این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جنگل ایران، جلد ۱۶، شماره ۵ انگلیسی (ویژه نامه به زبان انگلیسی)، صفحات ۹۹-۱۱۴
عنوان فارسی پاسخ رشد درختان به عوامل اقلیمی: درس‌هایی از جنگل‌های نیمه‌خشک بلوط زاگرس، غرب ایران
چکیده فارسی مقاله بوم­سازگان جنگلی زاگرس، بزرگترین ناحیه جنگلی ایران، بوسیلۀ گونه­های بلوط (Quercus) غالب بوده و با اقلیم نیمه خشک مدیترانه ای مشخص می­شود. در طول دو دهۀ گذشته، افزایش دما و تبخیر- تعرق، فشار­های قابل توجهی را حتی روی گونه­های بلوط که بردبار به خشکی هستند، تحمیل کرده است. در این مطالعه، روابط رشد- اقلیم بلوط ایرانی Quercus brantii Lind. که گونۀ غالب بوم­سازگان جنگلی غرب ایران است را مورد بررسی قرار گرفت. برای تحلیل­های گاه­شناسی، 29 مقطع عرضی از درختان بلوط Q. brantii در دو رویشگاه مله­پنجاب و پشمین جمع­آوری شد. مدل­های جمعی تعمیم یافته (GAMs) برای شناسایی روابط غیرخطی و پاسخ­های رشد درخت به متغیرهای اقلیمی ماهانه شامل دما، بارندگی در 18 سال گذشته (2005-2022 میلادی) استفاده شد. مدل 7/66 درصد تغییرات پهنای حلقه­های سالانه را توضیح داد. یافته­های ما حساسیت Q. brantii به تغییرات اقلیمی را نشان می‌دهد، با این نکته که عوامل کلیدی محرک رشد شامل بارندگی از اکتبر سال قبل تا می سال جاری (PrcOct_May)، بارندگی از اکتبر سال قبل تا مارس سال جاری (PrcOct_Mar)، دما از اکتبر سال قبل تا دسامبر سال جاری (TempOct_Sep) و تبخیر و تعرق پتانسیل (PET) در طول بهار و تابستان بودند. رشد شعاعی پس از دوره­های مرطوب (مانند 2005-2007 میلادی) افزایش یافت ولی در طول دوره­های خشک (مانند 2007-2010 میلادی) کاهش رشد شعاعی اتفاق افتاد. Q. brantii پاسخ مثبتی به دسترسی به آب قبل از فصل رشد نشان داد، و تعامل بین بارندگی و سال رویش در طول دوره­های مرطوب، معنی­دار بود. با این ­حال،  پاسخ رشد شعاعی درخت به افزایش دما منفی بود (مخصوصاً دمای بیش از 5/22 درجه سانتی­گراد و از اکتبر سال قبل تا سپتامبر سال جاری) و بارندگی محدود در طول تابستان به­عنوان یک عامل محدودکننده حیاتی برای رشد درخت عمل کرد. رشد درخت بوسیلۀ PET در فصل بهار (ماه­های آوریل و مه) بهبود یافت، درحالی­که، کمبود رطوبت خاک درماه ژوئن (با روند خطی) و ماه ژوئیه (با روند غیرخطی) رشد را محدود کرد. به­طور کلی، دسترسی به رطوبت به‌عنوان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر رشد جنگل‌های بلوط زاگرس شناسایی شد، جایی که بارندگی به­عنوان عامل محدودکننده اصلی عمل می­کند. علاوه براین، استفاده از GAMs بینش­های ارزشمندی را برای تخمین شرایط بهینۀ بارندگی و دما برای رشد Q. brantii در این منطقه فراهم می­کند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گاهشناسی،جنگل‌های زاگرس،حلقه‌های سالانه،مدل جمعی تعمیم‌یافته،
عنوان انگلیسی Tree Growth Responses to Climatic Factors: Lessons from Semi-Arid Zagros Oak Forests, Western Iran
چکیده انگلیسی مقاله The Zagros forest ecosystem, the largest forested region in Iran, is dominated by Quercus species and characterized by a semi-arid Mediterranean climate. Over the past two decades, increasing temperatures and evapotranspiration have imposed significant stress even on the drought-tolerant Quercus species. In this study, we investigated the climate-growth relationships of Quercus brantii Lindl., a dominant tree species in the western Iranian forest ecosystem. We collected 29 cross-sections from Q. brantii at the Melehpanjab and Pashmin sites for dendrochronological analysis. Generalized additive models (GAMs) were employed to identify radial growth responses and non-linear relationships and to monthly climatic variables, including precipitation and temperature, over the past 18 years (2005-2022). The model explained 66.7% of the variation in ring width. Our findings highlight the sensitivity of Q. brantii to climatic variability, with key drivers of growth being precipitation from October to May (PrcOct_May), precipitation from October to March (PrcOct_Mar), temperature from October to December (TempOct_Sep), and potential evapotranspiration (PET) during spring and summer. Radial growth increased following moist periods (e.g., 2005–2007) but declined during dry periods (e.g., 2007–2010). Q. brantii exhibited a positive response to water availability prior to the growing season, and precipitation - year interactions were significant during moist periods. However, radial growth showed a negative response to elevated temperatures (particularly when average annual temperature exceeded above 22.5°C) and limited summer precipitation, which acted as a critical growth constraint. Tree growth was enhanced by PET during spring (April and May), while low soil moisture in June (linear trend) and July (non-linear trend) restricted growth. In conclusion, moisture availability emerged as the most critical factor influencing the growth of Zagros oak forests, with precipitation acting as the key constraint. Additionally, the application of GAMs provides valuable insights into estimating optimal precipitation and temperature conditions for Q. brantii in this region.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله گاهشناسی,جنگل‌های زاگرس,حلقه‌های سالانه,مدل جمعی تعمیم‌یافته
نویسندگان مقاله الهام مطهرفرد |
دانشجوی دکتری،گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

علی مهدوی |
استاد، گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

رضا اخوان |
دانشیار بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

اصغر فلاح |
استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

رضا امیدی پور |
استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

استاکتون ماکسل |
استاد، دپارتمان علوم مکانی، دانشگاه ردفورد، ویرجینیا، آمریکا

نشانی اینترنتی https://www.ijf-isaforestry.ir/article_222057_d5e5f6538458acb2ea1eb36a4b054e7c.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات