این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۷، شماره ۴، صفحات ۵۹۱-۶۰۵
عنوان فارسی تحلیل کمی مشخصه‌های ساختاری Astragalus microcephalus willd. در سال‌های مختلف پس از آتش‌سوزی در مراتع نیمه‌استپی خلخال
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: گیاهان مرتعی به‌طور دائم بر اثر آشفتگی‌های متعدد در حال تغییر هستند. آتش‌سوزی یکی از آشفتگی‌های محیطی است که طیف وسیعی از جوامع گیاهی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در بسیاری از مراتع آتش‌سوزی‌ها در حال افزایش از لحاظ فراوانی و وسعت اثرگذاری هستند، بنابراین می‌توانند ترکیب و ساختار جامعه پوشش گیاهی را در محیط‌های مستعد به آتش‌سوزی تغییر دهند. مطالعات کمی روی اثرات آتش‌سوزی در تحلیل کمی ساختار توده‌های گیاهان بوته‌ای در مراتع متمرکز شده است، که درک ما را از تأثیرات آتش بر تغییر  ساختار این گیاهان محدود می‌کند. این مطالعه با هدف تحلیل روند تغییرات کمی ساختار گونه Astragalus microcephalus willd.  در طی 8 سال پس از آتش­سوزی انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه یک منطقه معرف شاهد و 8 منطقه معرف آتش‌سوزی به مساحت یک هکتار با شرایط محیطی و جامعه گیاهی یکسان انتخاب شدند. جهت نمونه‌برداری از پوشش گیاهی در طول 6 ترانسکت 30 متری به روش تصادفی- سیستماتیک تعداد 24 نقطه با فاصله 5 متر از یکدیگر انتخاب و مشخصه‌های ساختاری توده‌ها براساس برداشت کامل همۀ پایه‌های گیاهان بوته‌ای با استفاده از روش فاصله‌ای اندازه‌گیری شد. به‌منظور بررسی الگوی پراکنش مکانی از شاخص‌های جانسون و زیمر، شاخص c، هاپکینز، ابرهارت، زاویه یکنواخت و کلارک و ایوانز، برای آمیختگی گونه‌ای از شاخص مینگ‌لینگ و غلبه گونه‌ای از شاخص برگر- پارکر، برای اندازه‌گیری اختلاف ابعاد از شاخص تمایز تاجی استفاده شد.
نتایج: نتایج حاصل از شاخص‌های کلارک ایوانز و زاویه یکنواختی نشان دهندۀ الگوی پراکنش کپه‌ای در توده معرف شاهد و توده‌های معرف آتش‌سوزی بود. شاخص C و هاپکینز الگوی پراکنش یکنواخت بوده و بین توده معرف شاهد و توده‌های معرف آتش‌سوزی الگوی پراکنش یکسان است، که این موید آن است که الگوی پراکنش این گیاه در اثر آتش‌سوزی تغییر پیدا نمی‌کند. شاخص‌ جانسون زایمر، برای توده معرف شاهد و توده‌های معرف آتش‌سوزی الگوی پراکنش کپه‌ای و یکنواخت محاسبه شد که در سال‌های مختلف مقدار عددی این شاخص‌ متفاوت هستند. نتایج شاخص مینگ‌لینک نشان داد، توده‌های معرف آتش‌سوزی از آمیختگی ضعیف‌تری نسبت به توده شاهد برخودار هستند. بر اساس شاخص برگر- پارکر، گونه مرجع بعد از آتش‌سوزی غلبۀ بیشتری نسبت به توده شاهد در ترکیب پوشش گیاهی دارد. نتایج حاصل از تمایز تاج بیانگر آن است که در سال صفر (شاهد) مقدار عددی شاخص عدد بزرگتری را داشته باشد و در سال‌های ابتدایی آتش‌سوزی اختلاف اندازه تاج با منطقه شاهد با هم بیشتر است. مقایسه مقادیر عددی شاخص‌های کمی ساختار در توده‌های معرف شاهد و توده‌های معرف آتش‌سوزی با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. نتایج نشان داد که بین سال‌های مختلف پس از آتش‌سوزی از لحاظ شاخص‌های کلارک اوانز، جانسون زایمر و برگر- پارکر در سطح اطمینان یک درصد (01%P<) اختلاف معنی‌داری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: به‌دلیل شرایط ادافیکی، مورفولوژیکی و محیطی، الگوی پراکنش مکانی گیاه Astragalus microcephalus  در مراتع خلخال به‌صورت کپه‌ای است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که آتش‌سوزی در طی 8 سال باعث تغییر الگوی پراکنش این گیاه نشده است. رویش مجدد این گونه از سطح یقه بعد از آتش‌سوزی، نوع پراکنش بذرها و نوع زادآوری از عوامل موثر برثابت ماندن الگوی پراکنش بعد از آتش‌سوزی است. آتش‌سوزی باعث افزایش غالبیت گیاه Astragalus microcephalus و کاهش آمیختگی ترکیب پوشش گیاهی شده است. مطالعه تغییرات مشخصه‌های ساختاری گونه‌های بوته‌ای می‌تواند در تعیین راهنما برای اندازه‌گیری تأثیر آشفتگی، مطالعه چگونگی توسعه و تحول الگوی پراکنش مکانی، آمیختگی، غلبه گونه‌ای و اختلاف ابعاد بعد از آشفتگی در مراتع کوهستانی و همچنین برنامه‌ریزی برای مدیریت و احیاء رویشگاه‌های مشابه مناسب باشد.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شاخص‌های فاصله‌ای، الگوی پراکنش، آمیختگی، ساختار مکانی، آشفتگی اکولوژیکی، نرم افزار RR
عنوان انگلیسی Quantitative analysis of structural characteristics Astragalus microcephalus willd in different years after fire in semi-steppe rangelands of Khalkhal
چکیده انگلیسی مقاله Abstract
Background and Objectives: Plants in rangelands are constantly changing due to multiple disturbances. Fire is one of the environmental disturbances that affect a wide range of plant communities. In many rangelands, fires are increasing in terms of frequency and extent of effect, so they can change the composition and structure of the vegetation community in fire-prone environments. Limited studies have focused on the effects of fire on the quantitative analysis of the structure of shrub plant stands in in rangelands, which limits our understanding of the effects of fire on the structural change of these plants. This study was conducted with the aim of analyzing the process of quantitative structural changes Astragalus microcephalus willd in during 8 years after the fire.
​Methodology: In this study, one representative control area and 8 representative fire areas with an area of one hectare with the same environmental conditions and plant community were selected. For vegetation sampling along 6 transects of 30 meters, 24 points with a distance of 5 meters from each other were selected by a systematic- random method and the structural characteristics of the stands were measured based on the complete harvest of all the bases of the shrub plants using the distance method. To achieve this, investigate the spatial distribution pattern of Johnson and Zimer's indices, c index, Hopkins, Eberhart, uniform angle and Clark and Evans indices, Mingling index was used for species admixture and Berger-Parker index was used to measure the differentiation indices in crown.
Results: The results of the Clark-Evans indices and the uniformity angle showed the cluster distribution pattern in the control area and the fire area. The C index and Hopkins distribution pattern is uniform and the distribution pattern is the same between the control area and the fire area, which confirms that the distribution pattern of this plant does not change due to fire. The Johnson and Zimer's Index was calculated for the representative the control area and the representative the fire area and uniform distribution pattern, which are different in different years of the numerical value of this index. Mingling index results showed that fire-representing area have weaker mixing than the control area. According to the Berger-Parker index, the reference species after the fire has more dominance than the control area in the vegetation composition. The results of the crown differentiation show that in control area, the numerical value of the index is larger, and in the early years of the fire, the difference between the crown size and the control area is greater. Comparison of the numerical values of the quantitative indicators of the structure in the control area and the fire area was done using one-way analysis of variance. The results showed that there is a significant difference between different years after the fire in terms of Clark-Evans, Johnson and Zimer's and Berger-Parker indices at the confidence level of one percent (p<0.01).
Conclusion: Due to the edaphic, morphological and environmental conditions, the pattern of Astragalus microcephalus willd distribution in Khalkhal rangelands is clustered pattern. The results of this research show that the fire did not change the distribution pattern of this plant during 8 years. The regrowth of this species from the collar surface after the fire, the type of seed distribution and the type of reproduction are effective factors in maintaining the pattern of distribution after the fire. Fire has increased the predominance of Astragalus microcephalus and reduced the composition of vegetation. The study of changes in the structural characteristics of shrub species can be useful in determining a guide for measuring the impact of disturbance, studying how the pattern of spatial distribution, admixture, species dominance, and the difference in dimensions develop after disturbance in mountain pastures, as well as planning for the management and restoration of similar habitats.

 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Distance indices, Distribution pattern, Species mixture, spatial structure, Ecological disturbance, R Software
نویسندگان مقاله اردشیر پورنعمتی | ardeshir pournemati
Gorgan University
دانشگاه گرگان

عادل سپهری | adel Sepehry
Gorgan University
دانشگاه گرگان

حسین بارانی | hossein barani
Gorgan University
دانشگاه گرگان

کیومرت سفیدی | kiomars sefidi
University of Mohaghegh Ardebili
محقق اردبیلی

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-1286-3&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات