این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، جلد ۲۵، شماره ۶۲، صفحات ۴۱-۷۲
عنوان فارسی مناجات‌نامه ‌ها در بوتۀ تحلیل هماهنگی وزن و محتوا (مطالعه موردی مناجات‌ نامه ‌های منظوم فارسی تا قرن هشتم هجری)
چکیده فارسی مقاله جستار حاضر تلاشی است برای بررسی همراستایی وزن و محتوای اوزان مناجات‌نامه‌های فارسی تا قرن هشتم هجری. در این پژوهش که با شیوۀ تحلیلی-توصیفی انجام شده است، ابتدا مسألۀ اصالت وزن و محتوا در شعر فارسی مطرح و اوزان رایج شعر فارسی و کاربست آن‌ها تشریح شده است. سپس تعریفی از مناجات‌نامه و پیشینۀ آن ارائه گردیده و اوزان به‌کاررفته در مناجات‌نامه‌ها به تفکیک قالب (مثنوی، قصیده، غزل، رباعی) تشریح شده است. در نهایت، همراستایی وزن با محتوای مناجات‌نامه طبق مؤلفه‌های استخراجی معیّن، تحلیل شده که عبارت‌اند از: کمیت هجاهای کشیده یا کوتاه (خطاب‌های کششی در مناجات)، ترتیب قرارگرفتن هجاها، یکسان‌بودن یا نبودن مقطع کلام با مقطع رکن، تکرار ارکان (دوری‌بودن و یا توازن درون مصرعی) و طول مصرع‌ها، همچنین هماهنگی محتوا با وزن. طبق بررسی انجام شده، شاعران در سرایش مناجات‌نامه‌‌ها -فارغ از دو قالب مثنوی و رباعی- بیش از همه به بحر رمل مثمن محذوف و سپس به بحر هزج اقبال‌داشته‌اند. به طور کلّی، اوزان سنگین به دلیل کشیدگی هجا با مناجات‌نامه‌سرایی همسویی بیشتری دارند و در مقابل، اوزان مطنطن با این گونه همسو نیستند، البته باید منظومه فکری شاعران را نیز پیش چشم داشت؛ مثلاً شوریدگی عارفان به مناجات ایشان نیز تسرّی یافته و سبب تمایلشان به اوزان ضربی شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بحور عروضی،مناجات‌نامه‌،وزن شعر،هماهنگی وزن و محتوا،
عنوان انگلیسی Analyzing the harmony of weight and content of Persian prayer poems (until the 8th century AH)
چکیده انگلیسی مقاله The present essay is an attempt to investigate the alignment of the weight and content of the weights of the Persian prayer books up to the 8th century of Hijri. In this research, which was carried out with a descriptive-analytical method, first the originality of weight and content in Persian poetry was discussed and the common weights of Persian poetry and their application were explained. Then a definition of prayer book and its background was presented, and the weights used in prayer books were explained by format (matnawi, ode, ghazal, quartet), then the alignment of the weight with the content of the prayers was checked according to certain extracted components, which are: Long or short syllables (stretched speeches in prayers), the order of syllables, whether or not the end of the word is the same as the end of the column, the repetition of the elements and the length of the stanzas, as well as the coordination of the content with the weight, were also discussed and investigated. The poets have been most fond of Bahr Ramel Mothman Mahzouf and then Bahr Hazaj in composing prayers. Basically, due to the length of the syllables, the heavy weights are more aligned with liturgy, and on the other hand, the happy weights are not aligned with this type, of course, the poets' intellectual system should also be kept in mind; For example, the fervor of mystics has also spread to their prayers, and it has caused them to become happy.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بحور عروضی,مناجات‌نامه‌,وزن شعر,هماهنگی وزن و محتوا
نویسندگان مقاله زهرا خاکباز |
دانشجوی دکتری ادبیات غنایی. دانشگاه تربیت مدرس تهران. ایران.

نجمه دری |
دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس

نشانی اینترنتی https://kavoshnameh.yazd.ac.ir/article_3488_afcc26efe55d56c50374567b329ca9fe.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات