این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
باغ نظر، جلد ۱۳، شماره ۴۳، صفحات ۳۷-۶۰
عنوان فارسی تحلیل اثرات گسترش برنامه‌ریزی‌نشده کلان‌شهرها بر محیط طبیعی پیرامون : رویکردی ویژه به منطقه کلان‌شهری تهران
چکیده فارسی مقاله طرح مسئله : شهرهای بزرگ یا کلان‌شهرها در جوامع بیشتر و کمتر توسعه‌یافته، به منظور بهره‌مندی از صرفه‌های ناشی از مقیاس تشکیل شده و در پی آن، با ایجاد پیوندهای فضایی- کارکردی با حوزه‌های پیرامون، منطقه‌های کلان‌شهری شکل می‌گیرند. این در حالی است که افزایش تمرکز و تشدید فعالیت‌ها (مسکونی و غیرمسکونی) در این منطقه‌های کلان‌شهری، همواره رابطه مستقیمی با افزایش صرفه‌های ناشی از مقیاس ندارد و آستانه‌های جمعیتی و اکولوژیکی، ظرفیت تمرکز و میزان گسترش آنها را تعیین می‌کنند. گذر برنامه‌ریزی‌نشده از این آستانه‌ها در بسیاری از منطقه‌های کلان‌شهری، منشأ شکل‌گیری و انباشت مشکلهای فضایی بسیار، به ویژه در عرصه محیط طبیعی شده است. در بسیاری از تجربه‌های جهانی به ویژه در جوامع کمتر توسعه‌یافته‌ای که دارای سیستم و سازوکار برنامه‌ریزی و مدیریت شهری کارآمد نیستند، گسترش کلان‌شهرها به سوی محیط‌های پیرامون، برنامه‌ریزی نشده است و اثرات آن بر محیط طبیعی، نه از پیش تدبیر شده است و نه اندیشیدن و تدبیر شیوه‌ها و راه‌های رویارویی با چنین مشکل‌هایی، در نظر گرفته شده است. چنین اغماض مهمی، به تولید و بازتولید مشکل‌های گسترده و پابرجایی چون اغتشاش فضایی (با توجه به تمام ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سازمانی و کالبدی) و تشدید یا بازتولید مشکل‌های از پیش موجود، و موجب اتلاف منابع حیاتی جوامع و نیز اتلاف سرمایه‌هایی چون سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی یا طبیعی شده است و می‌شود. هدف: هدف این مقاله پرداختن به بحث عدم برنامه‌ریزی برای فضاهای شکل‌گرفته در اثر گسترش کلان‌شهرها در منطقه‌های کلان‌شهری و در فضای تحلیل مورد نظر این مقاله، یعنی منطقه کلانشهری تهران، و نیز اندیشیدن در مورد پیامدهای چنین گسترشی در فرایندهای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان‌شهرها و منطقه‌های کلان‌شهری است؛ با این مقصود که بتوان با تولید و بازتولید مشکل‌های گسترده و پابرجا در این زمینه رویارویی کرد. بر پایه تحلیل اثرات گسترش برنامه‌ریزی‌نشده منطقه کلان‌شهری تهران بر محیط طبیعی پیرامون آن است که می‌توان به تولید پیشنهادهایی (در سطوح راهبردی و عملیاتی یا تاکتیکی) با ماهیت دوگانه محتوایی و روندکاری به منظور سیاست‌گذاری و استقرار رهیافت و سازوکاری تدبیرشده برای برنامه-ریزی و مدیریت چنین منطقه‌هایی پرداخت. روش تحقیق : به منظور شناسایی و تحلیل تغییرات ناخواسته و منفی ایجاد شده در محیط طبیعی، ناشی از گسترش برنامه‌ریزی‌نشده در منطقه کلان‌شهری تهران، با رویکردی توصیفی- تحلیلی، در این مقاله روش کاری متشکل از فرایندی سه مرحله‌ای اختیار شده است. در مرحله نخست پایه‌های نظری مرتبط با موضوع بازبینی و تجربه‌های جهانی جوامع بیشتر و کمتر توسعه‌یافته مورد مقایسه قرار می‌گیرند. در مرحله دوم روش‌های ارزیابی اثرات زیست‌محیطی بازبینی می‌شود. و در مرحله سوم، به کمک اصول راهنمای به دست‌آمده، اثرات گسترش منطقه کلان‌شهری تهران بر محیط طبیعی پیرامون آن، مورد شناسایی و تحلیل قرار می‌گیرند. دستاورد : دستاورد اصلی این مقاله، تحلیل اثرات منفی گسترش برنامه‌ریزی نشده در منطقه کلان‌شهری تهران و بر پایه چنین تحلیل‌هایی، تأکید بر بایستگی استقرار سازوکار تدبیرشده برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، و مدیریت منطقه‌های کلان‌شهری، به ویژه در فضای تحلیل مورد نظر این مقاله است تا از طریق استقرار چنین سازوکاری، زمینه‌ای برای کاهش‌یافتن، گشوده شدن و پیشگیری از تشدید و بازتولید مشکل‌ها فراهم شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Analysing the impact of unplanned metropolitan growth on the peripheral natural environment: special reference to the metropolitan region of Tehran
چکیده انگلیسی مقاله Statement of the problem: Metropolitan areas in the more and less developed countries of the world have formed essentially due to the utilization of economies of scale, and successively the metropolitan regions are formed through spatial-functional linkages of the metropolitan areas with their peripheral environments. This is while the increasing density and intensifying activities within metropolitan regions are not directly related and relevant to the principle of economies of scale; considering that the density and boundaries are determined and affected by population and ecological thresholds. Unplanned metropolitan growth and departure from the mentioned thresholds creates and accumulates spatial problems in metropolitan regions, especially in the peripheral natural environments. Many metropolitan regions have the experience of unplanned expansion and their damaged and problematic natural peripheral environments. This have led to the production and reproduction of many urban and environmentally related problems, such as spatial confusion in economic, social, organisational and physical aspects that causes the exhaustion of resources and helps further the wasting of economic, social, and physical capital. Purpose: Main purpose of this paper is to discuss the unplanned built environments formed by the unplanned growth of the metropolitan areas and metropolitan regions worldwide, and specifically the metropolitan area and the metropolitan region of Tehran. Moreover, the purpose is to confer the unplanned nature of these formed spaces and to consider the consequences of such urban growth. This is to empower and enable the metropolitan planning system and mechanism in encountering the production and re-production of urban and natural environmental problems. Based upon the results of analysing the impact of unplanned metropolitan growth of Tehran upon its peripheral natural environment in this paper, proposals to establish an appropriate planning mechanism for this metropolitan region can be devised. Methodology: This paper has a descriptive-analytical approach, which is devised to identify and analyse the emergence of problems in natural environments due to unplanned growth in the metropolitan region of Tehran. To achieve this, a three staged process has been conceived and adopted: first; the theoretical foundations of the subject under study are reviewed, through following the experiences of some of the more and less developed countries. Second; the paper further reviews the Environmental Impact Assessment (EIA) and Ecological Footprint (EF) methods in order to find an appropriate method and a set of appropriate indicators for analysing the impact of the growth of Tehran towards its peripheral natural environment. Third; application of the methods and indicators to analyse the ecological footprint of Tehran, to find the impact of unplanned growth of Tehran and its expansion towards the peripheral natural environment. Achievement: The main outcome and achievement of this paper is to emphasis on establishing a planning and policy-making mechanism in the metropolitan region of Tehran, enabled to reduce, solve, and prevent the problems related to the natural environment.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله زهره عبدی دانشپور | abdi daneshpour
دانشگاه شهید بهشتی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)

مسعود تارانتاش | تارانتاش
دانشگاه شهید بهشتی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)

نشانی اینترنتی http://www.bagh-sj.com/article_41072_993ce26a653a79e65ca59d20047a1750.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/638/article-638-311421.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات