این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، جلد ۳۹، شماره ۴، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی واکاوی و تبیین جایگاه سه رویکرد فکری منطق ذهنی، الگوی ذهنی و راهبردهای استدلالی در فرایند اطلاع‌یابی کاربران
چکیده فارسی مقاله هدف: باتوجه به اینکه رفتار اطلاع‌یابی یک فرایند حل مسئله و دربرگیرنده گام‌های مختلف است. ازاین‌رو می‌توان ادعا نمود که افراد هنگام تعامل با نظام‌های جستجو و تصمیم‌گیری در هر مرحله از این فرایند تحت تاثیر شیوه استدلال و نوع تفکر خود بوده و تا رسیدن به هدف ممکن است بارها اقدام به تکرار، تغییر عبارت جستجو و یا انجام جستجو نمایند. بنابراین شناسایی نوع استدلال افراد در هر مرحله از فرایند اطلاع‌یابی باعث افزایش آگاهی درباره چالش‌های ذهنی کاربران و استدلال‌هایی که در ذهن آنها رخ می‌دهد، می‌شود. بنابراین هدف از نگارش این نوشتار بررسی، تبیین نظری و مقایسه جایگاه سه رویکرد فکری منطق ذهنی، الگوهای ذهنی و راهبردهای استدلالی و جایگاه آن‌ها در فرایند اطلاع‌یابی است.
روش: در این پژوهش با رویکرد نظرورزی جایگاه سه رویکرد فکری (منطق ذهنی، الگوهای ذهنی و راهبردهای استدلالی) در فرایند اطلاع‌یابی مقایسه و برمبنای آن مزیت نسبی راهبردهای استدلالی در قیاس با دو رویکرد دیگر تبیین گردید.
یافته‌ها: بررسی رویکردهای فکری مختلف نشان می‌دهد که نمی‌توان با تکیه بر یک رویکرد در فرایند اطلاع‌یابی اقدام به حل‌مسئله نمود چراکه از رویکرد منطق ذهنی و استفاده از قوانین منطقی تنها می‌توان در مرحله صورت‌بندی پاره‌های اطلاعاتی مختلف و یا مرحله ارزیابی نتایج استفاده نمود، حال‌آنکه بررسی رویکرد الگوهای ذهنی نشان از کاربرد این رویکرد هم در مرحله بیان نیاز، تعریف و درک مسئله و هم در مرحله ارزیابی نتایج است. در این میان بررسی رویکرد راهبردهای استدلالی حاکی از آن است که با توجه به اینکه برخی از راهبردهای استدلالی مبتنی بر قواعد منطقی و برخی از آنها مبتنی بر الگوهای ذهنی است لذا استفاده از هریک از راهبردهای استدلالی در هریک از مراحل فرایند اطلاع‌یابی به چشم می‌خورد.
نتیجه: مقایسه سه رویکرد فکری (منطق ذهنی، الگوهای ذهنی و راهبردهای استدلالی) نشان داد در رویکرد راهبردهای استدلالی می‌توان از از طیف گسترده‌ای از راهبردها جهت انجام وظایف و تکالیف استدلالی که از نظر کاربرد قواعد منطقی در یک سطح قرار ندارند، استفاده نمود. به‌عبارت‌دیگر رویکردهای مبتنی برقاعده (منطق ذهنی) و یا الگوهای ذهنی در هنگام حل‌مسئله می‌توانند تحت راهبردهای استدلالی بکار روند. افزون‌براین در این رویکرد، ساختار نحوی، معنایی و همچنین محتوا و بافت مسئله مورد توجه قرار می‌گیرد بنابراین در مقایسه با دو رویکرد دیگر، می‌توان رویکرد راهبردهای استدلالی را به مثابه بدیل مناسب برای تبیین و پیشبرد فرایند اطلاع‌یابی درنظر گرفت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله رفتار اطلاع‌یابی،منطق ذهنی،الگوهای ذهنی،راهبردهای استدلالی،الگوی اطلاع‌یابی،
عنوان انگلیسی Analyzing and Pinpointing Intellectual Approaches of Mental Logic, Mental Models and Reasoning Strategies During Users’ Information Seeking Process
چکیده انگلیسی مقاله Purpose: Since information seeking behavior is a problem-solving process and includes different steps, users are influenced by their reasoning and thinking style during searching and making decisions at each stage of information seeking process, and they may repeat, change the search term, or perform a search many times until reaching the goal. Therefore, identifying users’ reasoning types at each stage of the information seeking process increases awareness about their mental challenges and the reasoning process that occur in their minds. Therefore, the purpose of writing this paper is to investigate, theoretically explain the role of reasoning in information seeking process in general and compare the position of the three intellectual approaches of mental logic, mental models and reasoning strategies and in the information seeking process in particular.
Method: In this research, the role of three thinking approaches (mental logic, mental models, and reasoning strategies) in the information seeking process was compared and based on that, the relative advantage of reasoning strategies in comparison with other two approaches was explained.
Findings: The examination of different intellectual approaches shows that it is not possible to solve the problem by relying on one approach in the information seeking process, because the approach of mental logic and the use of logical rules can only be used in the stage of formulating different pieces of information or the stage of evaluating the results, while the examination of the mental models approach shows the application of this approach both in the stage of expressing the need, defining and understanding the problem, and in the stage of evaluating the results. In the meantime, the approach of reasoning strategies indicates that considering some reasoning strategies are based on logical rules and some of them are based on mental models, therefore, this approach is used in each of the stages of the information seeking process.
Result: The comparison of three thinking approaches (mental logic, mental models and reasoning strategies) showed that in the reasoning strategies approach, a wide range of strategies can be used to perform reasoning tasks and tasks that are not at the same level in terms of the application of logical rules. In other words, the intellectual approach of reasoning methods includes rule-based approaches (mental logic) or mental models in problem solving. In addition, in this approach, the syntactic and semantic structure as well as the content and context of the problem are taken into consideration, so compared to the other two approaches, the reasoning strategies approach can be considered as a suitable alternative for explaining and advancing the information seeking process.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله رفتار اطلاع‌یابی,منطق ذهنی,الگوهای ذهنی,راهبردهای استدلالی,الگوی اطلاع‌یابی
نویسندگان مقاله فاطمه ذاکریفرد |
دانشگاه فردوسی مشهد

شعله ارسطوپور |
دانشگاه فردوسی مشهد

رحمت الله فتاحی |
دانشگاه فردوسی مشهد

بختیار شعبانی ورکی |
دانشگاه فردوسی مشهد

نشانی اینترنتی https://jipm.irandoc.ac.ir/article_709222_0f43c503d25094d671976f9c6b441993.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات