این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های تاریخی، جلد ۸، شماره ۴، صفحات ۷۵-۹۸
عنوان فارسی حدود مفاهیم «جبر» و «اختیار» در متون پهلوی و رابطه آن‌ها با نقش انسان در تاریخ در اندیشه مزدیسنا
چکیده فارسی مقاله اندیشۀ مزدیسنا، بسان دیگر مکاتب دینی و فلسفی، جایگاه بسیار ویژه‌ای برای موضوع «جبر» و «اختیار» در نظر داشته است. با بررسی متون کهن برای شناخت این آیین که شامل ریگ ودا و اوستا و متون پهلوی است، می‌توان ردپای سه‌گونه تفکر را در پدیدآمدن دیدگاه مزدیسنا، درباره نقش اراده انسان درتاریخ و حدود آن تشخیص داد. نخست نقش بغ دختان و ایزدان در رفتار و کردار انسان که بی‌شک تأثیرپذیرفته از اندیشه‌های پیش از زردشت بوده و حضور همه‌جانبه آن‌ها در زندگی انسان، محدودکننده اختیار انسانی است؛ دوم دیدگاه خود زردشت و به‌رسمیت‌شناختن و برجسته‌کردن اراده انسانی از دیدگاه اوست؛ سوم نقش اندیشه‌های سایر ملل که از مهم‌ترین آن‌ها دیدگاه‌های نجومی و ستاره‌شناسی بابلی و همچنین آموزه‌های گنوسی است که تأثیر آن‌ها را در متون ایرانی کهن می‌توان دید. اندیشۀ مزدیسنا متأثر از مجموعه‌ای از این عوامل بازتاب‌دهنده، روایتی بوده که در آن نه جبر همه‌جانبه‌ای بر رفتار انسانی حاکم بوده و نه انسان دارای اختیار مطلق در ساخت سرنوشت خویش است. در متون پهلوی، کوشش می‌شود تا این دو گرایش فکری متضاد با یکدیگر آشتی داده شود: راه‌حل این مشکل درتقسیم‌بندی بخت آدمی به امور دنیوی و مینوی جستجو شده‌است؛ امور دنیوی را به جبر و تقدیر و امور مینوی را به اختیار و کردارهای آدمی منتسب کرده‌اند. 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی The extent of “Determinism” and “Free Will” concepts in Pahlavi texts and their relations with human’s role in history Mazdayasna thoughts
چکیده انگلیسی مقاله Mazdayana’s thought, like other religious and philosophical schools, has considered a very special place for the topics of “Determinism” and “Free Will”. By studying ancient texts like Rig Veda, Avesta and Pahlavi texts, three types of thoughts can be traced in rise of Mazdayasna viewpoint about the role of human’s free will in history. Firstly, the role of the goddesses and gods in human behaviors and deeds, which was undoubtedly influenced by the ideas before Zoroaster and their comprehensive presence that would restricts human’s free will. Secondly is Zoroaster’s viewpoint in which human’s free will is glorified and recognized. Thirdly, is the role of the other nations’ thoughts and ideas that the most important ones were astronomic views, Babylonian astronomy and Gnostic teachings. Mazdayasna was influenced by a collection of reflective factors. From Mazayasna’s point of view, neither a comprehensive determinism nor an absolute free will are involved in human’s destiny. In these texts, it has been tried to reconcile these two trends of thoughts: Therefore, worldly affairs have been attributed to determinism and destiny and unworldly affairs have been attributed to human’s free will and works. From Mazayasna’s point of view, neither a comprehensive determinism nor an absolute free will were involved in human’s destiny. In these texts, it is tried to reconcile these two trends of thoughts: Therefore, worldly affairs have been attributed to determinism and destiny, on the other hand, unworldly affairs have been attributed to human’s free will and works.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله اسماعیل سنگاری |
استادیار دانشگاه اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه اصفهان (Isfahan university)

علیرضا کرباسی |
کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان

عرفانه خسروی |
کارشناسی ارشد فرهنگ وزبانهای باستانی

نشانی اینترنتی http://jhr.ui.ac.ir/article_21096_20786cc8ac93e785fa515a65f54efd12.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1363/article-1363-344524.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات