این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
نثر پژوهی ادب فارسی، جلد ۲۶، شماره ۵۴، صفحات ۱۰۹-۱۳۸
عنوان فارسی تحلیل تطبیقی ساختار دیباچه های کتب تاریخ و تذکره های عصر صفوی
چکیده فارسی مقاله دیباچه‌ دروازه ورود خواننده و نویسنده به متن اصلی است. سنّت دیباچه‌نویسی در سده‌های چهارم و پنجم هجری رونق‌گرفت و در دوره تیموری به نقطه اوج و اعتلای خود رسید. دیباچه‌نویسی در دوره صفوی نیز ادامه یافت و با نوآوری‌ها و دگرگونی‌هایی همراه بوده است. تاریخ‌نگاری و تذکره‌نویسی دو زمینه‌ای است که در عصر صفوی توجّه ویژه‌ای به آن‌ها شده است. در این جستار، ساختار دیباچه-های متون منثور عصر صفوی و ارکان تشکیل‌دهنده آن‌ها با تکیه بر کتاب‌های تاریخ و تذکره‌ها به روش تحلیلی ـ توصیفی بررسی و نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها تبیین شده است. یافته‌های تحقیق حکایت از آن دارد که هرچند نویسندگان عصر صفوی در نوشتن دیباچه‌ها از سنّت دیباچه‌نویسی در ادوار گذشته تبعیت‌کرده‌اند، امّا ساختار دیباچه‌های متون مورد بررسی با تغییراتی همراه بوده است. نعت و منقبت اهل بیت (ع) بخصوص مدح حضرت علی (ع) و رساندن نسب ممدوح به امامان معصوم به دلیل رواج مذهب تشیّع در عصر صفوی، از اختصاصات دیباچه‌های متون منثور این دوره است. مورّخان و تذکره‌نویسان در نگارش حمد و ثنای الهی، نعت و منقبت پیامبر (ص)، فصل‌الخطاب، معرّفی نویسنده، سبب تألیف کتاب، تأکید بر اهمّیت موضوع کتاب تقریباً عملکرد یکسانی داشته‌اند؛ امّا در پرداختن به ستایش مُهدَی الیه (اهداشونده)، نعت و منقبت اهل بیت (ع)، تاریخ تألیف و وجه تسمیه کتاب، ذکر منابع اثر و خاتمه دیباچه متفاوت عمل‌کرده‌اند. همچنین در پردازش مطالب تذکره‌نویسان نسبت به مورّخان به تفصیل سخن رانده‌ و بیانی ادیبانه‌تر داشته‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دیباچه نویسی، تذکره نگاری، تاریخ نگاری، عصر صفوی، ساختار دیباچه ها،
عنوان انگلیسی Comparative analysis of the structure of prefaces of history books and Safavid era tazkerehs
چکیده انگلیسی مقاله The preface is the entrance of the reader and the writer to the main text. The tradition of preface writing flourished in the 4th and 5th centuries of Hijri and reached its peak and elevation in the Timurid period. Preface writing continued in the Safavid era and was accompanied by innovations and changes. Historiography and tazkira writing are two fields that received special attention in the Safavid era. In this essay, the structure of the prefaces of the prose texts of the Safavid era and their constituent elements have been analyzed and their points of commonality and difference have been explained by relying on history books and tazkirehs. The findings of the research indicate that although the writers of the Safavid era followed the tradition of writing prefaces in the past periods, but the structure of the prefaces of the examined texts was accompanied by changes. Naat and Manqbat of Ahl al-Bayt (pbuh), especially the praise of Hazrat Ali (pbuh) and bringing praise to the infallible imams due to the prevalence of Shiism in the Safavid era, are among the prefaces of the prose texts of this period. Historians and tazkira writers have performed almost the same function in writing praises and praises of God, Naat and Manqbat of the Prophet (PBUH), chapter of Al-Khattab, introduction of the author, reason for authoring the book, emphasis on the importance of the subject of the book; However, in dealing with the praise of Mahdi Aliyyah (donor),
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله دیباچه نویسی, تذکره نگاری, تاریخ نگاری, عصر صفوی, ساختار دیباچه ها
نویسندگان مقاله زهرا حاج محمدی |
دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه یزد

ارزو پوریزدانپناه کرمانی |
استادیار دانشگاه یزد

نشانی اینترنتی https://jll.uk.ac.ir/article_3997_b50c8ef728dd86f72a2a8931e272694d.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات