این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مشکوه، جلد ۴۲، شماره ۴، صفحات ۳۱-۶۲
عنوان فارسی عناصر قدرت‌ساز نزد بنی‌هاشم و بنی‌امیّه؛ تحلیلی انسان‌شناختی با تکیه بر گزاره‌های تاریخی و منابع دینی
چکیده فارسی مقاله     از مطمئن‌ترین راه‌های مطالعۀ روابط قدرت در حجازِ عصر نزول قرآن، بررسی گزاره‌هایی است که اندیشه‌های نانوشته و غیرمضبوط سیاسی، از جمله عوامل مؤثّر بر قدرت ‌را در دل خود دارد. مقالۀ حاضر با نگاهی انسان‌شناختی، گزاره‌های تاریخی و روایی رفتار و گفتار تأثیرگذاران حوزۀ سیاست در دو دودمان بنی‌هاشم و بنی‌امیّه را بررسی کرده و با بهره‌گیری از آیات و روایات، تحلیلی از عوامل تعیین‌کننده در مناسبات قدرت عصر یادشده ارائه کرده است. بررسی عوامل قدرت‌ساز در جامعه‌ای متعلق به قرن‌ها پیش، می‌تواند به آشکار شدن ابعاد بیشتری از مناسبات قدرت در فضای نزول و درک بهتر معارف قرآن بینجامد. از سوی دیگر، بررسی تفاوت میان گفتمان رسمی حاکم و گفتمان‌های غیررسمی، امّا رایج میان مردم، می‌تواند زمینۀ تحلیل و نقد هر سیستم سیاسی­‌ای، به‌ویژه حکومت‌های معاصر را فراهم آورد. براساس یافته‌­های پژوهش حاضر که با روش توصیفی _ تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای سامان‌ یافته است، ثروت، رفتارهای اقتدارگرایانه و جمعیّت از مهم‌ترین عوامل قدرت‌سازِ مورد توجّه در گفتمان‌های سیاسی حجاز از عصر منتهی به روزگار نزول قرآن تا سال 132 هجری است. هر دو خاندان دربارۀ جزئیات عوامل یادشده اختلاف ‌نظر داشتند؛ اختلاف دیدگاهی که متأثّر از نگاه متفاوت به مقولۀ هزینۀ قدرت و اثرپذیری نگاه آنان به سیاست از رهیافت‌های متفاوت بود. توضیح مطلب اینکه برای بنی‌امیّه، «قدرت» رهیافتی اساسی بود و این باعث می‌­شد که آنان اخلاق و دین را فدای قدرت کنند؛ امّا هاشمیان که به سیاست از دریچۀ رهیافت «آرمان» می‌نگریستند، حاضر نبودند قدرت را به‌ هر قیمت ممکن به‌ دست آورند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گفتمان سیاسی حجاز، فضای نزول قرآن، سیاست بنی‌هاشم، بنی‌امیّه، عوامل قدرت‌ساز، عامل ثروت، عامل جمعیّت،
عنوان انگلیسی Power Increase Elements before Banū Hāshim and Umayyad; Anthropological Analysis Based on Historical Propositions and Religious Sources
چکیده انگلیسی مقاله One of the most reliable methods to study the power relations in Hijaz during the Qur'an revelation is to examine the propositions that contain unwritten political ideas, including factors affecting power. The article, with an anthropological perspective, examines the historical and narrative propositions of the influential people in politics in Banū Hāshim and Umayyad and by using verses and traditions, has presented an analysis of the determining factors in power relations in that era. Examining power factors in the society that has disappeared in history can lead to the revelation of more types of power relations in the Qur'an’s revelation atmosphere and make a better understanding of the Qur'an’s teachings. On the other hand, examining the difference between the ruling official discourse and the informal but common discourses among the people can provide a basis for analyzing and criticizing any political system, especially contemporary governments. This research which is organized with a descriptive-analytical method based on library resources shows that wealth, authoritarian behavior and population are among the most important power factors in the political discourses of Hijaz, from the Revelation to 132 AH. Both families disagreed about these factors’ details; The difference of opinion that is affected by the different views of power cost and the effectiveness of these two on different approaches politics. For the Umayyads, "power" was a fundamental approach, so they sacrificed morality and religion for power, but the Banū Hāshim, who saw politics as a means of reaching the "ideal", were not willing to gain power at any cost.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله گفتمان سیاسی حجاز, فضای نزول قرآن, سیاست بنی‌هاشم, بنی‌امیّه, عوامل قدرت‌ساز, عامل ثروت, عامل جمعیّت
نویسندگان مقاله سید روح اله طباطبائی ندوشن |
دانش‌آموختۀ دکتری تخصّصی علوم و معارف نهج‌البلاغه، دانشگاه میبد (نویسندۀ مسئول).

یحیی میرحسینی |
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه میبد.

نشانی اینترنتی https://mishkat.islamic-rf.ir/article_194043_32120acd277aa941ee44a54a31a1529a.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات