این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۷، شماره ۳، صفحات ۳۹۱-۴۰۵
عنوان فارسی تغییرات شاخص های تنوع و غنای گونه ای گیاهی در ارتباط با مقیاس نمونه برداری در مراتع جلگه ای شمال ایران (مطالعه موردی: خُمام- گیلان)
چکیده فارسی مقاله چکیده سابقه و هدف: برخی شاخص­ های پوشش گیاهی مانند فراوانی، تنوع و غنای گونه­ ای گیاهی به شدت تحت تاثیر مقیاس نمونه­ برداری  هستند؛ اما در بسیاری از نظریه­ های مرتبط با علوم اکولوژی و جامعه­ شناسی گیاهی به تأثیر بالقوه مقیاس نمونه­ برداری توجه زیادی نشده ­است. تا کنون برای اندازه­ گیری تنوع­ گونه ­ای پوشش گیاهی از روش­ه ای مختلفی مانند ترانسکت، پلات تک­ مقیاسی یا چندمقیاسی و روش­ های ­آشیانه­ ای استفاده شده است اما در این پژوهش برای اندازه ­گیری و مطالعه شاخص ­های تنوع و غنای گونه­ ای­ پوشش گیاهی، برای اولین بار در ایران از پلات­ های هم­ مرکز استفاده شد تا اثر تغییرات عوامل محیطی بر تغییر مقادیر تنوع و غنا در محدوده نمونه ­برداری به حداقل برسد. این پژوهش به‌منظور بررسی و تحلیل تغییرات تنوع و غنای پوشش گیاهی در ارتباط با تغییرات مقیاس نمونه­ برداری انجام پذیرفت. مواد و روش ­ها: نمونه­ برداری از پوشش گیاهی در بهار 1400 در حالت حداکثر رشد گونه­ های گیاهی انجام شد. در دامنه شمالی البرز در ارتفاع 24/0 - متر بالاتر از سطح دریا در منطقه جلگه ­ای خمام، دو سایت تفکیک و نمونه­ برداری از این ناحیه جلگه ­ای انجام پذیرفت. به این صورت که در هر سایت، تعداد 6 مقیاس (پلات) نمونه­ برداری (5/0، 1، 2، 3، 5 و 10 متر مربع) به­ صورت هم­ مرکز و به شکل مربعی جهت نمونه ­برداری استفاده شد؛ به عبارت دیگر یک نقطه اولیه به عنوان مرکز کوچک­ترین مقیاس انتخاب و مقیاس­ های بعدی محیط بر مقیاس ماقبل و با مرکزیت همان نقطه اولیه مستقر شدند. 6 بار پلات­های هم­ مرکز برای بررسی پوشش گیاهی مستقر و در هریک از این  شش استقرار پلات­های هم­ مرکز، تعداد 10 تکرار به صورت تصادفی در نظر گرفته شد (60 تکرار در هر سایت مطالعاتی) و در مجموع چون دو سایت مطالعاتی در طبقه ارتفاعی جلگه انتخاب شده بود، 120 نمونه برای هر مقیاس (120 = 2 × 60) و درمجموع تعداد کل نمونه­ ها (اندازه پلات­ های مختلف) برابر با (720 =120×6) بودند. آنالیزهای آماری شامل مقایسات میانگین و آزمون توکی نیز در محیط نرم ­افزار R انجام شد. نتایج: براساس نتایج به­ دست آمده، به طورکلی اثر مقیاس نمونه ­برداری در سطح احتمال 001/0، در مورد هر دو شاخص تنوع و غنا تایید شد. بیش­ترین تفاوت اثر مقیاس بر تنوع در مقیاس­ m25/0 نسبت به m25  و m210 مشاهده گردید. مقیاس ­های m23 و m24 تفاوت معنی­ داری در مقدار تنوع نداشتند. درمورد شاخص غنا نیز بیش­ترین اثر مقیاس نمونه­ برداری در استفاده از مقیاس m25/0 نسبت به m25 و m210 نشان داده شد. از طرفی دقت محاسبه متغیرهای مختلف با افزایش سطح افزایش یافت. با این وجود با رسیدن به مقیاس m22 و m23 تقریبا به سطح ثابتی رسید و سپس در مقیاس m25  و m210 افزایش پیدا کرد. مقیاس m25/0مقدار عددی شاخص ­های مورد اندازه ­گیری را به شدت کاهش می­ دهد و باعث ارائه نتایج اشتباه می­گردد. نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می­رسد که برای نمونه­ برداری و محاسبه صحیح شاخص ­های تنوع و غنای گونه ­ای در مناطق جلگه ­ای شمال کشور (پوشش علفی و گونه ­های خاردار)، بهتر است که از پلات/مقیاس 3 متر مربعی استفاده گردد. علاوه بر نتایج مناسب، مزیت دیگر این مقیاس برای نمونه ­برداری در مناطق جلگه ­ای، سهولت در استفاده (حمل و استقرار) و یکنواختی و همگنی نسبی پوشش گیاهی در داخل آن است. البته برای سایر مناطق، به ویژه­ دامنه­ ها و طبقات ارتفاعی بالاتر این مقیاس پیشنهاد نمی­گردد. زیرا احتمالاً اثر ارتفاع و سایر گرادیان­ های محیطی، ترکیب و تنوع و سایر خصوصیات جامعه گیاهی را دست­خوش تغییرات چشم­گیری خواهد کرد و پوشش گیاهی ناهمگنی بیشتری نسبت به مناطق جلگه ­ای و کم ارتفاع خواهد داشت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مقیاس، تنوع، غنا، گیلان، پلات­ های هم­ مرکز
عنوان انگلیسی Changes in plant species richness and diversity indicators in relation to the sampling scale in the plain rangelands of northern Iran (case study: Khomam, Guilan)
چکیده انگلیسی مقاله Abstract Background and purpose: Some vegetation indicators such as abundance, diversity and richness of plant species are strongly influenced by the sampling scale; But in many theories related to ecology and plant sociology, the potential effect of sampling scale has not been paid much attention. Until now, various methods have been used to measure the species diversity of vegetation, such as transect, single-scale or multi-scale plot, and nesting methods, but in this research, to measure and study the indices of diversity and species richness of vegetation, for For the first time in Iran, concentric plots were used to minimize the effect of changes in environmental factors on changes in diversity and abundance in the sampling area. This research was carried out in order to investigate and analyze the changes in the diversity and richness of vegetation in relation to the changes in the sampling scale. Materials and Methods: Vegetation sampling was done in the spring of 1400 in the state of maximum growth of plant species. On the northern slope of Alborz, at an altitude of -0.24 meters above sea level, in the plain area of Khamam, two sites were separated and sampled from this plain area. In this way, 6 sampling scales (plots) (0.5, 1, 2, 3, 5 and 10 square meters) were used for sampling at each site; In other words, an initial point was chosen as the center of the smallest scale and the subsequent scales of the environment were established on the previous scale and with the centrality of the same initial point. 6 concentric plots were established to check the established vegetation and in each of these six concentric plots, the number of 10 repetitions was considered randomly (60 repetitions in each study site) and in total two study sites per floor. The height of the plain was selected, 120 samples for each scale (120 = 2 x 60) and the total number of samples (size of different plots) was equal to (720 = 120 x 6). Statistical analyzes including mean comparisons and Tukey's test were also performed in the R software environment. Results: Based on the obtained results, in general, the effect of sampling scale was confirmed at the probability level of 0.001, for both diversity and richness indices. The largest difference in the effect of scale on diversity was observed in the scale of 0. 5 m2 compared to 5 m2 and 10 m2. 3 m2 and 4m2 scales had no significant difference in the amount of variation. Regarding the wealth index, the maximum effect of sampling scale was shown in the use of 0. 5 m2scale compared to 5 m2 and 10 m2. On the other hand, the accuracy of calculation of different variables increased with increasing level. However, upon reaching the 2 m2 and 3 m2scales, it almost reached a constant level and then increased in the 5 m2 and 10 m2 scales. The 0. 5 m2 scale greatly reduces the numerical value of the measured indicators and causes wrong results. Conclusion: According to the obtained results, it seems that for sampling and correct calculation of diversity and species richness indicators in the plains of the north of the country (grass cover and thorny species), it is better to use a plot/scale of 3 square meters. A square should be used. In addition to the good results, another advantage of this scale for sampling in plain areas is the ease of use (carrying and deployment) and the relative uniformity and homogeneity of the vegetation inside it. Of course, this scale is not recommended for other areas, especially slopes and higher altitude classes. Because probably the effect of altitude and other environmental gradients will significantly change the composition and diversity and other characteristics of the plant community, and the vegetation will have more heterogeneity than plains and low-altitude areas  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله scale, diversity, richness, Guilan, concentric plots
نویسندگان مقاله مائده قربان پور دلیوند | Maede Ghorbanpour Delivand
Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

محمدرضا طاطیان | Mohamadreza Tatian
Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

رضا تمرتاش | Reza Tamartash
Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

جوسو گنزالز الدی | Josu Gonzalez Alday
University of Lleida, Department of Plant Production and Forest Sciences, Spain
دانشگاه Lleida ، گروه تولیدات گیاهی و علوم جنگل، اسپانیا

سید جلیل علوی | Seyed Jalil Alavi
Forestry Department, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modarres University, Nour, Iran
دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-456-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات