این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جنگل ایران، جلد ۱۷، شماره ۱، صفحات ۱۳-۲۹
عنوان فارسی تأثیر تاج‌پوشش درختان پستۀ وحشی (Pistacia atlantica Desf.) و تنگرس (Prunus lycioides Spach. ) بر ویژگی‌های خاک (مطالعۀ موردی: جنگل کندرق خلخال، استان اردبیل)
چکیده فارسی مقاله مقدمه: پایداری بوم‌سازگان جنگلی در مناطق خشک و نیمه‌خشک با پوشش گیاهی تنک، به کیفیت و حاصلخیزی خاک بستگی دارد. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر تاج‌پوشش دو گونه پستۀ وحشی (Pistacia atlantica Desf.) و تنگرس (Prunus lycioides Spach.) بر ویژگی‌های خاک در ذخیره‌گاه جنگلی کندرق خلخال انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: برای تعیین برخی مشخصه‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی از خاک سطحی زیر تاج‌پوشش پستۀ وحشی و تنگرس، 45 نمونه خاک از عمق صفر تا 15 سانتی‌متری در جهت شرقی زیر تاج هر دو گونه و بیرون تاج (شاهد) به‌طور تصادفی برداشت شد. سپس هر سه نمونۀ خاک به‌خوبی با یکدیگر مخلوط شد و یک نمونۀ ترکیبی (پنج نمونۀ خاک برای هر گونه و شاهد) به‌دست آمد. سپس ویژگی‌های فیزیکی (چگالی ظاهری، درصد رطوبت، درصد شن، سیلت و رس)، شیمیایی (واکنش، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر، پتاسیم، فسفر، منیزیم، کلسیم، آهن، روی، مس و منگنز قابل دسترس) و زیستی خاک (تنفس پایه و برانگیخته، کربن زیست‌تودۀ میکروبی و پتانسیل نیتریفیکاسیون) اندازه‌گیری و با استفاده از روش‌های تجزیۀ واریانس و آنالیز مؤلفه‌های اصلی تحلیل شد.
یافته‌ها: مقادیر چگالی ظاهری در زیر تاج‌پوشش گونه‌های پستۀ وحشی و تنگرس به‌طور معنی‌داری کمتر از شـاهد (بیرون تاج) است. بیشترین مقدار رطوبت در زیر تاج پستۀ وحشی با 44/33 درصد و کمترین آن با 86/19 درصد در تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین مقدار کربن آلی (31/1 درصد)، نیتروژن کل (29/0 درصد)، فسفر قابل دسترس (30/6 درصد) در زیر تاج‌پوشش درختان پستۀ وحشی و بیشترین مقدار هدایت الکتریکی (11/1 دسی‌زیمنس بر متر)، پتاسیم قابل دسترس (55/409 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، کلسیم قابل دسترس (11/7 میلی اکی‌والان بر لیتر) در زیر تاج درختان تنگرس به دست آمد. در‌حالی ‌که واکنش‌های منیزیم، روی و منگنز قابل دسترس بین تاج‌پوشش و شاهد تفاوت معنی‌داری نداشتند. بیشترین مقدار تنفس پایه (16/3 میلی‌گرم دی‌اکسید کربن در گرم خاک خشک در روز)، تنفس برانگیخته (65/61 میلی‌گرم دی‌اکسید کربن در 100 گرم خاک خشک در ساعت)، کربن زیست‌تودۀ میکروبی (37/3 میلی‌گرم در 100 گرم خاک خشک) و پتانسیل نیتریفیکاسیون (78/310 میکروگرم نیتروژن در گرم خاک خشک در پنج ساعت) در خاک زیر تاج‌پوشش پستۀ وحشی به دست آمد. تجزیه‌وتحلیل مؤلفه‌های اصلی نشان داد که مؤلفه‌های اول و دوم 13/71 درصد واریانس را در مقادیر کربن آلی، واکنش، تنفس برانگیخته و تنفس پایۀ خاک درختان پستۀ وحشی و بیش از 60/76 درصد واریانس را در مقادیر درصد سیلت، رطوبت، شوری، فسفر قابل دسترس، درصد کربن آلی، نیتروژن کل و تنفس برانگیختۀ پایه‌های تنگرس توصیف می‌کند.
نتیجه‌گیری: با توجه به کارکردهای اکولوژیکی پستۀ وحشی و تنگرس در ذخیره‌گاه جنگلی کندرق خلخال، حضور این درختان سبب بهبود مشخصه‌های خاک شده و از بین رفتن آنها سبب کاهش معنی‌دار کیفیت خصوصیات خاک می‌شود. بنابراین حفاظت این عرصه‌ها و جنگلکاری می‌تواند به افزایش کیفیت خاک در توده‌های تخریب‌شده کمک کند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تاج‌پوشش،تنگرس،ذخیره‌گاه جنگلی،مشخصه‌های زیستی خاک،
عنوان انگلیسی The effect of canopy covers of wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) and wild almond (Prunus lycioides Spach.) trees on soil properties (case study: Kandaragh forest of Khalkhal, Ardabil Province)
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: The stability of forest ecosystems in arid and semi-arid regions with sparse vegetation depends on soil quality and fertility. This study was conducted with the aim of investigating the effect of the canopy cover of two species, wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) and wild almond (Prunus lycioides Spach.), on soil characteristics in the Kandragh Khalkhal Forest Reserve.
Material and Methods: To determine some physical, chemical and biological characteristics of the surface soil under the canopy of wild pistachio and wild almond, 45 soil samples were randomly taken from a depth of 0 to 15 cm in the eastern direction, both under the canopy and outside the canopy (control). Then all three soil samples were well mixed to obtain one composite sample (five soil samples for each species and control). Then physical characteristics (bulk density, moisture percentage, percentage of sand, silt and clay), chemical (pH, electrical conductivity, calcium carbonate, organic carbon, phosphorus, nitrogen, potassium, phosphorus, magnesium, calcium, iron, zinc, copper and manganese), and soil biology parameters (basal and induced respiration, microbial biomass carbon and nitrification potential) were measured.
Results: The bulk density values under the canopy of wild pistachio and wild almond species were significantly lower than those in the control (outside the canopy). The highest soil moisture was observed under the canopy of wild pistachio trees at 33.44%, while the lowest was 19.86% in the control treatment. The highest percentage of organic carbon (1.31%), total nitrogen (0.29%), available phosphorus (6.30%) were recorded under the canopy of wild pistachio trees and the highest values of electrical conductivity (1.11 dS/m), available potassium (409.55 mg/kg), and calcium (7.11 mg/L) were found under the canopy of wild almond trees. In contrast, soil pH, magnesium, zinc and manganese did not show any significant difference between canopy and control treatments. The highest values of basal respiration (3.16 mg Co2 g-1 dry matter day-1), induced respiration (61.65 mg carbon dioxide 100 g-1 dry soil h-1), microbial biomass carbon (37. 3 mg 100 g-1 dry soil) and nitrification potential (310.78 µg N g-1 dry soil 5 h-1) were obtained in the soil under the canopy of wild pistachio. Principal components analysis showed that the first and second components explained 71.13% of the variance in organic carbon (OC%), pH, basal and induced respiration under wild pistachio trees and more than 76.60% of the variance in silt%, moisture%, electrical conductivity, available phosphorus, OC%, total nitrogen and induced respiration under wild almond trees.
Conclusion: Considering the ecological functions of wild pistachio and wild almond in Kandragh-Khalkhal Forest Reserve, the presence of these trees improves soil characteristics and their destruction leads to a significant decrease in  soil quality. Therefore, protecting these areas and undertaking reforestation can help improve soil quality in degraded areas.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تاج‌پوشش,تنگرس,ذخیره‌گاه جنگلی,مشخصه‌های زیستی خاک
نویسندگان مقاله یونس رستمی کیا |
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

محمد متینی زاده |
دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

الهام نوری |
پژوهشگر، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

طاهره علی زاده |
پژوهشگر، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

سهراب محترم عنبران |
کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

نشانی اینترنتی https://www.ijf-isaforestry.ir/article_205717_b2cfe00b88cfe81a69f7e4a650661297.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات