این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۱۶، شماره ۶۲، صفحات ۲-۱۳
عنوان فارسی مطالعه ژئوشیمیایی عناصر خاکی کمیاب (REE) در کانسار بوکسیت جاجرم (شمال خاوری ایران)
چکیده فارسی مقاله کانسار بوکسیت جاجرم (شمال خاوری ایران) بزرگ‌ترین کانسار بوکسیت ایران است که به‌صورت چینه‌سان بین دو سازند الیکا و شمشک قرار گرفته است. این کانسار از پایین به بالا از چهار بخش کائولینیت پایینی، بوکسیت شیلی، بوکسیت سخت و کائولینیت بالایی تشکیل شده است. عناصر خاکی کمیاب (REE) بخش بوکسیت سخت و شیلی این کانسار با استفاده از نتایج 22 تجزیه شیمیایی مورد بررسی قرار گرفته است.  همبستگی بین عناصر خاکی کمیاب با سایر عناصر در این کانسار نشان می‌دهد که  کانی‌های رسی و همچنین کانی‌هایی مانند Xenotime, Rhabdophane, Monazite, Florencite, Churchite, Anatase, Loparite  Euxenite,  میزبانان  احتمالی این عناصر در بوکسیت سخت هستند. در بوکسیت جاجرم مقدار عناصر خاکی کمیاب به سمت فرودیواره کربناتی افزایش می‌یابد و از این لحاظ، این بوکسیت  شبیه بوکسیت‌های کارستی است. افزایش تمرکز عناصر خاکی کمیاب در بخش زیرین نیمرخ برای تمامی عناصر خاکی کمیاب یکسان نیست و باتوجه به مقدار پتانسیل یونی و همچنین همراهی آنها با کانی‌های مختلف، میزان تمرکز هر یک از آنها نیز متغیر است به‌طوری که با افزایش پتانسیل یونی این عناصر، مقدار تمرکز آنها در بخش زیرین نهشته کاهش می‌یابد. عناصر HREE به‌دلیل همراهی با کانی‌هایی مانند کانی‌های رسی و زیرکن به مقدار مساوی از بخش بوکسیت سخت شسته شده و در بخش بوکسیت شیلی متمرکز شده‌اند.  همچنین دو عنصر Ce و Eu به‌دلیل این‌که هر یک از آنها با دو ظرفیت متفاوت وارد ساختار کانی‌ها می‌شوند بنابراین از نظر مقدار تمرکز در بخش زیرین نهشته و همچنین در نمودارهای بهنجار شده کندریتی رفتار متفاوتی را نسبت به روند تغییرات سایر عناصر خاکی کمیاب از خود نشان می‌دهند مقدار این تغییرات برای عنصر Ce مشخص‌تر است به‌گونه‌‌ای که این عنصر نسبت به دیگر عناصر LREE به مقدار بیشتری در بوکسیت سخت متمرکز شده و در نمودارهای بهنجار شده کندریتی دارای بی‌هنجاری مثبت می‌باشد در حالی‌که  در بخش بوکسیت شیلی بی‌هنجاری منفی داشته و نسبت به دیگر عناصر LREE به مقدار کمتری در این بخش متمرکز شده است. تغییرات عنصر Eu نیز نسبت به Ce کمتر بوده و به بی‌هنجاری نسبتاً منفی در بخش بوکسیت سخت خلاصه می‌شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بوکسیت،جاجرم،ژئوشیمی،عناصر خاکی کمیاب،کانیهای میزبان،
عنوان انگلیسی Geochemical Study of Rare Earth Elements (REE) in Jajarm Bauxite Deposit (North East of Iran)
چکیده انگلیسی مقاله Jajarm bauxite deposit (north east of Iran) is the largest bauxite deposit in Iran which is located as a stratiform ore body between Elika and Shemshak formations. From the bottom to top of the profile, this deposit is consists of lower kaolinite, shaly and hard bauxite, and upper kaolinite, respectively. In this study rare earth elements of the hard and shaly bauxite sections of the deposit are investigated by use of the results of 22 chemical analyses. Correlation coefficient between rare earth elements and other elements demonstrate that clay minerals and also some minerals such as Churchite, Loparite, Xenotime, Rhabdophane, Monazite, Florencite, Anatase and Euxenite are the likelihood REE bearing minerals in Jajarm bauxite deposit. In Jajarm deposit toward the carbonate footwall of the profile the concentration of rare earth elements increases, thus from this point of view, this deposit is similar to karstic types. Increase of concentration of the REE at lower part of the profile is not same for all of the rare earth elements and it is as the result of the ionic potential of each of them and also it may be related to the type of the REE bearing minerals. So with increase of the ionic potential of the elements their concentration at lower part of the profile decreases. Due to the accompaniment of HREE with zircon and clay minerals, these elements have leached at the same amount from hard to shaly bauxite. As the result of the two different valences of Ce & Eu, these elements show different trends from other rare earth elements in chondrite normalized patterns and also as the concentration at lower part of the deposit. This anomalous manner is more obvious for Ce, so this element show positive anomaly and more enrichment in hard bauxite section in comparison with other LREE. In contrast with the hard bauxite, the negative anomaly and less enrichment of Ce can be seen in shaly bauxite. The variation of Eu is less than Ce and it is almost limited to relative negative anomaly of Eu in hard bauxite section.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بوکسیت,جاجرم,ژئوشیمی,عناصر خاکی کمیاب,کانیهای میزبان
نویسندگان مقاله داریوش اسماعیلی |
دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران

امیر اثنی عشری |
دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران

حسین رحیم پور بناب |
دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران

عباس امینی‌فضل |
شرکت آلومینای ایران

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_198694_ee2550045667aeb2f2825ce4c1dba475.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات