این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۱۳، شماره ۴۹-۵۰، صفحات ۶۲-۷۷
عنوان فارسی الگوی ساختاری فرونشست قم- آران
چکیده فارسی مقاله بر پایه تقسیم بندیهای ساختاری موجود، حوضه فرونشست درون قاره‌ای قم - آران در پهنه ایران مرکزی جای دارد و از شرایط زمین‌ساختی حاکم بر این پهنه تبعیت می‌کند . نوار فرونشسته‌ای متشکل از حوضه‌های قم – آران، اردستان - یزد و رفسنجان - زرند در حد فاصل دو پهنه فرعی برخاسته از سنگهای ایران مرکزی (مثلث میانی در شمال خاور و نوار ماگمایی ارومیه - دختر در جنوب باختر) قرار گرفته است و راستای گسترش آنها با پیروی از روند حاکم شمال باختری - جنوب خاوری می‌باشد. با فاصله گرفتن از پهنه فرعی ماگمایی ارومیه - دختر به سمت بخش‌های میانی ایران مرکزی ریخت ساختاری متنوع و روندهای فرعی آشکار گردیده‌اند. احتمالا رفتار شکننده پی‌سنگ متبلور ایران مرکزی در واکنش به نیروهای وارده ضمن ایجاد قطعات گسله با شکل و ابعاد مختلف سبب جابه جایی و حرکت چرخشی آنها نیز شده است که تاثیر توام این حرکات، ریخت ساختاری درهمی را به وجود آورده است، به گونه‌ای که در حوضه فرونشســــت قــم - آران سه روند ساختاری شمال باختری - جنوب خاوری (گسل دوازده امـــام ـ نـــــره خرکــــــوه )، شمال شمال باختری - جنوب جنوب خاوری (گسل قم - راوند - زفره)، شمال خاوری - جنوب باختری (گسل مرنجاب) رخنمون دارد. طی نئوژن بازشدگی دریای قرمز و حرکت ورقه عربی به سمت شمال موجب اعمال تنشهای فشارشی بر فلات ایران گردیده است، در همین رابطه حرکت راستالغز قطعات گسله ایران مرکزی موجب برخی از کششهای محلی از جمله در محل خمیدگی گسل قم -راوند - زفره گردیده که توام با کشیدگی و بازشدگی بوده است. در روند تکاملی حوضه کشیده - جدا شده یاد شده انباشته‌های رسوبی سازند قرمز بالایی با رخساره محیط قاره ای و متشکل از عضوهای M3, M2, M1 شده است. فرسایش برخاستگیهای اطراف، خاستگاه واحدهای مذکور بوده و در حال حاضر به طور عمده با مرز گسله معکوس به صورت بخش برخاست در حاشیه حوضه فرونشست قم - آران قرار گرفته اند. تداوم بازشدگی دریای قرمز و اعمال نیروی فشاری در اواخر نئوژن به سمت شمال سبب حرکت چرخشی در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت قطعه گسله قم - آران گردیده است. متناسب با این تحول ساختاری روندهایی همچون شمال خاوری - جنوب باختری (گسل مرنجاب) فعال شده اند، به طوری کـه ایــن گسل با زاویه حدود 75 درجه نسبت به گسل قم - راوند - زفره قرار گرفته است. مجموعه شرایط ساختاری و رسوبی موجود معرف حوضه کشیده ـ جدا شده قم - آران است که با پدیده کششی در محل های خمیدگی گسل راستا لغز شمال باختری - جنوب خاوری مانند گسل قم - راوند - زفره تشکیل شده است. از سوی دیگر چین خوردگی سازند قرمز بالایی با روند محوری شمال باختری - جنوب خاوری (تاقدیس البرز و سراجه) و خاوری - باختری (تاقدیس قلعه سردار) در بخش حاشیه پهنه فرونشست قم - آران نشانگر محدود شدن ابعاد حوضه ناشی از همگرایی مایل خرد قطعه جنوبی و ایجاد دالان تنگ در خاورحوضه فرونشست و محدوده قلعه سردار است. حرکات چرخشی یاد شده با خرد لرزه‌های ثبت شده و شواهد ژئوفیزیکی گزارش شده مورد تایید قرار می‌گیرد که نتیجه آن تقسیم یک پهنه ساختاری به مجموعه قطعات فعال (مرنجاب)، غیر فعال (یخاب)، گرفتار (دریاچه نمک) و جدا مانده (دریاچه حوض سلطان) شده است .
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فرونشست،راستالغز،کشیده – جداشده،چرخشی،تراکششی،ترافشارشی،
عنوان انگلیسی Structural Modelling of Qom-Aran Depression
چکیده انگلیسی مقاله The intracontinental Qom- Aran depression basin is located in the central Iran zone and correlated with its tectonic environment. Some of the depression basins such as Qom- Aran, Aredstan- Yazd and Rafsanjan- Zarand basins show NW- SE trend and are located between two subordinate uplifted subzones of the central Iran zone (mid triangle subzone in the north and Urumiyeh-Dokhtar volcanic belt in the south). From Urumiyeh- Dokhtar magmatic subzone toward middle parts of the central Iran zone, there are various subordinate trends and morphostructures, probably due to the affected stress and the reflection of brittle behaviour of the central Iranian crystalline basement, that have produced faulted and rotated blocks with different forms and dimensions as well as the complexity of the morphostructures. Therefore, In the Qom-Aran depression basin, there are three structural trends, NW-SE, SW (Davazdah Emam-Narreh khar kuh fault), NNW- SSE (Qom-Ravand­-Zefreh - fault) and NE-SW (Maranjab fault). During the Neogene, spreading of the Red Sea and movement of Arabian Plate to the north produced compressional stress in the Iranian platform. Strike- slip movements of Central Iranian blocks caused some local extensional movements, such as a long the bended part of Qom- Zefreh fault, and as a result the Qom- Aran pull - a part basin was formed. In the later phases a huge amount of continental facies sediments of the Upper Red Formation and related Ml, M2 and M3 members deposited in this basin. The above mentioned deposits are originated by erosion of surrounding uplifted areas. The latter form reliefs which bounded mainly with reverse fault are located in the margin of the Qom-Aran depression basin. In the late Neogene the continuation of the Red Sea spreading and related compressional stress to the north, caused an anticlock rotational movement of the Qom-Aran block. According to this structural evolution some NE-SW trends (Maran.jab Fault) are activated so that, the trend of Maranjab Fault shows 75 degree divergence to the Qom-Ravand - Zefreh faults trend. All structural evidences indicate an extentional movement along the bended parts of the Qom-Ravand - Zefreh strike - slip fault and consequently the formation of the Qom-Aran pull- apart basin. On the other hand, the folding of Upper Red Formation deposits with axial NW-SE (Alborz and Sarajeh anticline) and E-W trends (Qaleh Sardar Anticline) in the border of Qom- Aran depression indicate the limitation of basin dimension due to the oblique convergence of southern sub- block in eastern part of the depression which has produced a narrow-folded area in the Qaleh Sardar area. The above-mentioned rotational movements are in agreement with geophysical and microseismic data, and resulted the structural subdivisions of the area into active (Maranjab), Passive (Yakhab), captured (Daryacheh- ye - Namak) and isolated (daryacheh-ye - Hozsoltan) blocks.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله فرونشست,راستالغز,کشیده – جداشده,چرخشی,تراکششی,ترافشارشی
نویسندگان مقاله سهیلا بوذری |
گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران ، ایران

محمد هاشم امامی |
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_224438_47ded64c645fb88960e34f9978f6004f.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات