این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، جلد ۱۸، شماره ۳، صفحات ۶۱۱-۶۱۳
عنوان فارسی کاربست آرا و فلسفه ژان-ژاک روسو در آموزش علوم پزشکی
چکیده فارسی مقاله موضوع فلسفه آموزش جهت کمک به موفقیت در آموزش پزشکی یا آموزش حرفه های سلامت، امری برجسته و قابل توجه است و لازم است آراء فلسفی برای بررسی و حل مسایل آموزش، تطبیق داده شوند(1). از فلاسفه برجسته در این زمینه ژان ژاک روسو فرانسوی است. بی شک برای اندیشه های روسو در حیطه کاربرد و عمل، می توان نقش پررنگی در امر تعلیم و تربیت قائل شد. همچنانکه در خود فرانسه دیر او را شناختند و به اندیشه های او پی بردند و  16 سال پس از مرگ وی، پیکر او بنابر تصمیم مجلس انقلابی فرانسه به پانتئون(آرامگاه مردان بزرگ آن کشور) انتقال یافت و به خاک سپرده شد(2)، در موقعیت و زمینه ما نیز شاید مدت مدیدی نیاز باشد تا نظریات وی را بهتر شناخته و به حیطه عمل وارد کرد. با بررسی آرا و نظریات فلسفی وی، می توان در 4 حوزه مهم آموزش پزشکی، شامل فراگیرنده، معلم(استاد)، محیط آموزشی و برنامه درسی بحث نموده و از این آراء فلسفی و نظریات برای یاددهی و یادگیری بهره برداری کرد که در ادامه به توضیح هر حوزه می پردازیم.
1- فراگیرنده(Student): تاکید روسو بر شناخت شاگرد و فراگیرنده است. وی معتقد است قبل از هر اقدام موثری، بایستی اطلاعات لازم و کافی در مورد شاگرد داشت. نظریات روانشناسی موخر نیز بر اهمیت شناخت فراگیران تاکید فراوان دارند. در دپارتمان های علوم پزشکی یا سایر گروه های مشابه، گام اول برای آموزش و یادگیری باید بر شالوده شناخت ویژگی­های دانشجویان بنانهاده شود. مدرس باید فراگیر را از لحاظ فرایندهای شناختی، تجارب قبلی، هوش و استعداد، زمینه، انگیزش، بلوغ عاطفی و... بشناسد زیرا تمام این مولفه ها، در انتخاب روش تدریس و تعامل با وی، اثرگذار خواهد بود و بدون وجود آگاهی از این فرایندها، ساخت داربست عقلی و نیز پیش سازمان­دهنده ها، نمی­توان به نتایج کار امید چندانی داشت. مدرس باید نیازهای فراگیر را شناخته و برنامه درسی را در آن مسیر هدایت نماید و نکته مهم­تر اینکه تفاوتهای فردی بین فراگیران خود را لحاظ نماید. همچنین توجه به مراحل رشد شناختی فراگیران و اینکه در هر مرحله چه چیزهایی را باید در اختیار آنها قرار داد هم، واجد اهمیت بسزایی است(2).
2- معلم / استاد(Teacher): از فلسفه روسو چنین بر می آید که نقش مدرس باید تسهیلگر و راهنما باشد. مدرس باید خود یک الگوی کامل عملی برای فراگیران باشد. حتی در نظریه های روانشناسی شناختی- اجتماعی همچون بندورا به نقش مدل و اینکه فرادهنده باید در جایگاه خود به خوبی عمل کند اشاره شده است. مدرس باید مسبب ایجاد انگیزه در فراگیران شود و به قول روسو، هنر معلمی در این است که کاری کند که شاگردش از درس لذت ببرد. اینکه اگر مدرسی برای امر آموزش در یک درس انتخاب می شود حتما باید خود هم تخصص لازم را در آن درس و رشته داشته باشد و هم با انگیزه لازم و کافی آن را شروع نماید. مدرس باید ارتباط خوبی با فراگیران برقرار کند و بیشتر نقش دوست و یاور را ایفا نماید و فراگیر در کنارش با فراغ بال به یادگیری بپردازد.
3- محیط آموزشی(Educational Environment): محیط، موضوعی است که روسو بسیار بر آن حساس است و اینکه ناچار می شود امیل خود را حتی در تنهایی رشد و پرورش دهد. روسو، محیط آموزشی که تربیت منفی را بر فرد اعمال کند یا به اندازه کافی برانگیزاننده نباشد، نمی پذیرد(2). امروزه نظریات جدید روانشناسی نیز بر درستی نظریه روسو صحه گذاشته اند. در امر آموزش و یادگیری، ایجاد محیط های مناسب، خلاق و برانگیزاننده، جو عاطفی مناسب، محیط فیزیکی مساعد، امکانات و ابزار کافی، بر میزان و مطلوبیت یادگیری فراگیران تاثیر زیاد داشته و باید به خلق محیطی پویا دست زد.
4- برنامه درسی(Curriculum): محتوای ارائه شده برای فراگیران باید با نیازهای طبیعی آنان همخوانی داشته باشد. استفاده از یادگیری به کمک حواس و کاربرد روش تجربی در امر آموزش و یادگیری از اصول فلسفی روسو است(2) که بعدها مبنای نظریه پراگماتیسم دیویی شد. برنامه های درسی باید فراگیر محور بوده و نیز تا حدی، آزادی در یادگیری را برای فراگیران قائل شود. همچنین برنامه های درسی باید انعطاف پذیر و از یکنواختی و خشکی محض به دور باشند. تاکید بر روشهای نوین تدریس نیز از اصول این نظریه فلسفی می باشد و اینکه معلمان بر تدریس سنتی پافشاری نکنند. برنامه های درسی باید مسئله محور بوده و فراگیر را به تفکر و تامل وادار سازد. تجارب عینی و دست اول در اختیار او بگذارد. از نظر روسو، گنجاندن محتوای اخلاقی در دروس خیلی مهم است و نباید از اثرات پنهان آن غافل بود. آموزش نحوه اندیشیدن به فراگیران، بایستی در برنامه های درسی در نظر گرفته شود. دادن استقلال و آزادی عمل به فراگیران برای لمس و تجربه آنچه دوست دارند که یاد بگیرند، لازم است با نقش تسهیل گری معلم، صورت گیرد.
در نهایت اینکه، گرچه بسیاری از اصول آموزش پزشکی در نظریه روسو منعکس می شوند، اهمیت بحث آن، زمانی مشخص می شود که نقش یک فلسفه تربیتی در این اصول به چشم می خورد. فلسفه تعلیم و تربیت باعث می شود که عمیق تر به موضوعات توجه شود حتی اگر این موضوعات به طور روزمره بحث و اجرا شوند. در این مقاله، به آرای فلسفه روسو در زمینه آموزش و تطبیق آن با آموزش پزشکی پرداخته شد و مشخص است که آرا و نظریات وی تطبیق بسیاری با آموزش علوم پزشکی، حداقل در 4 حوزه دانشجو، استاد، محیط آموزشی و برنامه درسی دارد و لازم است معلمان علوم پزشکی از این دیدگاه نیز به آموزش توجه داشته و آن را تحلیل نمایند تا در مواجهه با مسایل مختلف فرایند پیچیده یادگیری، بتوانند انعطاف پذیرترین واکنشها و بهترین راهکارها را داشته باشند و آنها را در راستای اهداف نظام سلامت و خدمت به جامعه، پیاده سازی نمایند.
corresponding Author: Ghobad Ramezani
Orcid Id: 0000-0002-8192-5587
Google Scholar: https://scholar.google.com/citations?user=HHCVWHYAAAAJ&hl=en 
Pubmed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=Ramezani+G&cauthor_id=36325210
کلیدواژه‌های فارسی مقاله روسو، آموزش پزشکی، کاربست فلسفه
عنوان انگلیسی Application of opinions and philosophy of Jean-Jacques Rousseau in medical education
چکیده انگلیسی مقاله Undoubtedly, Rousseau's ideas in the field of application and practice can be given a prominent role in education. As in France itself, they recognized him late and understood his thoughts, and 16 years after Rousseau's death, his body was transferred to the Pantheon (the mausoleum of great men of that country) by the decision of the French Revolutionary Assembly and was buried here, perhaps for a period of time. It takes a lot to put his ideas into practice. But what is clear is that in the matter of teaching and learning, this theory can be greatly benefited in the following dimensions:
1- Learner: Rousseau's emphasis on knowing the student is comprehensive and he believes that one should have the necessary and sufficient information about the student before any effective action. Modern psychological theories also emphasize the importance of knowing the student in the medical education group or other similar groups, the first step for teaching and learning should be the foundation of knowing the students. The teacher must know the learner in terms of cognitive processes, previous experiences, intelligence and talent, background, motivation, emotional maturity, etc. because all these things will be effective in his teaching and communication methods, and without the knowledge of these processes, he will build an intellectual scaffolding. And the pre-organizers cannot have high hopes for the results of their work. The teacher should know the needs of the learner and guide the curriculum in that direction, and the most important thing is to take into account the individual differences of the learners. It is also important to pay attention to the cognitive development stages of learners and what should be provided to Anna at each stage.
2- Instructor: The role of the instructor should be a facilitator and guide. The teacher should be a complete practical model for the learners. Even in theories of social-cognitive psychology such as Bandura, the role of the model and the fact that the giver must perform well in his position are mentioned. The teacher should motivate the students and according to Rousseau, the art of a teacher is to make his student enjoy the lesson. If a school is chosen for teaching a subject, it must have the necessary expertise in that subject and discipline and start it with sufficient motivation. The teacher should be able to establish a good relationship with the learner or learners and play the role of a friend and helper, and the learner should be able to learn by his side.
3- Environment: The environment is something that Rousseau is very sensitive about and he is forced to grow and cultivate his desire even in solitude. Rousseau does not accept an educational environment that imposes negative training on the individual or is not stimulating enough. Today, new theories of psychology have confirmed the correctness of Rousseau's theory. In the matter of teaching and learning, creating suitable, creative, and stimulating environments, suitable emotional atmosphere, suitable physical environment, sufficient facilities, and tools, etc., have a great impact on the amount and desirability of students' learning and it is necessary to create a dynamic environment.
4- Curriculum: the content presented to the learners should be consistent with their natural needs. Using learning with the help of the senses and applying the experimental method in teaching and learning was one of Rousseau's philosophical principles, which later became the basis of Dewey's theory of pragmatism. Curriculums should be comprehensive and should allow learners as much freedom in learning as possible. Also, curricula should be flexible and far from monotony and dryness. Emphasizing new teaching methods is one of the principles of this philosophical theory and teachers should not insist on traditional teaching. Curricula should be problem-oriented and make the learner think and reflect. Provide him with an objective and first-hand experiences. It is very important to include moral content in lessons and one should not ignore its hidden effects. Learning how to think should be included in the curriculum. Giving learners independence and freedom of action to touch and experience what they like to learn should be done with teacher facilitation.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Rousseau, medical education, Application of philosophy
نویسندگان مقاله اسحاق مرادی | Eshagh Moradi
Ph.D. Candidate, Center for Educational Research in Medical Sciences (CERMS), Department of Medical Education, School of Medicine, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
مرکز تحقیقات آموزش علوم پزشکی، گروه آموزش پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

قباد رمضانی | Ghobad Ramezani
Assistant Professor of Medical Education, Education Development Center, Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran.
مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

نشانی اینترنتی http://jmed.ssu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1053-5&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده آموزش پزشکی
نوع مقاله منتشر شده نامه به سردبیر
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات