این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۱۴، شماره ۵۳، صفحات ۸۸-۹۹
عنوان فارسی زمین شیمی و خاستگاه زمین ساختی گدازه‎‌‌های بازالتی ده‌‌سرد بافت، جنوب‌ کرمان: به عنوان کاربردی برای فرآیندهای ذوب و غنی‌‌شدگی در یک محیط خارج از محور بازشدگی
چکیده فارسی مقاله        در ناحیه ده‌‌سرد سنگهای آتشفشانی- رسوبی ژوراسیک بالایی تا کرتاسه زیرین در بخش جنوبی زون سنندج- سیرجان و در جنوب کرمان رخنمون دارد. این مجموعه شامل تناوبی از روانه های گدازه‌ای (بازالت، ‌آندزیت بازالتی و تراکی‌ آندزیت بازالتی)، مواد آذرآواری (انواع گوناگون توف و برش‌) و سنگهای رسوبی  (آهک و شیل) است.  گدازه‌‎های ده‌‌سرد از نظر کانی‌‌شناسی، شامل میکروفنوکریست‌‌های پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن است که در یک زمینه دانه‌‌ریز از همین کانیها به همراه کانیهای فرعی اپاک و آپاتیت قرار گرفته‌‌اند. حضور بافتهای غیر تعادلی در گدازه‌های ده‌‌سرد، در قالب تغییرات سریع فشار ماگمایی قابل توجیه است.        سنگهای آذرآواری در منطقه کمتر معمول بوده و به طور کلی از نوع توف بلوری _ سنگی هستند. بلور‌ها بیشتر از پلاژیوکلاز، و قطعات سنگی بیشتر دارای ترکیب آندزیت بازالتی و تراکی ‌آندزیت بازالتی می‌‌باشند. مطالعات سنگهای رسوبی، نشانگر تشکیل آنها در یک منطقه کم عمق دریایی است.  بازالتهای ده‌‌سرد از عناصر با پتانسیل یونی پایین (K, Rb, Sr, Ba  و +Th) غنی شدگی و از عناصر با پتانسیل یونی بالا (Cr ،Y ،P ،Ce  و Nb) تهی شدگی را در مقایسه با  MORB  نوع عادی نشان می‌‌دهند. بر اساس داده‌‌های زمین شیمیایی نمودارهای عناصر جزیی و کمیاب، بازالتهای ده‌‌سرد از نوع تولئیتی حدواسط هستند. استفاده از نمودار‌های عنکبوتی (بهنجار شده نسبت به کندریت و MORB) نشانگر شباهتهایی میان بازالتهای ده‌‌سرد و انواع بازالتهای وابسته به زون فرورانش و در لبه فعال قاره‌ای و همچنین درون صفحه‌‌ای است. با توجه به این امر، یک محیط کافتی بر روی یک پوسته حدواسط اقیانوسی - قاره ای “خارج از محور بازشدگی” برای تشکیل روانه‌‌های بازالتی ده‌‌سرد نیز می‌تواند پیشنهاد ‌می‌شود. در چنین محیطی، ماگماهای حاصل، از لحاظ ترکیبی شباهتی به ماگماهای محور بازشدگی ندارند؛ اما ممکن است شباهتهایی با آتشفشانهای درون صفحه‌ای از نوع کوههای زیر دریایی از خود نشان دهند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ده سرد،بازالت حدواسط،زون فرورانش،خارج از محور بازشدگی،درون صفحه‌ای،
عنوان انگلیسی Geochemistry and Tectonic Setting of Basaltic Lavas in Deh-Sard Area, South of Kerman: Implications for Melting and Enrichment Processes in an “Off-Axis” Environment
چکیده انگلیسی مقاله The upper Jurassic to lower Cretaceous volcano-sedimentary rocks of  Deh-Sard  are  located  in southern part of Sanandaj-Sirjan  zone in the south of Kerman. They consist of intermittent lava flows (mainly basalt, basaltic-andesite and trachy-basaltic-andesite), pyroclastics (various types of tuffs and bereccias) and sedimentary rocks (limestones and shales). The Deh-Sard basalts composed essentially of plagioclase and clinopyroxene microphenocrysts, set in a matrix of the same mineralogy  associated  with opaque  minerals and apatite as accessory phases. The existence of disequilibrium textures in Deh-Sard basalts reveals the rapid changes in the pressure of rising magma. The pyroclastic rocks are less common in the area and consist mainly of crystal litic tuffs, in which crystals are mainly plagioclases and lithic fragments mainly  basaltic-andesites and trachy-basalt-andesites. The sedimentary rocks were formed in a  shallow marine environment.     The Deh-sard basalts shows a selective enrichment of elements with low ionic potential (eg., K, Rb, Sr, Ba,+ Th) and  a depletion in elements  having high ionic potential (eg., Nb, Ce, P, Y, Cr)compared to N-type MORB. Based on the geochemical data, trace and REE element diagrams, the Deh-Sard basalts show characteristics of transitional tholeiitic basalt. MORB and chonderitic normalized trace element patterns are believed to reflect that the Deh-Sard basalts have affinities toward subduction and within-plate basalts. A rift environment formed on transitional continental-oceanic crust “off-axis”  from the spreading center is suggested for the formation of Deh-Sard basaltic rocks. In this case, off-axis magmas do not represent the same range of chemical variation as magmas delivered to the axial system, but they show similarity with seamount-type volcanism. The occurrence of intermittent limestones and lava flows may suggest that Deh-Sard basalts might have formed in a rift environment on transitional continental-oceanic crust “off-axis” from the spreading center.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ده سرد,بازالت حدواسط,زون فرورانش,خارج از محور بازشدگی,درون صفحه‌ای
نویسندگان مقاله نجمه سادات مهدوی |
بخش زمین‌‏شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

محسن آروین |
بخش زمین‌‏شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_219783_253f498098331d3e73f204b157ef7850.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات