این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، جلد ۳۵، شماره ۲۴۶، صفحات ۴۷-۵۹
عنوان فارسی اثربخشی مداخله آموزشی تئوری محور بر سازه‌های مدل فرایند رویکرد اقدام بهداشتی و رفتارهای حفاظت کننده در برابر نور خورشید در دانش آموزان پسر
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: اجرای مداخلات تئوری محور در راستای پیشگیری از سرطان پوست در نوجوانان پسر به‌واسطه مواجهه مفرط با نور خورشید و عدم رعایت رفتارهای پیشگیرانه ضروری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر رفتارهای حفاظت کننده در برابر نور خورشید در دانش‌آموزان پسر، انجام پذیرفت.
مواد و روش ‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی بود که 168 نفر از دانش‌آموزان پسر 13 تا 15 ساله از 8 مدرسه دولتی شهر قائم‌شهر در قالب دو گروه مداخله و کنترل در آن شرکت کردند. مداخله شامل 5 جلسه آموزش گروهی 45 دقیقه‌ای به همراه فایل صوتی 3 تا 5 دقیقه‌ای خلاصه محتوا و 2 پیامک آموزشی برای هر جلسه بود. داده‌ها با پرسشنامه چند قسمتی شامل سوالات دموگرافیک، خرده مقیاس‌های مدل فرایند رویکرد اقدام بهداشتی (31 سوال) و چک لیست ارزیابی رفتار (8 سوال ) بود که قبل و 3 ماه بعد از مداخله تکمیل شد. نرم افزار SPSS نسخه 25 و آزمون‌های کای اسکوئر، تی مسئقل و زوجی، و آنالیز کوواریانس برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد پس از مداخله با کنترل اثر متغیر پیش آزمون، خودکارآمدی (از 2/48±9/06 به 4/29±14/13)، هوشیاری بهداشتی (از 31/1±3/57به 3/38±6/12)، برنامه ریزی عمل (از 1/86±6/45به 2/23±11/30)، برنامه ریزی مقابله (از 1/67±7/34 به 2/38±12/51)، خطر درک شده (از 5/13±12/92 به 6/43±20/55)، قصد (از 3/42±8/35 به 4/25±15/82) و رفتار حفاظت کننده در برابر نور خورشید (از 1/45±1/34 به 2/10 ±3/74) در گروه مداخله به طور معنی‌داری بهبود یافت (0/05>P).
استنتاج: بهبود متغیرهای روانشناختی موثر بر رفتارهای حفاظت کننده در برابر سرطان پوست بر کارآیی مداخله آموزشی مبتنی بر مدل HAPA تاکید کرد. بنابراین، استفاده از مدل HAPA در طراحی مداخلات آموزشی با هدف ارتقاء رفتارهای حفاظت کننده در برابر نور خورشید بواسطه تعدد سازه‌های روانشناختی موثر بر رفتار و قابلیت پیش‌بینی رفتارهای بهداشتی توصیه می‌شود.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله نور خورشید، خودکارآمدی، آموزش، خطر درک شده، برنامه‌ریزی، سرطان پوست
عنوان انگلیسی Effectiveness of a Theory-Based Educational Intervention on the Constructs of the Health Action Process Approach (HAPA) Model and Sun Protective Behaviors in Male Students
چکیده انگلیسی مقاله Background and purpose: The implementation of theory-based interventions is essential for the prevention of skin cancer among male adolescents, given their high levels of sun exposure and low adherence to preventive behaviors. The aim of the present study was to evaluate the effect of an educational intervention based on the Health Action Process Approach (HAPA) model on sun protective behaviors in male students.
Materials and methods: The present study was a quasi-experimental design involving 168 male students aged 13 to 15 years from eight public schools in Qaemshahr city, who were assigned to either the experimental or control group. The intervention consisted of five 45-minute group training sessions, each accompanied by a 3–5-minute summarized educational audio file and two targeted SMS messages. Data were collected using a multi-section questionnaire comprising demographic items, 31 items measuring subscales of the Health Action Process Approach (HAPA) model, and an 8-item behavioral evaluation checklist. Questionnaires were completed both before the intervention and three months afterwards. Data analysis was performed using SPSS version 25.0, employing chi-square tests, independent and paired t-tests, and analysis of covariance (ANCOVA).
Results: The results indicated that, after controlling for the pre-test variable, the mean scores significantly improved in the experimental group following the theory-based intervention. Specifically, there were significant increases in self-efficacy (from 9.06 ± 2.48 to 14.13 ± 4.29), health awareness (from 3.57 ± 1.30 to 6.12 ± 3.38), action planning (from 6.45 ± 1.86 to 11.30 ± 2.23), coping planning (from 7.34 ± 1.67 to 12.15 ± 2.38), perceived risk (from 12.92 ± 5.13 to 20.55 ± 6.43), intention (from 8.35 ± 3.42 to 15.82 ± 4.25), and sun protection behavior (from 1.34 ± 1.45 to 3.74 ± 2.10) (P < 0.05).
Conclusion: Promoting the psychological variables influencing sun protective behaviors highlights the efficacy of educational interventions based on the Health Action Process Approach (HAPA) model. Therefore, it is recommended that the HAPA model be utilized in the design of educational interventions aimed at improving sun protective behaviors, due to its comprehensive set of psychological constructs that influence behavior and its strong predictive capacity for health-related actions.

 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله sunlight, self-efficacy, education, perceived risk, planning, skin Cancer
نویسندگان مقاله غزال اولادعظیمی | Qazal Olad Azimi
MSc in Health Education, Health School, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
کارشناسی ارشد، گروه بهداشت عمومی و آموزش سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران

عیسی محمدی زیدی | Isa Mohammadi Zeidi
Associate Professor, Children Growth Research Center, Research Institute for Prevention of Non-Communicable Diseases, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
دانشیار آموزش بهداشت، مرکز تحقیقات رشد کودکان، پژوهشکده پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران

هادی مرشدی | Hadi Morshedi
Associate Professor, Children Growth Research Center, Research Institute for Prevention of Non-Communicable Diseases, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
دانشیار آموزش بهداشت، مرکز تحقیقات رشد کودکان، پژوهشکده پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران

محمدرضا ملکی | Mohammadreza Maleki
Associate Professor, Children Growth Research Center, Research Institute for Prevention of Non-Communicable Diseases, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
دانشیار آموزش بهداشت، مرکز تحقیقات رشد کودکان، پژوهشکده پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران

سعید شهسواری | Saeed Shahsavari
Assistant Professor, Department of biostatistics and epidemiology, school of health, Alborz University of Medical Sciences, Alborz, Iran
استادیار آمار حیاتی، گروه آمار حیاتی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی البرز، البرز، ایران

امیر پاکبور | Amir Pakpoor
Assistant Professor, Department of biostatistics and epidemiology, school of health, Alborz University of Medical Sciences, Alborz, Iran
استادیار آمار حیاتی، گروه آمار حیاتی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی البرز، البرز، ایران

نشانی اینترنتی http://jmums.mazums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-12689-5&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده بهداشت خانواده
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی-کامل
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات