این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های فرسایش محیطی، جلد ۱۴، شماره ۲، صفحات ۱-۱۸
عنوان فارسی تحلیل فعالیت تپه‌های ماسه‌ای در ارتباط با عناصر اقلیمی در استان آذربایجان شرقی
چکیده فارسی مقاله باتوجه به خسارات شدید پدیده گرد و غبار ناشی از فعالیت تپه­های ماسه­ای به زیرساخت‌ها و سکونتگاه­های روستایی و سلامت انسان­ها، شناسایی توزیع مکانی تپه‌های ماسه‌ای فعال و پایش میزان فعالیت آنها از ملزومات مهم برای کاهش این آسیب‌ها می‌باشد. این تحقیق با هدف معرفی، پایش فعالیت­ها و میزان تحرک­پذیری تپه­های ماسه­ای موجود در حوزه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان­شرقی انجام گرفته است. بدین منظور، ابتدا نقشه توزیع مکانی تپه­های ماسه­ای با استفاده اطلاعات موجود در محیط گوگل ارث و مشاهدات میدانی در محیط GIS تهیه گردید. در ادامه، براساس داده­های بلند مدت ساعتی سرعت باد، دمای هوا، بارندگی و تبخیر و تعرق پتانسیل، شاخص لنکستر در ایستگاه­های هواشناسی مجاور تپه­های ماسه­ای محاسبه شده و با انجام تحلیل حساسیت، میزان تحرک­پذیری آتی آنها پیش­بینی شده است. نتایج نشان داد که فعالیت تپه­های ماسه­ای موجود در هر دو سایت مورد مطالعه عمدتاً در محدوده راس تپه­ها اتفاق افتاده است. علیرغم مشاهده رابطه مستقیم بین شاخص لنکستر با فراوانی بادهای بالاتر از آستانه فرسایش و تبخیر و تعرق و رابطه معکوس با بارش، حساسیت شاخص لنکستر نسبت به تغییرات کاهشی یا افزایشی متغییرهای اقلیمی در سایت­های یاد شده یکسان نبوده است. همچنین، فعالیت تپه­های ماسه­ای گستره قوم تپه در سال­های اخیر روند افزایشی داشته و این واقعیت احتمالاً در قالب تداوم خشکسالی­ها و گسترش پهنه­های خشک بستر دریاچه ارومیه قابل توجیه است. باتوجه به موقعیت مکانی کلانشهر تبریز نسبت به این گستره ماسه­ای و غالب بودن بادهای شرقی بالاتر از آستانه فرسایش بادی در این منطقه، لزوم پایش گرد و غبارهای ناشی از فعالیت این گستره ماسه­ای بر کیفیت هوای کلانشهر تبریز بسیار ضروری است.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله آذربایجان شرقی، شاخص لنکستر، تبریز، تپه‌های ماسه‌ای، تحرک‌پذیری
عنوان انگلیسی Analysis of the Sand Dunes Mobility Based on Climate Elements in East Azerbaijan Province
چکیده انگلیسی مقاله 1- Introduction
Dunes are one of the most important and sensitive landforms sensitive to wind erosion. Their activity level varies depending on the intensity of various climatic and terrestrial factors. Dust caused by wind erosion in the area of dunes is one of the most important dangers and serious challenges in arid and semi-arid regions of the world, which has been aggravated by climate changes in recent years. Due to the location of IRAN in the dry and semi-arid belt, it has been exposed to numerous local and extra-local dust systems. Dust storms have been a serious crisis in the country's provinces for the past few years and have brought dangerous consequences for the residents of these provinces in terms of environment, health, and economy. The prolonged recent droughts in East Azerbaijan and the drying up of Lake Uremia have made the threat of sand and salt storms in the coastal areas of Lake Uremia possible. The purpose of this research was to introduce the dunes in the Uremia Lake basin in East Azerbaijan province, where the mobility of dunes was determined using the Lancaster index, and the level of their future activity was predicted by carrying out a sensitivity analysis.
2- Methodology
The dunes in the Lake Uremia basin in East Azarbaijan province were identified through the literature review and field visits, and then, using Google Earth images, their area was verified and then their spatial distribution map was prepared in the ArcGIS software environment. In the present project, the sand dunes of Shush Qom located in the village of Maqsoodlou and Gildir in the political area of Harris County are reported for the first time. Here, the mobility of sand dunes in the study area is calculated based on the Lancaster index. To calculate this index, meteorological data from the last 30 years of synoptic weather stations near the studied sand dunes have been used. Blaney Kridel method was used to calculate the annual potential evapotranspiration, and its calculations were done in the R program environment separately for each meteorological station. Also, the frequency of winds with a speed higher than the erosion threshold speed (6 m/s) at a height of 10 meters from the ground is considered. After calculating the amount of sand dunes mobility, the sensitivity analysis method has been used to reveal the possible effects of climatic change elements on the mobility of sand dunes.
3- Results
The results showed that the sand dunes of Qom Tepeh, located on the edge of Lake Urmia and west of Tabriz metropolis, were active in 81% of the last 30 years, and in other words, they were not active in only 19% of the statistical period. Also, the results of the Lancaster index indicate the intensification of the mobility of the sands in the Qom Tepeh dunes in recent years. This fact can be justified in the form of the prolonged of droughts and the expansion of the dry areas of the Uremia lake bed; Also, field observations indicate the instability of the surface of these dunes due to the indiscriminate extraction of sand from these hills for use in the sand brick production plant and other agricultural and industrial uses. The dominant wind direction of Shush Qom region is south-southwest and winds with intensity greater than (>6m/sec) constitute about 12% of all observed winds at the Harris synoptic station. Based on the results of the Lancaster index, the dunes of the Shush Qom region have been active in half of the studied period; Of course, the short statistical period of the Harris station (last 12 years) has prevented a detailed analysis of the past behavior of this sandy area. In both study sites, the activity of the sands was mainly limited to the top of the dunes. Despite observing a direct relationship between the Lancaster index with the frequency of winds above the threshold of erosion and evapotranspiration and an inverse relationship with precipitation, the sensitivity of the Lancaster index to the decreasing or increasing changes of climate variables is not the same in the mentioned sites.
4- Discussion & Conclusions
Sand dunes are one of the famous geomorphological forms in arid and semi-arid regions of the world, and their activity has intensified with climate changes in recent years. Therefore, investigating and monitoring the behavior of this phenomenon in terms of its impact on the emergence and escalation of the dust phenomenon is an undeniable necessity to reduce the effects of environmental crises. Even though today the Lancaster index is widely used in discussions related to the monitoring of sand dune activity in different weather conditions around the world, it is necessary to mention the lack of proper spatial distribution of weather stations and the short period of statistical observation. Also, the use of data from meteorological stations that are located further away from the sandy areas, makes the accuracy and correctness of the calculations of the Lancaster index doubtful, and the results should be evaluated with field observations and other valid scientific documents. On the other hand, in addition to analyzing the sensitivity of the Lancaster index, it is necessary to use the results of different climate change scenarios and appropriate downscaling methods in revealing the climate data changes affecting the Lancaster index in predicting the future behavior of sand dunes.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Climate changes, East Azerbaijani, Tabriz, Lancaster index, Sand dunes
نویسندگان مقاله جمشید یاراحمدی | Jamshid Yarahmadi
East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tabriz, Iran
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

مهدی اصلاحی | Mehdi Eslahi
East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tabriz, Iran
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

هوشنگ بهروان | Hoshang Behrawan
East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tabriz, Iran
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

محمد خسروشاهی | Mohammad Khosrowshahi
Desert Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
بخش تحقیقات بیابان،مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://magazine.hormozgan.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-990-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مدلسازی و تحلیل زمانی و مکانی رخداد انواع مختلف فرسایش محیطی
نوع مقاله منتشر شده مستخرج از پایان‌نامه / رساله / طرح پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات