این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
معماری و شهرسازی، جلد ۲۸، شماره ۳، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تحول فنی معماری دوره نوگرایی ایران: فرضیه مرحوم لطیف ابوالقاسمی در مورد تیرآهن و طاق‌ضربی
چکیده فارسی مقاله سقف تیرآهن به همراه طاق‌ضربی از اولین تکنیک‌های خاص دوره مدرن‌سازی ایران است که تاکنون پژوهش تاریخی مناسبی در مورد آن انجام نشده است؛ مرحوم لطیف ابوالقاسمی (استاد فقید دانشگاه تهران) در دفاع از این تکنیک، آن را به عنوان یک فناوری ایرانی، معرفی کرده است. پژوهش حاضر با رویکرد تفسیری تاریخی، به بررسی فرضیه مطرح شده از سوی ایشان، براساس متون پژوهشی معاصر به همراه اسناد دست اوّل تاریخی از جمله تعدادی نشریات قرن نوزدهمی معماری و ساختمان، پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که این تکنیک در قرن نوزده میلادی سه خاستگاه متفاوت در اروپای اوایل مدرن دارد: انگلیس (جک آرک)، آلمان (طاق پروسی) و اسپانیا (سقف کاتالان) که به ترتیب براساس مسأله آتش‌بندی، بهداشت و انطباق با تکنیک‌های سنتی، رشد یافته است. ورود آن به سیستم ایرانی، با منشأ المانی در کارخانجات دوره پهلوی اوّل و با منشأ انگلیسی‌ـ‌آمریکایی در بناهای دولتی بوده است؛ اما قبل از ورود مهندسان خارجی، این شیوه با تیر چوبی رایج بوده و عملا یک تقاطع تاریخی، آن را به آهن پیوند داده است؛ لذا در قیاس با سه منشأ پیشین، ایرانی بودن این تکنیک در فرضیه ابوالقاسمی تأیید می‌شود و علاوه بر برتری در عدم نیاز به قالب‌بندی، نوع کار هنری انجام شده ایرانی بر روی آن در بناهای مردمی، این تکنیک را به یک میراث ارزشمند ابتدای مدرن‌سازی ایران بدل کرده است که مستقل از نمونه‌های غربی است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سقف تیرآهن و طاقضربی،لطیف ابوالقاسمی،ابتدای نوگرایی،جک آرک،سقف کاتالان،طاق پروسی،
عنوان انگلیسی Finding the roots of a technical evolution of architecture at the beginning of the modern period in Iran: examining the late Latif Abolghasemi's hypothesis about the technique of Iranian Jack Arch
چکیده انگلیسی مقاله The roofing technique known as  Jack Arch which featuresa brick- arched roof on top of steel I-beams, is one of the earliest specialized building techniques from Iran's modernization period that has not been thoroughly researched . While contemporary structural engineers in Iran often regard it as an indignant method,, architects haveshown increasing interest in it. Many years ago, the late Latif Abolghasmi, aprofessor of the University of Tehran, advocated for this technique as an indigenous Iranian technology, though his claims were not well-documented. This research investigates his hypothesis using a historical interpretation approach.;.  The findings reveal that the Jack Arch technique has three different origins in early modern Europe duringthe nineteenth century: England (Jack Arch), Germany (Prussian arch) and Spain (Catalan roof). The Jack Arch was initially used for fire proofing  textile factories,  the Prussian vault originated from  traditional waterproofing methods for  wooden structures at the basement level, and  the Catalan vault continued  a traditional system possibly rooted in  Islamic  Spain or Mexican indigenous practices. In Iran, the adoption of this technique has two main sources: a popular origin: continuing from Iran’sadvanced vaulting systems ,and an engineering origin, in the early Pahlavi period by German and Anglo-American engineers in factories and governmental buildings. Prior to the arrival of foreign engineers, this method was common with wooden beams, creating a historical link to steel usage.; Compared to the Jack Arch, the Iranian counterpart is unique due to its construction without form-working. In comparison to the Prussian vault, the Iranian type exhibit more elaborated brickwork, whereas  the German type seldom uses formwork. The Catalan Vault shares many similaritieswith the Iranian vault, not only in form-working but also in the technique’s purpose. However, ithasno historical connection with contemporary Iran, and its brickwork is muchsimpler than that of Iranian vault. In addition, the thin brick layering technique called ‘LaPoush’ in Iran, seen in  some Catalan vault, does not rely on the brick's inherent resistance as the Iranian vault does. As a result, Abolghasemi's hypothesis is partially confirmed: the technique is not unique to Iran, but the Iranian variant does not have a foreign origin..Western engineering significantly  catalyzed its development, particularlyevident in factory constructions  where the brickwork is exposed without plastering, unlike in residential buildings where it is flattened and plaster. The technical superiority of Iranian works, especiallyin popular buildings such as local mosques and trading centers, showcases  fine brickwork and sophisticated methodsfor concealing steel beams, meriting recognitionas cultural heritage from Iran’s early modern era.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله سقف تیرآهن و طاقضربی,لطیف ابوالقاسمی,ابتدای نوگرایی,جک آرک,سقف کاتالان,طاق پروسی
نویسندگان مقاله مسعود ناری قمی |
دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

مهدی ممتحن |
استادیار دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان

نشانی اینترنتی https://jfaup.ut.ac.ir/article_97101_7bec474651fe547d072650a3b817c4a3.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات