این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
متن شناسی ادب فارسی، جلد ۱۶، شماره ۴، صفحات ۵۱-۷۷
عنوان فارسی معرفی نسخه خطی کلیات ثاقب، مجموعه‌ای ناشناخته منسوب به شهاب‌الدین ثاقب دهلوی خراسانی
چکیده فارسی مقاله در گنجینه نسخ خطی کتابخانه ملی ملک، کلیات اشعاری نزدیک به چهارهزار و هشتصد و پنجاه بیت در قالب‌ها و موضوعات متنوع با کد دستیابی 6240 موجود است. این نسخه که در فهرست نسخ این کتابخانه، یک بار با عنوان «کلیات ثاقب» به محمدحسین ثاقب و بار دیگر با عنوان «دیوان ثاقب» به شهاب‌الدین ثاقب دهلوی نسبت داده شده است، به‌جز تخلص شعریِ «ثاقب» فاقد عنوان یا اطلاعات مستقیمی از احوال شاعر است. پژوهش حاضر ضمن معرفی این نسخۀ خطی و اهمیت سبکی آن، درپی پاسخ‌گویی به این پرسش است که «ثاقبِ» سراینده این کلیات، کدام‌یک از شاعران متعدد دارای این تخلص است. مقالۀ حاضر به روش کتابخانه­ای و سندپژوهی به واکاوی ویژگی‌های نسخه­شناختی اثر پرداخته و سپس مهم‌ترین خصائص آن را به اختصار بیان کرده ‌است. یافته‌های پژوهش نشان می­دهد که توجه شاعر به سرودن داستان‌هایی با محتوا و موضوعات جدید، به‌ویژه داستان‌های عاشقانه هندی از ویژگی‌های بارز این اثر است. همچنین، وجود برخی ابیات و الفاظ ترکی، مدح فتحعلی‌شاه قاجار و مضامین فرهنگ هندی در متن اثر و بررسی شرح احوال شاعرانی که تخلص «ثاقب» داشته‌اند، به‌ویژه محمدحسین ثاقب و ثاقب دهلوی که در فهرست نسخ خطی کتابخانۀ ملی ملک، کلیات مورد بحث به آنها نسبت داده‌ شده است، احتمال انتساب اثر یادشده را به محمدحسین ثاقب منتفی می‌سازد. باتوجه‌به شواهد موجود، تا زمان کشف دلایل و مدارک مستندتر، می‌توان شهاب‌الدین ثاقب دهلوی را صاحب این اثر دانست. نسخه شامل دیباچه، غزلیات، رباعیات، مثنوی‌ها، قصاید، هزلیات، چند مسمط و ترکیب‌بند است. عشق وقوعی، بیان حکایات و مباحث تعلیمی و اخلاقی، توصیف، مناظره، منقبت ائمه‌اطهار و مدیحه مهم‌ترین موضوعات اثر را تشکیل می‌دهد. تنوع قالب‌های شعری و نیز تازگی موضوع در مثنوی‌های داستانی درخور توجه است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله کلیات ثاقب، شهاب‌الدین دهلوی خراسانی، نسخه‌شناسی، سده دوازدهم،
عنوان انگلیسی Introducing the Manuscript of Kaliat Saqib: An Unknown Collection Attributed to Shahabuddin Saqib Dehlavi Khorasani
چکیده انگلیسی مقاله The Malik National Library houses a collection of nearly 4,850 lines of poetry under Access Code 6240. This manuscript is attributed to Mohammad Hossein Saqib in the library's records and is referred to as both "Kaliat Saqib" and "Diwan Saqib" in reference to Shahabuddin Saqib Dehlavi. However, it lacks a title and direct information regarding the poet's identity, aside from the poetic surname "Saqib". This study aimed to introduce the manuscript and its stylistic significance while addressing the question of which poet bearing the surname "Saqib" authored these verses. The article analyzed the bibliographic details of the manuscript using library and document research methods, highlighting its notable features. The findings indicated that the poetry reflected the poet's engagement with new themes, particularly Indian romantic stories. Additionally, the text included Turkish verses and referenced to Fath Ali Shah Qajar, as well as elements of Indian culture. An examination of the biographies of poets known as "Saqib", especially Mohammad Hossein Saqib and Saqib Dehlavi—both listed in the Malik National Library's records—suggested that attributing this work to Mohammad Hossein Saqib was unlikely. Instead, Shahabuddin Saqib Dehlavi might be the more plausible author until further evidence would emerge. The manuscript comprised a preface, sonnets, quatrains, masnavis, odes, humorous pieces, and compositions of stanzas. Key themes included romantic tales, anecdotes, didactic and moral topics, descriptions, debates, and praise of the Imams. The variety of poetic forms and the originality of the subject matter, particularly in the fictional masnavis, warranted significant attention.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله کلیات ثاقب, شهاب‌الدین دهلوی خراسانی, نسخه‌شناسی, سده دوازدهم
نویسندگان مقاله احترام رضایی |
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

فهیمه خجسته بکتاش |
دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، میاندوآب، ایران

نشانی اینترنتی https://rpll.ui.ac.ir/article_28801_49efab836c64597c4c5a9ca70f4f5874.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات