این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مسکن و محیط روستا، جلد ۴۴، شماره ۱۸۹، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی واکاوی مفهوم انسجام سرزمینی و کاربست آن در استان فارس
چکیده فارسی مقاله هدف: با توجه به در دستِ انجام بودن مطالعات بازنگری طرح آمایش سرزمین استان فارس، می­توان از مفهوم «انسجام سرزمینیِ» اتحادیه اروپا برای هدف گذاری و سنجش سطح انسجام در شاخص­های مورد پذیرش در دوره­های گذشته استفاده کرد تا امکان سیاست­گذاری بهتر برای آینده فراهم شود. با بررسی طرح­های آمایشی و منطقه­ای در استان فارس به دلیل ماهیت متعارض در اهداف طرح­ها و نامتناسب بودن با شرایط موجود و فقدان مسیر مشخص و حالت بینابینی در شرایط گذار، ضرورت طرح چنین مفاهیم کلانی وجود دارد تا علاوه بر شکل­گیری نگرش سیاسی همه جانبه­نگر امکان بحث­زدایی موقت از مفاهیم در جهت کنش عمومی و امکان سنجش­پذیری و ارزیابی فراهم شود. "انسجام سرزمینی" که در اسناد رسمی اتحادیه اروپا به عنوان اصول استراتژیک هم اهمیت با اصول لیسبون و گوتنبرگ مطرح شد، نمونه­ای از چنین مفاهیمی است که در این پژوهش مورد واکاوی قرار گرفته و به کاربست آن در استان فارس پرداخته شده است.
روش پژوهش: به دلیل ماهیت مناقشه برانگیز مفاهیم کلان مانند انسجام سرزمینی به منظور عملیاتی کردن آن­ها ضرورت پرداختن از طریق تلفیق لنزهای ذات­گرا/عملگرا و پوزیتیویستی/برساختگرا وجود دارد، در این راستا در مطالعه حاضر از ساختار روش‌شناسی پروژه­ی INTERCO _که به منظور تدوین شاخص­های انسجام سرزمینی توسط ESPON به کار گرفته شد_ استفاده گردید. رویکرد برساخت­گرایِ‌ مشارکتی به کار رفته ضمن اطمینان از محاسبه‌پذیری شاخص‌ها، انعطاف‌پذیری بیشتری جهت تثبیت موقت مفهوم ایجاد می­کند. در این فرآیند خلأ میان هدف گذاری سیاسی، فرایند علمی و تصمیم­گیری سیاسی کاهش می­یابد.
 یافته‌ها: با توجه به اینکه به طور مستقیم از مفهوم انسجام سرزمینی در طرح­ها  و اسناد استان فارس استفاده نشده است کلان روایت‌هایی که به طور ضمنی می­توانند بیانگر این مفهوم باشند با مرور الزامات، چشم اندازها، اهداف و راهبردهای اسناد و طرح­ها تدوین شدند؛ به طور موازی معیارها و شاخص­های مورد استفاده در خصوص انسجام سرزمینی از مبانی نظری گردآوردی گردید و در اختیار متخصصین قرار داده شد. کلان روایت­ها در مواردی با یکدیگر رقیب، غیر همسو و یا در تعارض هستند که بحث و چانه زنی بر سر آن­ها در کارگاه­ها انجام گرفت (در مجموع سه کارگاه) و با عبور از فیلتر معیارهای مفهوم انسجام سرزمینی (مورد استفاده INTERCO) چهار هدف سرزمینی کلان برای استان فارس مطرح و شاخص­های سنجش هریک از اهداف و جهت مطلوب تغییرات مورد توافق قرار گرفتند، در نهایت وضعیت هر شاخص با محاسبه­ی همگرایی سیگما سنجیده شد تا وضعیت انسجام در هر یک از شاخص­ها مشخص گردد.
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان می­دهد در سال تهیه طرح آمایش سرزمین استان فارس از میان 35  شاخص که در قالب چهار هدف سرزمینی مورد بررسی قرار گرفته­اند ، 14 مورد در وضعیت همگرایی قرار دارند. همچنین با فقدان داده جهت سنجش شاخص­های محورهای حکمروایی، همکاری سرزمینی و کیفیت محیط زیست در مقیاس شهرستان روبرو بوده­ایم که ضرورت تعریف شاخص­ها و سنجش آن­ها در طرح­های آتی را نشان می­دهد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله برنامه ریزی منطقه ای، آمایش سرزمین، توسعه متعادل، همگرایی سرزمینی، روش پژوهش ترکیبی (آمیخته)
عنوان انگلیسی Reviewing the Concept of Territorial Cohesion and operationalizing it in Fars Province
چکیده انگلیسی مقاله Objective: Considering the ongoing studies to review the spatial planning plan of Fars Province, the concept of "Territorial Cohesion" of the European :union: can be used to set goals and measure the level of cohesion in the indicators accepted in past periods to enable better policy-making for the future. By examining the spatial and regional plans in Fars Province, due to the conflicting nature of the plans' goals and their inconsistency with the existing transitional conditions, the necessity of defining umbrella concepts is felt so that, in addition to forming a comprehensive political attitude, it is possible to temporarily de-contesting the concepts in the direction of public action and improving evaluation.
Method: Due to the contesting nature of macro-concepts such as territorial cohesion, in order to operationalize them, there is a need to address them through a combination of essentialist/pragmatist and positivist/constructivist lenses. In this regard, the methodological structure of the INTERCO project, which was used by ESPON to develop territorial cohesion indicators, was used in the present study.
Results: The concept of territorial cohesion has not been directly used in the plans of Fars Province. Thus, macro-narratives (storylines) that can implicitly express this concept were synthesis by reviewing the visions, perspectives, and goals of the plans; in parallel, the criteria and indicators used regarding territorial cohesion were compiled from theoretical potential indicators and ESPON thesaurus and presented in focus groups. The macro-narratives are sometimes competitors, non-aligned, or in conflict with each other, which were discussed in workshops (a total of three workshops). By passing through the filter of eight criteria of the concept of territorial cohesion (used by INTERCO), four macro-territorial goals were proposed for Fars Province, and the indicators for measuring each of the goals and the desired direction of changes were agreed upon. Finally, the status of cohesion for each indicator was measured by calculating sigma convergence
Conclusions: The present study shows that in the year of preparation of the spatial planning plan of Fars province, out of 35 indicators that have been examined in the form of four territorial goals, 14 are in a state of convergence. We have also faced a lack of data to measure the indicators of governance, and environmental quality at the county scale, which shows the necessity of defining these indicators and measuring them in future plans.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Regional Planning, Spatial Planning, Balanced Development, Territorial Convergence, Mixed research method
نویسندگان مقاله مجید دلفی | MAJID DELFI
TEHRAN UNIVERSITY
دانشگاه تهران

اسفندیار زبردست | ESFANDIAR ZEBARDAST
TEHRAN UNIVERSITY
دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی http://jhre.ir/browse.php?a_code=A-10-5663-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده عمران و شهرسازی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات