این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
ادیان و عرفان، جلد ۵۷، شماره ۲، صفحات ۴۲۹-۴۴۷
عنوان فارسی بررسی تطبیقی دیدگاه‌های ابوطالب مکی و غزالی درباره توبه‌
چکیده فارسی مقاله توبه و بازگشت به سوی خداوند یکی از مفاهیم اساسی در آموزه‌های دینی و عرفانی اسلام است که در آثار عارفان و متفکران اسلامی به‌ویژه ابوطالب مکی و غزالی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته‌است. ابوطالب مکی در کتاب قوت القلوب، توبه را به‌عنوان فرآیندی روان‌شناختی و معنوی معرفی می‌کند که هدف آن اصلاح نفس و تقرب به خداوند است. وی تأکید دارد که توبه باید با مجاهده درونی و توجه به تمایلات نفسانی انجام شود تا انسان به قرب الهی دست یابد. در مقابل، غزالی در احیاء علوم الدین آموزه‌های مکی را پذیرفته و بسط داده، اما از منظر عقلانی و فلسفی خود نیز به تبیین آن پرداخته‌است. غزالی بر توبه نه‌تنها به‌عنوان فرآیندی روحانی، بلکه به‌عنوان مفهومی عقلانی و اخلاقی تأکید دارد و با استفاده از آموزه‌های فلسفی خود، مراتب مختلف توبه را تحلیل می‌کند. مقاله حاضر به‌طور تطبیقی دیدگاه‌های این دو اندیشمند را بررسی کرده و به تفاوت‌ها و شباهت‌های اساسی آن‌ها در مورد توبه پرداخته‌است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد در حالی که هر دو متفکر به‌طور مشترک توبه را مسیری برای پاکسازی نفس و بازگشت به خداوند می‌دانند، غزالی از ابزارهای عقلانی و فلسفی برای ارائه تفسیری عمیق‌تر و پیچیده‌تر از توبه بهره برده، که هم‌راستا با سلوک معنوی مسلمانان است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ابوطالب مکی،احیاء علوم الدین،توبه،غزالی،قوت القلوب،
عنوان انگلیسی A Comparative Study of Abū Ṭālib al-Makkī and al-Ghazālī’s Views on Repentance (Tawbah)
چکیده انگلیسی مقاله Repentance (tawbah) is one of the key concepts in Islamic mysticism and has been extensively explored in the works of numerous thinkers and Sufis. Abū Ṭālib al-Makkī, in Qūt al-Qulūb, and Abū Ḥāmid al-Ghazālī, in Iḥyāʾ ʿUlūm al-Dīn, have elaborated on this concept. Al-Makkī conceptualises repentance (tawbah) as a spiritual and psychological process involving inner struggle (mujāhadah) and self-correction. He emphasises the practical and ascetic aspects of repentance (tawbah), presenting it as the first step on the path of sulūk (mystical journey). In contrast, al-Ghazālī, adopting a systematic and rational approach, divides repentance (tawbah) into three stages: knowledge (knowing sin), spiritual state (feeling remorse), and practice (decision to abandon sin). In addition to accepting al-Makkī's views, al-Ghazālī, through philosophical and psychological analyses, presents repentance (tawbah) as a path to spiritual transcendence and the purification of the heart (qalb). This study employs a comparative approach to examine the views of these two thinkers and analyses their differences and similarities. The findings suggest that al-Makkī primarily emphasises practical and ascetic sulūk, while al-Ghazālī, utilizing rational and philosophical tools, offers a more systematic approach. Ultimately, this article demonstrates that while these two thinkers share common ground regarding the importance of repentance (tawbah), their divergent approaches reflect differences in their intellectual schools of thought.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ابوطالب مکی,احیاء علوم الدین,توبه,غزالی,قوت القلوب
نویسندگان مقاله فاطمه اصلی بیگی |
دانشجوی دکترا، گروه فلسفه و حکمت، دانشکدۀ علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

محمد جواد شمس |
دانشیار، گروه فلسفه و حکمت، دانشکدۀ علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

مجید ملا یوسفی |
دانشیار، گروه فلسفه و حکمت، دانشکدۀ علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

نشانی اینترنتی https://jrm.ut.ac.ir/article_101262_0fbde3377679a421ed78a6b4da43b213.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات