این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جغرافیا و توسعه، جلد ۱۴، شماره ۴۵، صفحات ۲۴۳-۲۶۸
عنوان فارسی برآورد شدت فرسایش و رسوب حوزه‌ی‌ آبخیز ایور با استفاده از روش تجربی MPSIAC
چکیده فارسی مقاله فرسایش و رسوب‌زایی یکی از مشکلات مهم در مدیریت حوزه‌های آبخیز کشور می‌باشد. فرسایش و پیامدهای ناشی از آن، با تشدید بهره برداری انسان از طبیعت از اوائل قرن بیستم، آثار منفی خود را بر اکوسیستم حیاتی وارد ساخته است. مطالعات فرسایش خاک به علت پیامد‌های نامطلوب زیست محیطی و اقتصادی، شور شدن تدریجی اراضی، از بین رفتن پوشش گیاهی، کاهش حاصلخیزی خاک، افزایش فرسایش و رسوب‌گذاری، آلودگی شیمیایی خاک و آثار سوء بر مدیریت پایدار اراضی، اهمیّت قابل توجهی پیدا کرده است. جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب در زیرحوزه‌ها و حوزه‌ی آبخیز ایور استان خراسان شمالی از مدل MPSIAC بر اساس نه فاکتور زمین‌شناسی، خاک،آب و هوا، رواناب، پستی و بلندی، پوشش زمین، استفاده از اراضی، وضعیت فرسایش سطحی و فرسایش رودخانه‌ای و انتقال رسوب استفاده شد. بطوری که پس از مشخص شدن نقشه واحد کاری امتیازات مربوط به عوامل نه گانه مدلدر هر واحد کاری برآورد و در هر واحد کاری مقدار رسوب محاسبه گردید. سپس با میانگین وزنی از واحدهای کاری مقدار رسوب برای هر زیرحوزه و کل حوزه برآورد گردید و در نهایت با محاسبه SDRبرای حوزه و زیرحوزه‌ها مقدار فرسایش محاسبه گردید. با توجه به نتایج حاصل مقدار متوسط فرسایش در کل منطقه به میزان 01/7 تن بر هکتار بر سال و زیرحوزه‌های I′9 و I′10با داشتن حدود 14 تن فرسایش سالیانه‌ی خاک، بیشترین مقدار فرسایش را دارا می‌باشند. از میان رخساره‌های ژئومرفولوژی نیز رخساره‌های مسیل با داشتن فرسایشی معادل 32/45 تن بر هکتار اختلاف فاحشی با سایر رخساره‌ها دارد. زیرحوزه I´9و I´10با مقادیر رسوبدهی بالای 7 تن بر هکتار در سال بیشترین مقدار تولید رسوب را به خود اختصاص داده‌اند. مقدار متوسط رسوبدهی در کل منطقه به میزان 95/2 تن بر هکتار بر سال و طبقه رسوبدهی متوسط بیشترین مساحت حوزه را به خود اختصاص داده است. واحدهای زمین‌شناسی Qal (بستر رودخانه) دارای بیشترین مقدار فرسایش می‌باشد. میزان فرسایش در مناطق مرتفع و سراب حوزه به دلیل بارندگی بیشتر نسبت به نقاط خروجی و پست ترحوزه افزایش می‌یابد. با افزایش حجم رواناب خصوصاً در بخش‌های پایینی حوزه میزان فرسایش به شدت افزایش خواهد یافت. از مهمترین عوامل فرسایش و تولید رسوب در حوزه آبخیز ایور نوع تشکیلات زمین‌شناسی خصوصاً در بخش‌های خروجی حوزه می‌باشد. وجود تشکیلات حساس مارنی که در برخی مناطق بطور کامل در سطح زمین ظاهر شده­اند و در برخی نقاط نیز در محدوده‌ی فرسایش‌های آبراهه‌ای ظهور پیدا نموده‌اند، از دلایل وجود فرسایش طبیعی در منطقه می‌باشد. در بخش‌های خروجی حوزه میزان فرسایش افزایش یافته و در طبقات زیاد و خیلی زیاد قرار می‌گیرند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فرسایش، رسوب، MPSIAC، حوزه‌ی آبخیز ایور،
عنوان انگلیسی Estimation of Erosion Intensity and Sedimentation of Ivar Watershed Using MPSIAC Empirical Methods
چکیده انگلیسی مقاله Erosion and sedimentation is one of the major problems in the management of watersheds of the country. Erosion and its resulting consequences, by increasing the human utilization of the nature from the early times of the twentieth century, has caused its negative effects on the ecosystem. Studies of soil erosion has a great and considerable importance due to adverse environmental and economical consequences, gradual salinity of land, loss of vegetation cover, reduced soil fertility, increased erosion and sedimentation, chemical pollution of soil and adverse effects on the sustainable management of land. For estimating the erosion and sedimentation rate in sub watersheds and Ivar watershed in South Khorasan Province, ​​MPSIAC model was used based on nine factors including geology, soil, climate, run off , ups and downs, land cover, condition of surface erosion, river erosion and sedimentation delivery. So that, after determining the working unit plan, the points relating to the nine factors' model in each working unit was estimated and also amount of sediment was calculated. Then by the weighted average of working units , the sedimentation amount for each sub watersheds and all the watersheds was estimated and finally by calculating SDR for watersheds and sub watersheds, the amount of erosion was calculated. According to the obtained results , the average erosion rate of the all area is 7.01 tons /year and the sub watersheds of I'10 and I'9 with about 14 ton annual soil erosion, have the greatest amount of erosion. Among geomorphologic faces, Masil faces with an erosion value of equivalent with 45.32 tones / hectare has a great difference with other faces. Sub watersheds I'10 and I'9 with deposition values of over 7 tons / hectare in a year have the highest amount of sediment production. The average amount of deposition in all parts of the region is 2.95 tons /hectare in a year and average deposition class has the highest proportion of the watershed area. Geology units Qal (river bed) have the highest value of erosion. Erosion value, due to high level of precipitation in high areas is increased in comparison with the outlet points and lower areas of the watershed.By increasing the runoff volume especially in the lower parts of the watershed, the erosion will increase severely. Type of the geology formation and sediment production in Ivar watershed especially in the outlet parts are the most important factors of erosion and sediment production . The existence of the sensitive formation of marl, which has appeared in all surfaces of the land, are the reason of natural erosion in the area. In outlet areas of the watershed, erosion amount is increased and are placed in great and very great classes
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Erosion, Sedimentation, MPSIAC, Ivar watershed
نویسندگان مقاله حمید علی پور |


آرش ملکیان |


میرمسعود خیرخواه زرکش | mir masoud kheirkhah zarkesh


سعید قره چلو |


نشانی اینترنتی http://gdij.usb.ac.ir/article_2931_06004b58bfb95c4e4e7de613442e729e.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/762/article-762-322563.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات