این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های معماری اسلامی، جلد ۴، شماره ۴، صفحات ۶۱-۷۲
عنوان فارسی کارکرد اقلیمی هنرگره چینی درمعماری اسلامی- نمونه موردی: بناهای مسکونی قاجاری شیراز
چکیده فارسی مقاله یکی از هنرهای با ارزش در معماری اسلامی ایران گره­چینی بوده است که با اتکا بر هندسه­ای بی همتا، زیبایی هنر ایرانی-اسلامی را به نمایش گذاشته است. خاصیت زایش­پذیری این هنر با سبک کردن چوب به واسطه استفاده شیشه­های رنگی ظریف و نقوش هندسی در طول تاریخ تکامل یافته است. با وجود مطالب گوناگون در حوزه زیبایی­شناسی ظاهری و خواستگاه­های غیرمادی و عرفانی گره­چینی تاکنون به بخش­های کارکردی و خصوصا اقلیمی آن کمتر پرداخته شده است. در مقاله پیش رو این فرضیه که گره چینی صرفا هنری تزئینی نبوده و در معماری اسلامی با پرهیز از بیهودگی در تعاملی کارکردی با نور روز قرار دارد و با رویکردی بوم آورد از مصالحی متناسب با اقلیم منطقه بهره برده است مطرح گردید، بنابراین پاسخ به این سوال که آیا گره چینی به کار رفته در ابنیه معماری اسلامی ایران در حوزه هایی با کارکرد اقلیمی قابل تعریف است؟ ضروری می نماید. سوال قابل طرح دیگر این است که آیا معمار ایرانی در شناخت و بهره­گیری از مصالح، استفاده از نور روز و تهویه طبیعی از گره چینی بهره­مند شده است؟ برای پاسخ به سوالات فوق از راهبرد تحقیق کیفی استفاده شده و به لحاظ محتوایی با استدلال منطقی از طریق مطالعات کتابخانه­ای نسبت به دسته­بندی اطلاعات نظری اقدام گردیده است تا بتوان فاکتورهای موثر کارکردی مرتبط با گره­ها را از ادبیات موضوع استخراج نمود و در گام بعدی با انتخاب نمونه اصلی هدف، که در برگیرنده خانه­های مسکونی دوره قاجار بود به ارزیابی نمونه­های موردی مبادرت ورزیده شده است تا با استفاده از روش نمونه گیری، فراوانی استفاده گره­ها در نمونه­های موردی و نوع کاربرد آن به دست آید. یافته­های تحقیق نشان از تفاوت معنی­دار توزیع فراوانی گره­ها در ضلع غربی نسبت به سایر جبهه ها دارد که در کنترل نور نامطلوب غرب موثر می­باشد. عدم وجود گره­ها در ضلع جنوبی به دلیل استفاده کامل از نور و تابش خورشید در این جبهه به دلیل استفاده فضاهای داخلی مستقر در این ضلع در فصل زمستان است. استفاده از مصالح بوم آورد یا متناسب با اقلیم منطقه در گره­ها سبب کنترل حرارتی جداره­ها و عدم تجمع بار حرارتی و گرمایشی در جبهه غربی شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله معماری‌اسلامی، هنرگره‌چینی، نور روز، نقوش هندسی، جهت تابش
عنوان انگلیسی Climatic Function of Girih Art in Islamic Architecture- Case study: Residential building at Qajar era in Shiraz
چکیده انگلیسی مقاله One of the valuable arts in the Iranian Islamic architecture was Girih which has showcased the beauty of the Iranian art by relying on a unique and unprecedented geometry. The generative nature of such an art coupled with granting style to the woodworks through taking advantage of elegant colorful glass and the use of geometrical carvings has been perfected during the course of history. Girih are lines (strap work) which decorate the tiles. The tiles are used to form Girih patterns, from the Persian word, meaning "knot". In most cases, only the Girih (and other minor decorations like flowers) are visible rather than the boundaries of the tiles themselves. Girih are elaborate interlacing patterns formed of five standardized shapes. The style is used in Persian Islamic architecture and also in decorative woodwork, it could be applied either as lattice frames, left plain or inset with panels such as of colored glass; or as mosaic panels used to decorate walls and ceilings, whether sacred or secular. In architecture, Girih forms decorative interlaced strap work surfaces from the 15th century to the 20th century. Most designs are based on a partially hidden geometric grid which provides a regular array of points While there are various materials regarding the aesthetic aspects and the incorporeal and theosophical origin of such art as Girih but it seems that the climatic dimensions has been less dealt with. In the present study, there is proposed this presumption that the Girih is not merely an ornamental furnishing art and that it is in a functional interaction with day lighting meanwhile avoiding vanity and uselessness in its architecture and also that it takes advantage of masonry proportionate to the regional climate through its adoption of a vernacular approach. Thus, it looks necessary to find an answer to the question that “whether the Girih used in the buildings constructed based on the Islamic architecture designs can be defined in fields with climatic functions?” Another question which can be set forth here is that “whether the Iranian architect has been successful in taking advantage of Girih works in realizing and deploying masonries, and making use of the daylight and natural ventilation?” To answer the mentioned questions, there is made use of the qualitative research strategies and the subjective information and data have been categorized in terms of the content they bear through exploiting rational reasoning via performing library studies in order to be able to extract the effective functional factors related to the Girih work from the background literature and then, in the next step, select the main target samples encompassing the residential homes from Qajar era (1-Forugh-Al molk, 2-Asadollah Shojaat Asad, 3-Akbar Javanmardi, 4-Parviz Amooee, 5-Jalal Sahebolamr, 6-Habibi Pishehvari, 7-Hossein Ali Tasmim Haghighi, 8-Dabagh Manesh, 9-Seyyed Mahmood Fateminejad, 10-Aliakbar Asgharzadeh). In order to be able to evaluate and assess the case samples and finally the Girih application frequency in the case samples and the type of their application can be obtained through making use of various sampling methods. Related to case studies and comparing them to documents wood and glass is the most useful materials in Girih structure. After finding documents about quantity of Girih in each case study authors started to explore the Girih area into façade area which showcased by “f”. As authors mentioned “f” is made by dividing Girih area (Ag) multiplied by Girih numbers (Ng) in each façade side into window area (Aw) multiplied numbers of each window (Nw). The study findings indicated that there exists a significant difference between the Girih frequency distribution rates along the western side in respect to the other fronts which concomitantly accompanied by the use of a pier’s vertical parasol the same as a similar configuration in the modern climatic radiation protection system provide for the unfavorable western side light effective control. The absence of the Girih along the southern side is due to the need for making complete use of the sun light and radiation in this front because the interior spaces situated along this side of the house were used during the winters. The use of the vernacular or the regional climate-compliant masonries in Girih provides for the walls’ thermal control and the non-accumulation of the thermal and heat load along the western side.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله حمیدرضا شریف | hamid reza sharif


امین حبیبی | amin habibi


عبداله جمال آبادی | abdolah jamalabadi


نشانی اینترنتی http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-182-58&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1429/article-1429-345883.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ایده های فضائی- هندسی، نمادها، آرایه ها، احجام و غیره)
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات