این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های حفاظت آب و خاک، جلد ۳۱، شماره ۴، صفحات ۱۳۷-۱۵۷
عنوان فارسی امکان سنجی تشکیل بازار آب در شرق استان مازندران و بهینه سازی مدل های مشارکتی در پیاده سازی آن
چکیده فارسی مقاله چکیده
سابقه و هدف: در تمامی اسناد بالادستی بخش آب خصوصاً شش برنامه‌ی توسعه‌، همواره بر مدیریت منابع آبی تأکیدات ویژه‌ای صورت گرفته است. یکی از روش‌های کنترل عرضه و تقاضای بحران آب ایجاد و کشف قیمت آب در تابلوی قیمت گذاری بازار آب می‌باشد. لازمه پیاده سازی بازار آب در یک منطقه زیرساخت‌های تاسیساتی بسیاری می‌باشد که در شرایط حاضر نیازمند صرف بودجه‌ای بسیار هنگفت از سوی دولت جهت پیاده سازی و یا تکمیل این‌ها می‌باشد. بررسی‌های حال حاضر نشان می‌دهد یکی از راهکارهای حل این بحران استفاده از مشارکت مردمی و اجتماعی می‌باشد.
مواد و روش‌ها: از آنجایی که استان پهناور مازندران سهم ویژه‌ای در ساختار اقتصادی و تامین امنیت غذایی کشور ایفا می‌نماید و به عنوان قطب کشاورزی، گردشگری و صنعت آبی کشور، شناخته می‌شود لذا در این بررسی که در مناطق شرقی استان مازندران صورت گرفته است با انتخاب 50 نقطه در شهرستان‌های ساری، میان درود، نکا، بهشهر و گلوگاه و انتخاب دو مورد در هر روستا (مجموعاً 100 نقطه) در طی سال‌های 1400 و 1401 اقدام به امکان سنجی اجرای بازار آب رسمی در این منطقه و نیز با ارزیابی مدل-های مشارکتی اعم از روش طراحی ساخت وام (D.B.F)، ساخت اجاره بهره‌برداری انتقال (B.L.O.T)، روش ساخت مالکیت عملکرد (B.O.O) و روش مشارکت عمومی – خصوصی (P.P.P)، در یک منطقه 1000 هکتاری در حوضه بهنمیر با استفاده از روش سلسله مراتبی (AHP) اقدام به شناسایی بهینه‌ترین مدل و نیز معرفی یک مدل جدید به نام مشارکت عمومی خصوصی با رویکرد هیدرو اجتماعی (P.S.P.P) جهت تشکیل بازار آب در این منطقه گردید.
یافته‌ها: بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت آب برای یک هکتار شالی در سال‌های 1400 و 1401 به ترتیب معادل 480 و 900 میلیون ریال در هر هکتارحق آبه واقعی در دشت می‌باشد. برای سال 1399، 1400 و 1401 به ترتیب فروش آب درهکتار 5/1، 4/5 و 9 میلیون تومان با فرض شاخص هیدرومدول آب دراراضی شالیزاری با انتقال آب از نهرهای درجه سه و چهار خاکی به میزان 10000 مترمکعب در مراحل چهارگانه کشت شالی مصرف شود لذا بازای هرمترمکعب آب در این سال‌ها به ترتیب 150، 540 و 900 تومان در بخش خصوصی برای شالیزاری پرداخت گردیده است. در حال حاضر در مناطق شرقی بازارهای آب غیررسمی فعالیت داشته و خرید و فروش آّب با قیمت‌های بسیار بالا در میان کشاورزان در جریان است. اما رسمی نبودن این بازار نقشی در مدیریت تقاضا آب نداشته و برای رسمی نمودن این بازار تکمیل و توسعه طرح‌های زیرساختی شبکه آبیاری امری ضروری تلقی می‌گردد.
نتیجه گیری: در نتیجه می‌توان بیان داشت به جهت نوآوری در این پژوهش با کاربرد مدل جدید مشارکت عمومی خصوصی با رویکرد هیدرو اجتماعی (P.S.P.P) براساس مدل پایایی آب که کارآمدترین مدل در راستای بحث عرضه و تقاضای آب می‌باشد، در کنار ایجاد و تکمیل زیرساخت، رفاه اقتصادی، بهروری بالای آب بازای مصرف آب بهینه می‌تواند، بدلیل رویکرد هیدرو اجتماعی همگرایی احاد ذینعفان و گروه‌های هم آب و یا تشکل‌های آبران (تعاونی کشاورزان) این مدل بازار آب رسمی که توسط کارگزاران (سرمایه گذاران با اقتصاد خرد کشاورزان) می‌بایست تشکیل گردد را در منطقه به راحتی پیاده سازی نماید.
واژه‌های کلیدی: بازارآب رسمی و غیررسمی، مشارکت عمومی.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بازارآب رسمی و غیررسمی،مشارکت عمومی،بازار اب،
عنوان انگلیسی Feasibility of forming a water market in the east of Mazandaran province and optimization of participatory models in its implementation
چکیده انگلیسی مقاله Abstract
Background and objectives: In all the upstream documents of the water sector, especially the six development plans, special emphasis has always been placed on the management of water resources. One of the ways to control the supply and demand of water crisis is to create and discover the price of water in the water market pricing table. The implementation of the water market in a region requires many infrastructure facilities, which in the current situation requires spending a huge budget from the government to implement or complete these. Current studies show that one of the ways to solve this crisis is to use public and social participation.
Materials and methods: Since the vast province of Mazandaran plays a special role in the economic structure and provision of food security of the country and is known as the hub of agriculture, tourism and water industry of the country, therefore, in this survey that was carried out in the eastern regions of Mazandaran province By selecting 50 points in the cities of Sari, Mian Darud, Neka, Behshahr and Golugah and selecting two points in each village (100 points in total) during the years 2021 and 2022, the feasibility of implementing an official water market in this region and Also, by evaluating the partnership models, including the design construction loanmethod (DBF), construction lease operation transfer (B.L.O.T), construction ownership performance method (B.O.O) and public-private partnership (P.P.P) method, in an area of 1000 hectares in Behnmir basin was used to identify the most optimal model using the hierarchical method (AHP) and also introduced a new model called public private partnership with hydro-social approach (PSP) to form a water market in this area.
Results: Surveys show that the price of water for one hectare of rice in the years 1400 and 1401 is equivalent to 480 and 900 million rials per hectare of real water rights in the plain. For 1399, 1400 and 1401, respectively, water sales per hectare are 1.5, 5.4 and 9 million tomans, assuming the hydromodule index of water in paddy fields with the transfer of water from streams of the third and fourth grade soil to the amount of 10,000 cubic meters in the four stages of rice cultivation. Therefore, the price per cubic meter of water in these years has been paid 150, 540 and 900 tomans respectively in the private sector for paddy cultivation. Currently, informal water markets are operating in the eastern regions and water is being bought and sold at very high prices among farmers. But the informality of this market does not play a role in the management of water demand, and it is considered necessary to complete and develop the infrastructure projects of the irrigation network in order to make this market official.
Conclusion: As a result, it can be said that in order to innovate in this research by using the new public-private partnership model with a hydro-social approach (P.S.P.P) based on the water reliability model, which is the most efficient model in terms of water supply and demand, in addition to creating and completing Infrastructure, economic well-being, high efficiency of water can be the basis of optimal water consumption, due to the hydro-social approach of the convergence of stakeholders and water-sharing groups or water bodies (farmers' cooperatives). with farmers' micro-economy) should be formed and implemented easily in the region.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بازارآب رسمی و غیررسمی,مشارکت عمومی,بازار اب
نویسندگان مقاله رمضان حاجی زاده ابوخیلی |
گروه مهندسی اب، دانشکده مهندسی اب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

موسی حسام |
گروه مهندسی اب، دانشکده اب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حسین شریفان |
دانشیار، مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران.

نشانی اینترنتی https://jwsc.gau.ac.ir/article_7227_5b926d872e002fa7198eef8701e834ad.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات