این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
آمایش جغرافیایی فضا، جلد ۱۱، شماره ۴۲، صفحات ۴۱-۵۶
عنوان فارسی ارزیابی بوم‌شناختی جهت برنامه‌ریزی استفادۀ بهینه از سرزمین مطالعۀ موردی:حوضۀ آبخیز طالقان
چکیده فارسی مقاله آدمی در طول تاریخ همواره برای تأمین نیازهای اصلی خود به محیط زیست خود متکی بوده است اما اثراتی را بر سرزمین به خاطر اعمال مدیریت‌ها و مداخلات درست یا نادرست وارد می‎نماید؛ به همین جهت، بررسی توان بوم­شناختی برای توسعۀ آینده سرزمین اهمیت می‌یابد. از طرفی توسعۀ پایدار هنگامی محقق می‌شود که از سرزمین به تناسب ظرفیت‌های آن استفاده گردد. این مسئله در حوضۀ آبخیز طالقان که دارای قابلیت‌های بالقوه فراوان و تنوع زیست­محیطی است، اهمیت دوچندان دارد و شایسته است از این قابلیت‌ها به شکل بهینه استفاده شود. به همین منظور فرآیند ارزیابی بوم‌­شناختی جهت تعیین مطلوبیت این حوضه برای گسترش کاربری‌های جنگلداری، اکوتوریسم گسترده و کاربری شهری و روستایی با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره و GIS انجام گردید. فرآیند عملی پژوهش پس از مطالعات کتابخانه‌ای، جمع‌آوری و پردازش اطلاعات مورد نیاز آغاز گردید. تمامی معیار‌ها براساس مدل اکولوژیک دکتر مخدوم استخراج شد، میزان مطلوبیت هر معیار، جداگانه برای هر کاربری و با تشکیل تابع عضویت فازی به­دست آمد؛ سپس با استفاده از نظرات کارشناسان و با به­کار‌گیری روش تحلیل سلسله­مراتبی AHP، وزن‌ معیار‌ها تعیین شدند. در مرحلۀ بعد عملیات همپوشانی نقشه‌های معیار کاربری بهینه انجام گردید و در نهایت محدودیت‌های حوضۀ آبخیز از آن خارج شدند. نتیجۀ نهایی به صورت نقشه‌هایی است که منطقۀ مورد مطالعه را برای توسعۀ انواع کاربری‌های مورد نظر ارزیابی کرده است. طبق نتایج به­دست آمده 9% از مساحت حوضه برای توسعۀ شهری و روستایی، 5% برای کاربری اکوتوریسم گسترده و 86% برای کاربری جنگلداری مناسب است؛ همچنین 70% از مساحت حوضه برای توسعۀ شهری، 85% برای کاربری اکوتوریسم گسترده و 12% برای کاربری جنگلداری نامناسب ارزیابی شدند. توجه به نتایج به­دست آمده می­توان چنین تحلیل کرد که حوضۀ آبخیز طالقان با داشتن محدودیت به لحاظ دارا بودن شیب بالا، ارتفاع زیاد و پتانسیل لرزه­خیزی نسبتا زیاد، از لحاظ طبیعی قابلیت محدودی جهت توسعه در حوزۀ شهر و روستا و همچنین صنعت اکوتوریسم دارد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ارزیابی بوم‌شناختی، حوضۀ آبخیز طالقان، GIS، فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی،
عنوان انگلیسی Ecological Evaluation for Land Use Planning Based on Multi Criteria Decision Making Model Using GIS, Case Study: Taleghan Watershed
چکیده انگلیسی مقاله AbstractIntroductionThroughout history, human has always been relied on his environment to provide his basic needs. Defining suitable use to optimize utilization of land as well as prevention of land destruction by population increase may be a useful step to achieve the goals of sustainable development. For this manner, it is also necessary to consider the land potential. In order to fulfill the goal of sustainable development it is worth to use the capabilities of GIS to increase the speed and accuracy of the environmental assessment. In this study the capabilities of Taleghan watershed is processed to determine the utility of area. The activities which are accessed are expanding forestry applications, wide ecotourism and urban and rural use. In this research AHP as a powerful multicriteria decision making method was used.Materials and methods.ImplementationFirst, all the necessary information and essential maps were collected. After that based on Makhdoom’s ecological model for Iran, all the layers of each user was evaluated. Then, using fuzzy membership functions each map was fuzzified. Fuzzification of criteria map is the best way to consider the uncertainty lies in the maps.After this step, in order to determine the weight of each criterion by AHP method, questionnaires were designed that the preference of each criterion over the other for different uses was assessed by a number of experts in this field. Implementation of AHP was done in Expert Choice software which results in determining the weight of each criterion. Next, the weights assigned to the criteria maps in ArcGIS software. Finally forbidden area for developing land-uses was added to the process. Limitation layer for forestry uses includes residential and urban lands. The output of layers integration function is a map in which all points of utility construction are expressed numerically between 0-1.ConclusionAccording to the results 16% of the area is appropriate for urban and rural development, 8% for the user "wide ecotourism" and 44% is perfectly suitable for forestry. Also, 70% of the area of urban development, 85% for the user "wide ecotourism" and 12% for forestry has been quite favorable.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ارزیابی بوم‌شناختی, حوضۀ آبخیز طالقان, GIS, فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی
نویسندگان مقاله فاطمه محبی |
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

فرهاد حسینعلی |
استادیار گروه مهندسی نقشه برداری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران

علی اصغر آل شیخ |
استاد گروه مهندسی GIS دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی، تهران، ایران

امیرحسین کاظم |
کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://gps.gu.ac.ir/article_148576_02b4e8c2e3af0b47a7ab8d3e600c6764.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات