این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، جلد ۱۷، شماره ۲، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی گزینش لاین های برتر گوجه فرنگی با استفاده از روش های آماری چندمتغیره در منطقه جیرفت
چکیده فارسی مقاله مقدمه و هدف: گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) یکی از مهم­ترین محصولات زراعی در سراسر جهان است. بطوریکه سطح زیر کشت این گیاه در ایران 103 هزار هکتار و میزان تولید آن بیش از 5 میلیون تن می­باشد که بر اهمیت این گیاه دلالت دارد. در اصلاح نباتات از روش­های مختلفی در گزینش­ ژنوتیپ­ها استفاده می­شود، برای گزینش برترین ژنوتیپ­ها نیاز به روشی است که بتواند همه صفات را براساس مطلوبیت و عدم مطلوبیت در گزینش­ها مدنظر قرار دهد .شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده­آل (SIIG) یکی از روش­هایی می­باشد که می­تواند علاوه بر انتخاب ژنوتیپ­های ایده­آل، فاصله بین ژنوتیپ­ها را هم مشخص کند. در این روش، امکان شناسایی ژنوتیپ­هایی با خصوصیات خاص وجود دارد. به­عنوان مثال با روش SIIG می­توان ژنوتیپ­هایی با عملکرد بالا و زودرس را شناسایی و گزینش کرد. هدف این مطالعه ارزیابی ژنوتیپ­های گوجه­فرنگی از طریق صفات کمی و کیفی و گزینش برترین­ها برای شرایط آب و هوایی منطقه جیرفت بود.
مواد و روش ها: به­منظور ارزیابی و گزینش لاین­های برتر گوجه­فرنگی در منطقه جیرفت، آزمایشی با 11 ژنوتیپ (10 لاین امیدبخش به همراه رقم کارون) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال زراعی (1401-1400 و 1402-1401) در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان (جیرفت) انجام شد. کشت بصورت نشاء و در تاریخ اول بهمن زیر پلاستیک کشت گردید. آبیاری بصورت قطره­ای و کنترل علف­های هرز بصورت وجین دستی انجام شد. در طی فصل رشد و پس از برداشت (اردیبهشت)، صفات کیفی شامل یکنواختی، ترک خوردگی، شانه سبزی، نوع گل آذین و داشتن لایه سواگر برای هر ژنوتیپ ثبت شد. صفات میزان بریکس، pH، سفتی بافت، تعداد حفره، طول میوه، عرض میوه، وزن میوه و عملکرد هر بوته در آزمایشگاه اندازه­گیری شد. صفات روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی و تعداد گل­آذین نیز در هر کرت ثبت گردید. تجزیه­های آماری با استفاده از نرم افزار SAS (9.4) انجام شد و محاسبات مربوط به روش SIIG با استفاده از ماتریس­های مربوطه انجام شد.
یافته­ها: تجزیه واریانس مرکب داده ها در طی دو سال آزمایش نشان داد که اثر سال بر تمامی صفات مورد مطالعه بجزء صفت تعداد حفره معنی دار بود. این موضوع نشان دهنده شرایط متفاوت در طی دو سال آزمایش و تاثیرپذیری صفات مورد مطالعه از شرایط آزمایشی می باشد. اثر ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در سال بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز تعداد گل آذین معنی­دار بود. این نتیجه بیانگر تنوع موجود بین لاین های مورد آزمایش از لحاظ صفات مورد مطالعه می باشد. نتایج مقایسه میانگین اثر ژنوتیپ نشان داد لاین های شماره 14 و 6-33 توانستند با توجه به گلدهی زودهنگام، زودتر به مرحله برداشت برسند. ژنوتیپ­های شماره 8 و 32 بیشترین عملکرد میوه را داشتند و کمترین مقدار از لحاظ این صفت به لاین های 6-33 و 7-22 اختصاص داشت. مقایسه میانگین میان ژنوتیپ­ها نشان داد، چون صفات بصورت منفرد مقایسه می­گردند نمی­توان برمبنای همه صفات اقدام به گزینش برترین­ها نمود. چنانچه گزینش تنها برمبنای عملکرد صورت گیرد در گروه برتر 2 لاین شماره 8  و 32 قرار می­گیرند. گروه­بندی براساس تجزیه کلاستر در گروه برتر، چهار لاین­ با شماره 8، 7-22، 11 و رقم کارون را قرار داد.گروه­بندی لاین­های گوجه فرنگی برمبنای شاخص SIIG، 6 لاین­ را در گروه برتر قرار داد. برتری روش SIIG نسبت به سایر روش­ها، گروه­بندی لاین­ها براساس مطلوبیت صفات می­باشد (بطور مثال میانگین کم ژنوتیپ­ها در صفات روز تا گل­دهی و روز تا رسیدگی مطلوب هستند). بنابراین لاین­های گزینش شده از طریق شاخص SIIG بعنوان لاین­های برتر با در نظر گرفتن تمامی صفات در منطقه جنوب کرمان معرفی می گردند. با توجه به اینکه روش SIIG تنها صفات کمی را در نظر می­گیرد و صفات غیرپارامتری در این گزینش دخیل نیستند، اشاره می­گردد که رقم کارون بدلیل ترک خوردگی میوه­ها و لاین شماره 7 بدلیل عدم وجود یکنواختی و نداشتن لایه سواگر مطلوب گزینش در شرایط جنوب کرمان نیستند.
نتیجه گیری: در نهایت با استفاده از روش SIIG و با در نظر گرفتن همه صفات لاین­های شماره 4-33،  11، 13 و 8 بعنوان لاین های برتر در شرایط جیرفت گزینش شدند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بریکس، تجزیه کلاستر، شاخص SIIG، عملکرد میوه
عنوان انگلیسی Selection of superior tomato lines using multivariate statistical methods in Jiroft region
چکیده انگلیسی مقاله Tomato (Solanum lycopersicum L.) is one of the most important crops in the world. So that the cultivated area of ​​this plant in Iran is 103 thousand hectares and its production amount is more than 5 million tons, which indicates the importance of this plant. In plant breeding, different methods are used in genotypes selection. To select the best genotypes, a method is needed that can consider all the traits based on desirability and undesirability in selections. The ideal genotype selection index (SIIG) is one of the methods that can determine the distance between genotypes in addition to selecting ideal genotypes. In this method, it is possible to identify genotypes with special characteristics. For example, with the SIIG method, genotypes with high yield and early maturity can be identified and selected. The aim of this study was to evaluate tomato genotypes through quantitative and qualitative traits and to select the best ones for the southern Kerman climatic conditions.
Materials and Methods
In order to evaluate and select the best tomato lines in Jiroft region, an experiment with 11 genotypes (10 promising lines and Karoon variety) based on a randomized complete blocks design with three replications during two crop years (2021-2022 and 2022-2023) was carried out in the research farm of the Southern Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center. Cultivation was carried out under plastic on the 20 February. Drip irrigation was done and weeds were controlled by hand. During the growing season and after harvesting (May), qualitative traits including uniformity, growth crack, green shoulders, type of inflorescence and having a abscission layer were recorded for each genotype. Brix, pH, tissue firmness, Number of locules, fruit length, fruit width, fruit weight and yield of each plant were measured in the laboratory. The traits of day to flowering, day to ripening and number of inflorescences were also recorded in each plot. Statistical analyzes were performed using SAS software (9.4) and calculations related to the SIIG method were performed using the relevant matrices.
Results:
Compound variance analysis during the two years of the experiment showed that the effect of the year on all studied traits was significant except for the number of locules trait. This subject shows the different conditions during the two years of experiment and the influence of the studied traits on the experiment conditions. The effect of genotype and the interaction of genotype in year on all studied traits except the number of inflorescences were significant. This result shows the diversity between the used genotypes in terms of the studied traits. The mean comparison results of genotype effect showed that lines No. 14 and 6-33 were able to reach maturity earlier due to early flowering. Genotypes No. 8 and 32 had the highest fruit yield and the lowest amount in terms of this trait was related to lines 33-6 and 22-7. Mean  comparison among genotypes showed, since traits are compared separately, it is not possible to select the best based on all traits. If the selection is based only on yield, they will be placed in the top group 2 lines number 8 and 32. Grouping based on cluster analysis placed four lines (8, 7-22, 11 and Karoon variety) in the top group. Grouping tomato lines based on SIIG index placed 6 lines in the top group. The superiority of the SIIG method compared to other methods is the grouping of lines based on the desirability of the traits (for example, low average genotypes in the traits of days to flowering and days to ripening are desirable). Therefore, the lines selected through the SIIG index are introduced as superior lines considering all traits in the south of Kerman. The SIIG method considers only quantitative traits and non-parametric traits are not involved in this selection, Therefore, Karoon cultivar due to the fruits growth crack and line number 7 due to the lack of uniformity and lack of abscission layer are not suitable for selection in the south of Kerman.
Conclusions:
Finally, by using the SIIG method and using all the traits, lines No. 33-4, 11, 13 and 8 were selected as the best lines in Jiroft conditions.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Brix, Cluster analysis, SIIG index, Fruit yield
نویسندگان مقاله سید محمد علوی سینی | Seid Mohammad Alavi-Siney
AREEO
تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی

ماهیار عابدی | Mahyar Abedi
AREEO
تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی

نشانی اینترنتی http://jcb.sanru.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-849-3&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده اصلاح نباتات
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات