این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تأملات فلسفی، جلد ۱۰، شماره ۲۴، صفحات ۳۶۵-۳۹۴
عنوان فارسی بررسی اختلاف‌نظر ابن‌سینا و متکلمان اتمیست درباره‌ی روایی کاربرد ایده‌آل‌‌سازی‌های ریاضیاتی در طبیعیات
چکیده فارسی مقاله در این مقاله برای نشان‌دادن تقابل‌نظر ابن‌سینا و دو گروه از متکلمان مسلمان درباره‌ی اعتبار کاربرد آزمایش فکری ایده‌آل ریاضیاتی در پژوهش‌های طبیعی، دو نمونه‌ی سنگ آسیا و کره و سطح صاف را مدنظر قرار داده‌ایم و باتوجه‌به دیدگاه مثبت متکلمان و مخالفت ابن‌سینا با این روش، دریافته‌ایم که این اثبات یا انکار، از باورهای پس‌زمینه‌ای نشئت می‌گیرد که هر گروه به آن ملتزم شده است؛ همچون اختلاف‌نظر در اموری نظیر ماهیت جسم طبیعی و تعلیمی و بالقوه‌بودن یا نبودن اجزای یک جسم. آنچه متکلمان را به بهره‌گیری از ایده‌آل‌های ریاضیاتی کشانده، قابلیت این روش برای اثبات دیدگاه ذره‌گرایانه‌ی آن‌هاست تا جایی که ذره‌گرایی با این روش اثبات هماهنگی دارد و این روش اثبات، ذره‌گرایی را به کرسی می‌نشاند. فیلسوف مشائی نیز به دلیل همین ارتباط دوسویه‌ای که میان پس‌زمینه‌های متافیزیکی دیدگاه متکلم و روش اثبات آن برقرار است، در صورتی که پیش‌فرض‌های یادشده درخصوص جسم و یکی‌شدن بالقوه (اجزاء) و بالفعل (جسم یکپارچه) را نفی کند، روش آن‌ها را بی‌خاصیت می‌کند و اگر رأساً روش را رد کند و تحقق تعلیمیات وهمی و ایده‌آل‌های ریاضیاتی در طبیعیات عینی را نادرست بینگارد، پس‌زمینه‌ی متافیزیکی آن‌ها را با ایرادهایی جدی روبه‌رو می‌کند. نهایتاً به این تحلیل رسیده‌ایم که تک‌روش‌بودن ابن‌سینا صحیح نیست و گسترش روش متکلمان مفید بود، اگر آگاهانه، با نگاهی کاربردی و فارغ از پس‌زمینه‌های غیرطبیعیاتی به‌کار می‌رفت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ابن‌سینا،متکلمان اتمیست،طبیعیات،اوهام ریاضی،ایده‌آل‌سازی ریاضیاتی،آزمایش فکری،
عنوان انگلیسی Eximination of Avicenna and atomist theologians’ disagreement on the applicability of mathematical idealizations in natural philosophy
چکیده انگلیسی مقاله In this article we examined the conflicts of Avicenna as an Aristotlian philosopher and two groups of Islamic theologians on the applicability of mathematical idealizations in natural philosophy. for our aim, we considered two ideal thought experiments suggested by theologians in which the geometrical idealization was emphsised. by considering the reactions to theses cases, we found that there are two different views on applicability of this method: in the theologians' side, their metaphysical assumption, atomism, led them to a limitless method which could make their theory satisfactory and one of the ways among this boundless domain is mathematical idealization. in the other side, Avicenna and the other prepatetic philosophers didn't require this method for proving their metaphysical assumption and also believed in some bounded method in natural philosophy, in which hypothetical possibilities weren’t allowed. according to this limited method, mathematical idealization counted as an abstract hypothesis and may noy be used in concrete natural inquiries
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ابن‌سینا,متکلمان اتمیست,طبیعیات,اوهام ریاضی,ایده‌آل‌سازی ریاضیاتی,آزمایش فکری
نویسندگان مقاله سید علی حسینی |
فلسفه و کلام اسلامی، الهیات، فردوسی، مشهد، ایران

نشانی اینترنتی https://phm.znu.ac.ir/article_36932_8aae3bbc1a75483b2a9024f1ab7ea1bc.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات