این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
فقه و اصول، جلد ۵۷، شماره ۱، صفحات ۱۱-۳۸
عنوان فارسی بازتعریف جمع عقلایی در روایات و کاربست‌های فقهی آن
چکیده فارسی مقاله چرایی وجود تعارض میان روایات معصومان در دو دانش حدیث و اصول فقه بررسی شده است. عالمان اصول فقه برای برون‌رفت از تعارض و به خدمت‌گرفتن روایات متعارض در استنباط فقهی، انگارۀ جمع بین روایات را مورد توجه قرار داده‌ و شیوه‌هایی مبتنی‌بر نظام عرفیِ گفت‌وگو (محاوره)، همچون تقیید مطلقات، تخصیص عمومات، حکومت و ورود، تقدم نص بر ظاهر، تقدم اظهر بر ظاهر که از آن به «جمع عرفی» یاد می‌شود، به‌ کار بسته‌اند. بااین‌وجود، تمرکز بر الفاظ و ساختار ادبی سخنِ معصوم و راوی، پاسخ‌گوی برطرف‌کردنِ همۀ گونه‌های تعارض‌ نیست. پژوهش حاضر که به‌روش تحلیلی‌توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام ‌شده است، نشان می‌دهد که برخی از فقها در مقام برطرف‌کردن تعارض روایات، از روشی به نام «جمع عقلایی» استفاده کرده و در نسبت‌سنجی روایات متعارض، به شرایط حاکم بر عصر صدور روایات نیز توجه داشته و کوشیده‌اند با تحلیل شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی عصر معصومان و بدون تمرکز بر ساختار ادبی سخنانِشان، میان روایات به‌ظاهر متعارض، جمع نموده، هم‌گرایی آن‌ها را اثبات کنند. در این مقاله تلاش شده است تا با بازتعریف جمع عقلایی و نسبت‌سنجی آن با جمع عرفی، مزیت‌ها و کاستی‌های هریک نشان داده شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تعارض روایات،جمع عقلایی،جمع عرفی،
عنوان انگلیسی A Re-definition of Rational Combination in Narrations and its Jurisprudential Applications
چکیده انگلیسی مقاله The reasons behind the conflict between the narrations of infallibales (ma‘ṣūmīn) in the two fields of ḥadīth and methodology of jurisprudence (uṣūl-i fiqh) has been already analyzed. The scholars of uṣūl have focused on combining the conflicting narrations in order to employ them effectively in legal reasoning (istinbāṭ). In doing so, they have turned to methods based on the customary conversation system (muḥāwarah), such as restricting absolute statements (taqīyid al-muṭlaqāt), specifying general rules (takhṣīṣ al-‘umāmat), authority (ḥukūmah) and entry, prioritizing text over appearance, and prioritizing the clearer meaning (al-aẓhhar) over the apparent meaning (al-ẓāhir), which is referred to as rational consensus. However, focusing on the wording and literary structure of the infallible’s and the narrator’s statement is not sufficient for resolving all conflicts. The present research, conducted through the descriptive-analytical method and using library resources, depicts that some jurists have used a method called “rational combination” (jamʿ ʿuqalāʾī) in resolving contrary narrations. These jurists have taken into account the prevailing conditions of the time in which narrations were issued in assessing the relationship between contradictory narrations, and have tried to combine these seemingly contradictory narrations and demonstrate their coherence by analyzing the social, political, economic, and cultural circumstances of the infallibles’ era, regardless of the literary structure of their statements. The present study aims to redefine rational combination and compare it with customary combination (jamʿ ʿurfī), highlighting the strengths and weaknesses of each approach.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تعارض روایات,جمع عقلایی,جمع عرفی
نویسندگان مقاله مهدی اجتهادی عطاآبادی |
دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق و اندیشهٔ امام خمینی، پژوهشکدهٔ امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

سعید نظری توکلی |
استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

زینب محمدزاده |
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق و اندیشهٔ امام خمینی، پژوهشکدهٔ امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://jfiqh.um.ac.ir/article_45007_ca1b5b75c128fb7d68ddf63bf516f4ba.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات