این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مشکوه، جلد ۴۰، شماره ۳، صفحات ۲۵-۴۹
عنوان فارسی معناشناسی نحله در قرآن کریم با رویکرد تاریخ واژه‌‌نگاری و ریشه‌‌شناسی
چکیده فارسی مقاله «نحله» از کهن‌ترین واژه‌‌های سامی است که تنها یک‌‌بار در قرآن کریم (نساء/4) به کار رفته است. مرور بر منابع تفسیری گویای آن است که از همان صدر اول، معنای این واژۀ تَکامَد موضوع مناقشات تفسیری بوده و برای آن چند وجه معنایی ذکر شده است که گاه با هم تعارض جدی دارند. پژوهش حاضر می‌‌کوشد با کاربست رویکرد تاریخ واژه‌‌نگاری، روند تاریخیِ تعریف‌‌های ارائه‌‌شده از این واژه را در منابع تفسیری به بحث گذارد و با کاربست رویکرد ریشه‌‌شناسی، قدیم‌‌ترین و اصیل‌‌ترین معنای این واژه را در قالب یک مطالعۀ تطبیقی با زبان‌‌های خویشاوندِ عربی به دست آورد. مطالعۀ حاضر نشان می‌‌دهد که واژۀ «نحله» در اصل به معنای تملیک مال است و یادکرد از آن در سیاق بحث از پرداخت مهریه، این آموزه قرآنی را به همراه دارد که برخلاف باورهای عرب جاهلی، مهریه حقّ زن از زندگی مشترک است که تنها باید به او تملیک شود. از دیگر دستاوردهای این پژوهش، اثبات این نکته است که برخلاف دیدگاه اغلب عالمان لغت و تفسیر، واژۀ «نحله» فاقد هرگونه رابطۀ ریشه‌‌شناختی با واژۀ «نَحل» _ به معنای زنبور عسل_ است؛ با این توضیح که مادۀ «ن‌ح‌ل» دو ساخت تاریخیِ کاملاً متفاوت را پشت سر گذاشته و در زبان عربی دچار اشتراک لفظی شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مهریه، نَحل، تکامد، اشتراک لفظی (هم‌نامی)، مفردات قرآن، زبان‌‌شناسی سامی،
عنوان انگلیسی Re-examination of the Qur'anic Word "Niḥlah" from the Etymology and the History of Lexicography Point of View
چکیده انگلیسی مقاله "Niḥlah" is one of the oldest Semitic vocabularies that is used only once in the Holy Qur'an (Q. 4:4). Reviewing the Qur'anic exegeses, this study shows that the meaning of "Niḥlah" has been the subject of controversy among Muslim scholars. That's why different meanings have been offered for this word throughout the history. This study, paying attention to the history of lexicography, is going to discuss the history of meanings that has been proposed for "Niḥlah" in exegetical resources. Moreover, this study is going to discover the oldest meaning of "Niḥlah" by adopting the etymological approach. The present study indicates that the original meaning of "Niḥlah" is "transferring property to somebody". Therefore, mentioning "Niḥlah" in the context of "paying bride’s marriage portion" in the Holy Qur'an was an attempt to notify that the bride’s marriage portion is the women's inalienable right. In addition, the present study proves that contrary to the most lexicographers and exegetes’ viewpoint, there is no etymological relationship between "Niḥlah" and "Naḥl" which respectively means “bride’s marriage portion" and "bee". Accordingly, the Semitic root "N-Ḥ-L" has two different origins, and is mistakenly regarded homonymous.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله مهریه, نَحل, تکامد, اشتراک لفظی (هم‏نامی), مفردات قرآن, زبان‏‌شناسی سامی
نویسندگان مقاله سیدمحمود طیب حسینی |
دانشیار گروه قرآن پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

محمدحسین شیرزاد |
دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

محمدحسن شیرزاد |
دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://mishkat.islamic-rf.ir/article_148544_58691bd0b0500b570593138c6d1a5a7b.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات