبستگی منفی با زی‌توده کربن میکروبی داشتند. متغیرهای آمونیم و نیترات خاک نیز همبستگی منفی با اسیدیته، هدایت الکتریکی و درصد کربن آلی داشت و همبستگی مثبت با رطوبت خاک نشان دادند.نتیجه‌گیری: با استناد به نتایج پژوهش حاضر، می‌توان بیان کرد که در جنگل پایین بند ممرز آمیخته مراحل مختلف تحولی بر ویژگی‌های شیمیایی و زیستی خاک جنگل اثرگذار است. باوجود اینکه در سایر مطالعات اثر معنی‌دار مراحل تحولی روی ویژگی‌های فیزیکی خاک نیز گزارش شده بود، ولی در پژوهش حاضر مراحل تحولی اثر معنی‌داری روی ویژگی‌های فیزیکی خاک نداشت. نتایج این پژوهش حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره پویایی فصلی ویژگی‌های خاک جنگل‌های پایین‌بند هیرکانی در مراحل مختلف تحولی‌ست که رابطه توده جنگل را با تغییرات خصوصیات خاک طی زمان نشان می‌دهد. با توجه به وجود اختلاف شدید آمونیوم بین فصول مورد بررسی، پیشنهاد می‌شود تا روند فرایند آمونیفیکاسیون به روش‌های دقیق تری در رابطه با سایر ویژگی‌های زیستی خاک از جمله فعالیت آنزیمی نیز مورد توجه قرار گیرد تا بتوان در مورد وضعیت حاصلخیزی مرحله دیس کلیماکس جنگل‌های پایین بند بیشتر فهمید.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژه‌های کلیدی پویایی آمونیوم و نیترات، ساختار جنگل، جنگل پایین‌بند، زی‌توده میکروبی،
عنوان انگلیسی Temporal dynamics of soil characteristics in the developmental stages of the mixed hornbeam stands in the Shastkalateh forest in Golestan Province
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: The investigation of chemical, physical and biological soil properties in developmental stages could be an appropriate approach in low-altitude forest management concerning these ecological services. Investigating the changes in soil properties during the developmental stages of the low-altitude forest is of great importance in improving the ecological services. This research aimed to investigate the effect of different developmental stages of the mixed hornbeam stands on some physical, chemical and biological properties of soil in two seasons, autumn and summer (with a time interval of one year) in series number two of forestry plan of Shastkalateh, Gorgan.Materials and methods: 35 half-hectare rectangular sample plots with dimensions of 50 x 100 meters were considered to identify the different developmental stages after the field visit. In each of the samples, the type of tree species, shrubs and the diameter at breast height were measured. Finally, using Feldman et al. (2018) index, three developmental stages of initial, optimal, and decay were determined for all samples and three replicates were considered for each stage. In each of these nine main sample plots of half a hectare, five micro-samples of 20 x 20 meters were selected; one of them in the centre and four others in the corners, then soil samples were taken from a depth of 0-15 cm in each micro-sample at summer and autumn. A total of 270 soil samples were analyzed.Results: The results of this study showed that there is no significant difference in the physical properties of the soil including sand, clay, silt and bulk density in the different developmental stages in the two seasons autumn and summer. But in both seasons, the soil moisture in the optimal stage was significantly higher than in other stages. Examining the chemical and biological properties of the soil showed that electrical conductivity, organic carbon, and the ratio of carbon to nitrogen, ammonium, and nitrate of the soil had significant differences between different developmental stages in the autumn. In the summer, acidity, electrical conductivity, percentage of organic carbon, total nitrogen, and microbial biomass of carbon, ammonium, and nitrate had significant differences between different developmental stages. The results of principal component analysis using the studied variables showed that, in general, the first and second main components accounted for 39.16 and 15.11 percent of the total changes, respectively. The acidity, electrical conductivity, and percentage of organic carbon, ammonium and nitrate had a high correlation with the first axis. Soil moisture, ammonium and nitrate had a positive correlation with microbial carbon biomass. While the variables of acidity, electrical conductivity and percentage of organic carbon had a negative correlation with microbial carbon biomass. Ammonium and nitrate also had a negative correlation with acidity, and electrical conductivity and organic carbon percentage showed a positive correlation with soil moisture.Conclusion: Based on the results of the present study, it can be stated that in the low-altitude forest of the mixed hornbeam stand, the development stages had a significant effect on the chemical and biological characteristics of the forest soil. Although in other studies the significant effect of developmental stages on the physical properties of the soil has been reported, in the present study, the developmental stages had no significant effect on the physical properties of the soil. The results of this research contain valuable information about the seasonal dynamics of the soil characteristics of the low-altitude Hyrcanian forests in different developmental stages, which shows the relationship between the forest stands and the changes in soil characteristics over time.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله واژه‌های کلیدی پویایی آمونیوم و نیترات, ساختار جنگل, جنگل پایین‌بند, زی‌توده میکروبی
نویسندگان مقاله شهره کاظمی |
دانشجوی دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

هاشم حبشی |
دانشیار گروه جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

سید محمد حجتی |
استاد ، گروه جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

سید محمد واعظ موسوی |
استادیار ، گروه جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

فاطمه رفیعی جزی |
دکتری بیولوژی خاک جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

نشانی اینترنتی https://jwfst.gau.ac.ir/article_6406_2b3d4e09db0cb5c985eb764342e3a2f6.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات