این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
فرهنگ رضوی، جلد ۱۱، شماره ۴۴، صفحات ۱-۲۸
عنوان فارسی معنای تبرک و شیوه های تقدس بخشی اشیا در بین زائران حرم امام رضا (ع)
چکیده فارسی مقاله سوغات وجوه مادی و ذهنی دارد که لایه ­های معانی منتسب به آن برساختی اجتماعی است. پرواضح است که سوغات با توجه به تفسیری که زائر از نظر کاربرد، معانی و خاطراتی که یادآوری می­ کند، متفاوت است. این پژوهش درصدد بررسی معنای سوغات متبرک، چگونگی تقدس­بخشی، شیوه­ های استفاده و نگهداری از آن توسط زائران است. این پژوهش با رویکرد روشی کیفی تفسیری و به روش تحلیل مضمون انجام شد که بر اساس آن داده ­های مصاحبه ­ها مقوله ­بندی و تلخیص گردید. در این پژوهش با 19 زائر زن در تابستان سال 1401 مصاحبه شد. یافته­­ های پژوهش نشان داده است که زائران عمدتا سه گونه تبرکی (اشیای ذاتا متبرک، سوغات خریداری شده و متعلقات زائر در حین زیارت) را به‌عنوان ره‌توشۀ سفر زیارتی می­برند. انگیزه زائران از بردن تبرکی در قالب حفظ شرایط فعلی، تغییر وضعیت مسئله‌مند و ثبت خاطره برای خود و دیگران طبقه­ بندی شده است. در ادراک زائران از تبرک دو معنای اصلی نهفته است: هدیه (ای از سوی فردی خاص و مورد علاقه) و یادگاری (نمادی از سفر زیارتی و امام). سوغات متبرک به‌عنوان واسط تسری فیض و رحمت خداوند ادراک شده است. طیف متفاوتی بین زائران بر حسب تجربه بردن تبرکی مشاهده شد. وجه ماندگاری و وجه کاربردی آن، از ویژگی‌های مهم تبرکی نزد زائران بوده است. اگر محل دفن امام در مکان مقدس را کانون تسری تقدس و تبرک‌بخشی تعریف کنیم، از نگاه زائر این تقدس و برکت از ضریح محل دفن امام (ع)، کل حرم، اطراف آن و تا شهر زیارتی امتداد می‌یابد. لذا شیوه­ های متبرک­سازی از کانون تا امتداد آن در کل شهر زیارتی متفاوت است. از نظر زائران تبرکی­ ها برای لحظه­ های بحرانی مانند بیماری یا مناسک ­گذار زندگی مثل تولد، ازدواج، ورود به مدرسه و دانشگاه و حتی مرگ ­تاثیر‌گذارند. تکینه­ سازی، ترکیب تبرکی با اشیای نامقدس و مصرف تدریجی از شیوه­ های نگهداری اشیا متبرک توسط زائران بوده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سوغات، معنای تبرک، تقدس بخشی، حرم امام رضا (ع)،
عنوان انگلیسی Meaning of Blessing and Methods of Sanctifying the Things Among the Pilgrims of Imam Riḍā's (as) Shrine
چکیده انگلیسی مقاله Souvenirs have material and mental aspects, the layers of meanings attributed to them are social constructs. This research aims to investigate the meaning of blessed souvenirs, how they are sanctified, ways of using and maintaining them by pilgrims. For this purpose, 19 female pilgrims of the shrine of Imam Reza (AS) were interviewed in the summer of 1401. Research findings have shown that pilgrims mainly take three types of blessings (intrinsically blessed objects, purchased souvenirs, and belongings of the pilgrim during the pilgrimage) as their luggage. Pilgrims' motivation to receive blessings has been classified in the form of maintaining current conditions, changing problematic situations, and recording memories for themselves and others. Souvenirs or special gifts are the two main meanings of blessing in the eyes of pilgrims. Its permanence and practicality have been an important feature of blessing among pilgrims. Singularization, the combination of blessings with unholy objects and the gradual consumption of methods of keeping blessed objects by pilgrims.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله سوغات, معنای تبرک, تقدس بخشی, حرم امام رضا (ع)
نویسندگان مقاله زهرا بستان |
دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

علی یوسفی |
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

سارا شریعتی مزینانی |
استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران، ایران

سپیده پارساپژوه |
محقق ارشد مرکز مطالعات علوم اجتماعی دینی پاریس، پاریس ، فرانسه

نشانی اینترنتی http://www.farhangerazavi.ir/article_185948_541a4d716b4565b48a6447b460fd3ce2.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات