این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۷، شماره ۳، صفحات ۳۷۶-۳۹۰
عنوان فارسی پایش شاخص‌های پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ای تحت مدیریت قرق در مراتع نیمه‌استپی استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی قلعه غارک)
چکیده فارسی مقاله  سابقه و هدف: چرای دام به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد و این تغییرات را می‌‌توان با انجام عملیات قرق در سطح مراتع مورد ارزیابی قرارداد. قرق به معنی جلوگیری از ورود دام به عرصه‌ی مرتعی است و به‌عنوان بهترین روش مدیریت و اصلاح مراتع معرفی می‌شود. بیشتر بررسی‌ها نشان می‌دهد که عملیات قرق، سبب تغییرات مثبت در شاخص‌های پوشش گیاهی مانند ساختار پوشش، میزان تولید و تنوع گونه‌ای مراتع می‌شود. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تغییرات درصد تاج پوشش گیاهی، میزان تولید و تنوع گونه‌ای تحت مدیریت قرق در مراتع نیمه‌استپی قلعه غارک شهرکرد است. مواد و روش‌ها: پس از انتخاب مکان‌های نمونه‌برداری در سایت قرق قلعه غارک و مجاور قرق (سایت چرا شده)، نمونه‌برداری پوشش گیاهی در طی سال‌های آماربرداری (از سال 1396 تا 1400) به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. در هریک از سایت‌ها، چهار ترانسکت به طول 100 متر موازی باهم و عمود بر شیب منطقه مستقر شدند. تعداد 40 پلات 2*2 مترمربعی بافاصله ده متر از هم بر روی ترانسکت‌ها قرار گرفت. طول ترانسکت‌ها 100 متر و فواصل بین آن‌ها نیز 100 متر در نظر گرفته شد. از روش برآورد نظری به‌منظور تعیین سطح تاج پوشش گیاهان در پلات‌ها استفاده شد. زی‌توده هوایی گونه‌ها با استفاده از روش قطع و توزین تعیین شد. جهت بررسی تنوع گونـه­ای، شاخص­های سیمپسون و شانون – وینر و جهت مقایسه‌ی غنای گونه­ای، شاخص­های مارگالف و منهینیک در نرم‌افزار Past محاسبه شدند. تعیین وضعیت مرتع با استفاده از دو روش چهار فاکتوری و شش فاکتوری تعدیل‌یافته صورت گرفت. در مورد گرایش از دو روش تراز و قیاسی استفاده شد.  نتایج: نتایج تحقیق نشان داد میزان درصد تاج پوشش گیاهی سایت قرق در طول دوره‌ی آماربرداری از 57/34 درصد تا 68/52 درصد و میزان درصد تاج پوشش گیاهی سایت چرا شده از 15/22 درصد تا 76/32 درصد در سال‌های مختلف متغیر بوده است. میزان زی‌توده هوایی سایت قرق در طول دوره‌ی آماربرداری از 1215 تا 1908 و میزان تولید سایت چرا شده از 693 تا 6/1025 کیلوگرم ماده‌ی خشک در هکتار در سال‌های مختلف متغیر بوده است. وضعیت مرتع سایت قرق در سال‌های مختلف آماربرداری متوسط بود اما وضعیت سایت چرا شده در حالت ضعیف در طول سال‌های اجرای پرو‌‌ژه قرار داشته است. گرایش سایت قرق مثبت و سایت چرا شده منفی بوده است. نتایج مقایسات آماری نشان داد که بین اغلب شاخص‌های ارزیابی در مرتع قرق و چرا شده اختلاف معنی‌دار بوده است. قرق سبب بهبود شاخص‌های پوشش گیاهی شده است و پارامتر‌های مربوط به پوشش تاجی و زی‌توده هوایی در پهن برگان علفی، گیاهان خوش‌خوراک کلاس I و گیاهان یک‌ساله به‌طور معنی‌داری در قرق افزایش نشان داد. مقایسه‌ی میانگین شاخص‌های تنوع گونه‌ای (سیمپسون و شانون-وینر) نشان داد عملیات قرق برای هر دو شاخص افزایش معنی‌دار تنوع گونه‌ای پوشش گیاهی را به همراه داشته است. همچنین مقایسه‌ میانگین شاخص‌های غنای گونه‌ای (مارگالف و منهنیک) افزایش معنی‌دار غنای گونه‌ای را در سایت قرق نشان داده است.  نتیجه‌گیری: به‌طورکلی نتایج تحقیق گویای این مطلب است که قرق سبب بهبود پوشش گیاهی، افزایش زی‌توده هوایی و تنوع گونه‌ای در مراتع می‌شود. با توجه به کاهش عملکرد مراتع تحت چرا در سال‌های اخیر، ازجمله اقداماتی که می‌تواند بر وضعیت بهره‌برداری فعلی مراتع اثر مثبت گذشته و روند موجود را تغییر بدهد، برنامه‌ریزی جهت عملیات اصلاح مراتع و مدیریت چرای دام است.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مدیریت مرتع، چرای دام، تغییرات پوشش گیاهی، تنوع گونه‌ای، مراتع قلعه غارک
عنوان انگلیسی Monitoring vegetation indices and species diversity under excloser management in semi-steppe rangelands, Chaharmahal and Bakhtiari province (case study: Ghalehgharak rangelands)
چکیده انگلیسی مقاله Background and objective: Livestock grazing has a direct or indirect effect on the structure and dynamics of rangelands vegetation and these changes can be evaluated by the exclosure operations in rangelands. Exclosure means preventing livestock from entering the rangeland and it is introduced as the best method of managing and improving rangelands. Most of the studies show that the exclosure operation causes positive changes in vegetation indicators such as the structure of the cover, the amount of production and species diversity of pastures. The main purpose of the current research is to investigate the changes in vegetation canopy percentage, production rate and species diversity under exclosure.management in the semi-steppe rangelands of exclosure, Ghalehgharak, Shahrekord. Methodology: After selecting the sampling locations in exclosure Ghalegharak site and adjacent to exclosure site (grazed site), sampling of plant cover was done by random-systematic method during different sampling years(2016 to 2021). At each of the sites, four transects of 100 meters length were established parallel to each other and perpendicular to the slope of the area. A number of 40 plots of 2 * 2 square meters were placed on the transects with a distance of 10 meters from each other. The length of the transects was 100 meters and the distances between them were also 100 meters. The theoretical estimation method was used to determine the percentage of canopy cover of plant species. biomass was determined using cuting and weighing method. In order to check the species diversity, the Simpson and Shannon-Wiener indices and to compare the species richness, the Margalef and Menhinich indices were calculated in the Past software. Determining the range condition was done using two modified four-factor and six-factor methods. In the case of tendency, two methods of scale and comparison were used. Results: The results showed that the percentage of canopy cover on the exclosure site during 5 years is from 34.57% to 52.68%. and And the percentage of canopy vegetation of the grazed site has varied from 22.15% to 32.76% in different years. The biomass of the exclosure site during the sampling period is 1215 to 1908 kg / ha and the production of the grazed site has varied from 693 to 1025.6 kg / ha in different years. The rangeland status of the exclosure site is moderate, but the condition of the grazed site is poor in different years of sampling. The trend of the exclosure site is positive and the grazed site is negative. The results showed that there is a significant difference between most of the evaluation indicators in the enclosed and grazed site. Exclosure has improved vegetation indices. Canopy cover and biomass of forbs, delicious Plants of Class I,annual plants increased significantly at the exclosure site. The comparison of the average indices of species diversity (Simpson and Shannon-Weiner) showed that the exclosure operation has brought a significant increase in the species diversity of vegetation for both indices. Also, the comparison of the average indices of species richness (Margalef, Menhenich) shows a significant increase in species richness in the exclosure site. Conclusion: In general, the results of the research indicate that the exclosure improves the vegetation, increases biomass and species diversity in rangelands. Considering the decrease in performance of grazing rangelans in recent years, one of the management measures that can have a positive effect on the current status of grazing rangelands and change the current trend Planning is for pasture improvement operations and livestock grazing management.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Rangeland management, Livestock grazing, Vegetation changes, species diversity, Ghale gharak Rangeland
نویسندگان مقاله الهام فخیمی |
تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی

حمزه علی شیرمردی |
تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی

سیدمجتبی اسدی |
تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-367-5&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات