این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جامعه شناسی ایران، جلد ۲۰، شماره ۳، صفحات ۲۴-۵۸
عنوان فارسی بررسی عقلانیت ارزش‌شناختی و چگونگی حصول آن در اندیشه ماکس وبر"تجزیه و تحلیل منطقه خاکستری"
چکیده فارسی مقاله مقوله عقلانیت به همراه موضوعات فراورده آن، از فراخ‌ترین چالشگاه فکری عصر مدرن است. بنا به قول نظریه­پردازان، تمامیِ همِ عقلانیت که از ویژگی­های برجسته دنیای نوین است یر حسن تدبیر حیات استوار است. آن­چه مسلم است بر سر بحث عقلانیت اتفاق آرا وجود نداشته و هر متفکری از ظن خود نوع یا انواعی از آن را یار بی مثل و مانند و تدبیر برای حسن جریان حیات آدمی می­پندارد. از جمله متفکرانی که در مبحث عقلانیت نظریه­پردازی کرده است ماکس وبر است که بیش از از پیش با مبحث عقلانیت ابزاری شناخته شده، در حالی که وبر به حق یکی از جمله نظریه­پردازان معرفی عقلانیت ارزش­شناختی است. مقاله حاضر با استفاده از روش پژوهش اسنادی به بررسی دیدگاه وبر در خصوص عقل و ارتباط آن با ارزش یا همان عقلانیت ارزش­شناختی پرداخته و چگونگی حصول آن را مورد واکاوی قرار داده. نتایج حکایت از آن دارد که از نظر وبر هنگامی که جهت­گیری­های ارزشی درون یک عقلانیت ذاتی خواه در قلمرو اخلاقی باشد و خواه در قلمروهای دیگر، شانیت عقلانیت نظری را پیدا می­کند و جامعیت و یکپارچگی درونیشان افزایش می­یابد. در نهایت عقلانی شده و به تدریج ارتباطی منسجم با یکدیگر می­یابند و به طور سلسله مراتبی در ذیل ارزشی نهایی قرار گرفته و تبدیل به جهانبینی‌های عرفی یا دینی می­شوند. در چنین شرایطی عقلانیت ارزش­شناختی محقق شده و عمل و کنش بر این مبنا صورت میگیرد، از نظر وبر، در حقیقت تنش میان قلمروهای مختلف تحت الشعاع تضاد و ستیزه بین دو نوع عقلانیت ابزاری و ارزش­شناختی و در نهایت تقابل میان دین و دنیاست.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تقابل دین و دنیا،جهت­گیرهای ارزشی،جهان بینی،عقلانیت ارزش شناختی،عقلانیت ذاتی و نظری،قلمرو ارزش­ها،
عنوان انگلیسی A Study on the rationality of Cognitive Value and How to Achieve it in Max Weber's View (The Analysis of the Gray Region)
چکیده انگلیسی مقاله The notion of rationality and its related issues are some of the broadest intellectual challenges in the modern age. For most of the social theorists, rationality as one of the main characteristics of the modern world helps to experience a rich and full life. What is certain is that there is no unanimity in the debate of rationality, and every thinker prefers a type of rationality. German scholar, Max Weber, is one of the thinkers who have theorized on the rationality of cognitive value. The present paper examined Weber's ideas on reason and its relation with value and analyzed how to achieve it using the documentary method. Findings show that in Weber's opinion, when the value orientations within intrinsic rationality, whether in the moral realm or in other realms, turns into theoretical rationality and their inner integrity increases. Thus, these orientations become ordinary world view. In this way, the rationality of cognitive value is realized and actions are done based on this rationality. According to Weber, the tension between the different realms is affected by the conflict between instrumental rationality and cognitive value rationality.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تقابل دین و دنیا,جهت­گیرهای ارزشی,جهان بینی,عقلانیت ارزش شناختی,عقلانیت ذاتی و نظری,قلمرو ارزش­ها
نویسندگان مقاله غلامرضا جمشیدیها |
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران

زینب نادی |
دانشجوی دکترای دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی http://www.jsi-isa.ir/article_44350_1e04167c17117bccf9e5489a1474ccaa.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات