این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های معماری اسلامی، جلد ۴، شماره ۳، صفحات ۹۴-۱۱۳
عنوان فارسی ارزیابی شفافیت معنایی گنبدها در مساجد با تأکید بر عملکرد روشنایی فضایی
چکیده فارسی مقاله از مهم‌ترین مسائل مرتبط با معماری مساجد، چگونگی طراحی فضاهای معنوی از جمله گنبدخانه می‌باشد. پژوهش حاضر، شفافیت گنبدها را در مساجد با تأکید بر عملکرد روشنایی فضایی، مورد بررسی قرار می‌دهد. اهمیت موضوع این مطالعه، علاوه بر آنکه باعث درک بهتر گونه‌ها از لحاظ عملکرد نوری و مقاصد مختلف گنبدها می‌شود؛ به دلیل اینکه عامل شفافیت معنوی هر نوع را در نظر می‌گیرد؛ می‌‌تواند فضاهای معنوی گنبدخانه را در معماری احیا کند. روش تحقیقی که برای این امر مورد استفاده قرار گرفته است؛ ترکیبی متوالی- تبیینی می‌باشد. در اینجا در مرحله‌ی اول، داده‌های کمی و سپس در مرحله‌ی دوم داده‌های کیفی گردآوری و تحلیل می‌شوند. در نهایت هر دو تحلیل کمی و کیفی یک‌جا مورد تفسیر قرار می‌گیرند. تحقیق حاضر، با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی که ابزار مورد استفاده برای جمع‌آوری داده‌ها، دوربین‌های عکاسی و تصویربرداری و برای برداشت دقیق اطلاعات کمی روشنایی، از دستگاه‌های دیجیتالی روشنایی‌سنج و روشنایی‌سنج ساده استفاده شد. ضمن کاربست این روش، با بررسی اسناد و مدارک مرتبط با طراحی مساجد، و به صورت میدانی دو دسته مضمون برای طراحی گنبدخانه‌، با تأکید بر مفهوم شفافیت استخراج شده است که عبارتند از مضامین فیزیکی و معنوی. در این پژوهش با نظام‌مند کردن این مضامین در یک سامانه‌ی سلسله‌مراتبیِ دوسطحی، شبکه‌ی مضامینِ شفافیت فضایی برای طراحی گنبدخانه استخراج شده است که استناد به این شبکه، ارزیابیِ روشمند شفافیت فضاییِ گنبدخانه‌ی مساجد را میسرنمود. بدین صورت، بعد از کار میدانی به صورت نورسنجی به تبیین عوامل فیزیکی و کمی تأثیرگذار بر کیفیت روشنایی پرداخته شد و بعد از مشخص کردن عوامل فیزیکی تأثیرگذار بر کیفیت روشنایی گنبدخانه، به تبیین مؤلفه‌های کیفی شفافیت در ارتباط با شاخصه‌های کمی پرداخته شده و با مؤلفه‌های کیفی تبیین شده به ارزیابی درجه‌ی شفافیت گنبدخانه مساجد مورد بررسی شده؛ پرداخته شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می‌دهد تمام مشخصه‌های متفاوت گنبدها به شیوه‌ی خود بر روی میزان معنویت و شفافیت -که نورگیرها ایجاد می‌کنند- تأثیر می‌گذارند. همچنین نشان می‌دهد که تجلی شفافیت معنوی در معماری مساجد در روابط دوطرفه با مستورسازی و روشن‌سازی می‌باشند و با مشخصه‌های شفافیت از جمله پویایی، سیالیت، پیوستگی، روابط بین فضای داخلی و خارجی، بی‌ماده شدن، انعطاف‌پذیری و سازگاری، خوانایی و مطلوبیت و گستره‌ی فضایی از طریق روشنایی ارتباط برقرار می‌کند. بدیهی است با درک بهتر اثرات این مشخصه‌ها، طراحی گنبدهای مدرن -که برای نیازهای معاصر مناسب‌تر هستند- امکان‌پذیر می‌شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گنبدخانه، عملکرد نورگیرها، شفافیت، روشنایی فضایی.
عنوان انگلیسی A study of transparency behaviour of domes in Islamic mosque with emphasis on the notion of the spiritual lighting
چکیده انگلیسی مقاله This research studies the concept of transparency behaviour of domes in Islamic mosque, with emphasis on the notion of the spiritual lighting.The topic of this study is important not only because it allows for a better understanding of the different types and purposes of these domes, but also because through calculating the veiling and revealing factor of each type, one can regenerate the use of dome in the architecture.In the analysis of quantitative factors, the quality of light in space and how to show the influence of Iranian architecture, structural elements play a prominent role.In the other words:Phrases related architectural lighting control within architecture elements that define spatial quality, are to identify and understand the value and meaning of the concept of light, began to attention to the importance of light in architecture. The research method was used for which it is the consecutive combination explanation. Here, in the first stage, the quantitative data collected and analyzed, then in the second stage qualitative data collected and analyzed. Finally, both qualitative and quantitative analyzes are interpreted together. The present study uses field measurements that the instrument used to collect the data, cameras and imaging and to take accurate of brightness quantitative information, and the digital photometer and simple devices were used, and its information has been gathered from documents and fieldwork. In this way the fieldwork for photometry to factors of physical and quantitative impact on the quality of light were studied and after identifying the physical factors affecting the quality of lighting the domes, the defining quality components transparency in relation to the characteristics of quality discussed and with quality components explaining to evaluate the degree of transparency of the domes of mosques reviewed, were studied. After examining different examples, seven residential mosque (Taj al-Mulk dome Isfahan Jame Mosque, Sheikh Lotfollah Mosque of Isfahan, Blue Mosque of Tabriz, Barsian mosque, Imam Mosque in Isfahan, Jame Mosque of Yazd, Jame Mosque Ardestān) werechosen in the Iranian Islamic architecture. The tools used to gather the data were cameras for photography and videorecording and a photometer for measuring light levels. The analysis of the information gathered indicates that the differentcharacteristics of domes all in their own way affect the level of spirituality and purity and transparency that the domesprovides. By examining the physical properties dome, transparency evokes components include: Unity (Unity means the harmony of the whole composition. The parts of a composition made to work together as a total visual theme. Unity is the relationship among the elements of a visual that helps all the elements function together. Unity gives a sense of oneness to a visual image. In other words, the words and the images work together to create meaning.), spatial continuity of light (a way to show how one type of space is directly linked to another by the light elements), the relationship between inside and outside (Physical or sensual links between inside and outside must be defined in some way that can characterize unique identity of each space and also establish proper interaction in whole architectural space. This proper interaction can create sense of consistency and integrity between this two spatial realms and furthermore express a link and boundary that if it is developed causes to creation another space that it is not inside or outside but it poses some character of each kind; this ambiguous moment of spatial experience, with focus as a connection between inside and outside, can be named “in-between”), lightness and dematerialization, resilience and adaptability, utility and readability (reading space is a process of using spatial knowledge appropriately after acquiring it and processing it in the mind), expansion spatial and light balance in space, was determined, each of which is associated with the physical properties of the atmosphere of a traditional mosque dome were examined, that indicated the highest degree of transparency in the dome of Sheikh Lotfollah Mosque with 95%, and lowest degree of transparency is in the dome of Ardestān Mosque with 50%. The data analysis shows, all different characteristic domes with our way affectson the spirituality and the skylights creates transparency, and show that expression of spiritual clarity on the architecture of mosques in their bilateral relations with cover and illumination. By better understanding the effects of these characteristics, it is possible to design modern domes and skylight that arebetter suited to contemporary tasks.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله زینب ناظر | zeinab nazer


آزیتا بلالی اسکویی | azita belali oskoui


محمدعلی کی نژاد | mohammad ali keynejad


نشانی اینترنتی http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-182-45&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1429/article-1429-312418.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ایده های فضائی- هندسی، نمادها، آرایه ها، احجام و غیره)
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات