این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تأملات فلسفی، جلد ۱۱، شماره ۲۷، صفحات ۳۲۱-۳۴۳
عنوان فارسی تقریر ابتکاری نصیرالدّین طوسی از برهان صدّیقین و بازتاب‌های آن در کلام اسلامی
چکیده فارسی مقاله در میان برهان‌های خداشناسیِ ارائه­شده در فلسفه و کلام اسلامی «برهان صدّیقین» به سبب ویژگی‌های خاصّ خود جایگاهی منحصر به فرد دارد. این برهان که نخستین‌بار از سوی ابن‌سینا مطرح شد، با اقبال فیلسوفان و متکلّمان پیرو او مواجه شد و شماری از آنان کوشیدند تقریرهایی تازه از آن ارائه کنند. از جمله، خواجه نصیرالدّین طوسی (د: 672 ه‍..ق.) در رسالۀ فصول تقریر تازه و مهمّی از برهان صدّیقین را مطرح کرد که به گواهی برخی از متکلّمان، ابداع وی به‌شمار می‌آید. تقریر تازۀ خواجه­نصیر از برهان صدّیقین و نیز تأثیرها و بازتاب‌های بعدی آن در مکتوبات فلسفی-کلامی تا کنون مورد توجه جدی قرار نگرفته است و بدین‌سبب سهم قابل ملاحظۀ خواجه در تطوّر و تنوّع برهان صدّیقین در فلسفه و کلام اسلامی نادیده انگاشته شده. در پژوهش حاضر، پس از اشاره به تقریرهای متداول برهان صدّیقین در دورۀ محقق طوسی، از رهگذر مقایسۀ تقریر نوآورانۀ وی از برهان صدّیقین، با تقریرهای پیش­گفته، ابعاد ابتکاری تقریر خواجه نشان داده می‌شود. همچنین با تتبّع در نگاشته‌های کلامی امامیّه و اشاعره این نکته ثابت می‌شود که تقریر نوین خواجه با استقبال شایان توجه متکلّمان امامی و اشعری پس از وی روبرو شده است، به‌گونه‌ای که بسیاری از آنان به بازگفت یا ارائۀ تقریرهایی مشابه آن پرداخته‌اند. 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله برهان‌های خداشناسی،برهان صدّیقین،ابن‌سینا،نصیرالدّین طوسی،کلام امامیّه،
عنوان انگلیسی Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī’s innovative version of proof of the truthful (Burhān-i ṣiddīqīn) and its reception in Islamic kalām
چکیده انگلیسی مقاله Among the arguments for God's Existence in the Islamic philosophy and kalam, the proof of the truthful (Burhān-i ṣiddīqīn) has a unique position due to its merits. Invented by Avicenna (Ibn Sīnā), it soon received a noticeable reception from his followers who tried to present new versions of the proof. Among the post-Avicennian Imāmī theologians, Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī (d. 672/1274) set forth an important, new version of the proof of the truthful in his theological treatise entitled Fūṣūl, which is known by some of later Imāmī theologians as an innovative version of the proof. The gist of his argument is that since contingent beings are not beings in themselves, nor can be by themselves the cause for something to exist, there must be a necessary existence among the beings of the universe. Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī’s innovative version of proof of the truthful and its effects on and reception by the later theological and philosophical works has not received much attention in the recent researches so far. Present article, discussing and analyzing al-Ṭūsī’s innovative version of the proof, points out that some of the Muslim theologians paid considerable attention to it and set out various versions of the proof in their writings.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله برهان‌های خداشناسی,برهان صدّیقین,ابن‌سینا,نصیرالدّین طوسی,کلام امامیّه
نویسندگان مقاله حمید عطائی نظری |
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکدۀ الهیات و خانواده

نشانی اینترنتی https://phm.znu.ac.ir/article_244699_0c0452b93981fb70915d0495945cce1f.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات