این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۹، شماره ۲، صفحات ۱۷۱-۱۸۵
عنوان فارسی تأثیر کود نیتروژن و فسفر بر تولید فرم‌های رویشی مختلف گیاهان مراتع منطقه نیمه‌استپی استان کردستان
چکیده فارسی مقاله مقدمه: کودپاشی مراتع یکی از روش­هایی است که با افزایش مواد غذایی خاک در شرایط مناسب می­تواند تأثیر کوتاه­مدت و شدید بر میزان تولید و ترکیب گیاهی داشته باشد. درواقع کوددهی عملی‌ترین و موثرترین روش برای افزایش تولید ماده خشک در مراتع است. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر کودهای نیتروژن و فسفر بر تولید سالانه فرم‌های رویشی مختلف در دو منطقه خرکه (سارال) و مجیدآباد واقع در استان کردستان انجام شد.
مواد و روش‌ها: با توجه به وسعت مناطق رویشی استان کردستان، دو منطقه نیمه‌استپی سرد برای مطالعه حاضر انتخاب شد. در منطقه معرف مرتعی در هر یک از دو سایت مورد مطالعه، و براساس سطح قرق یا منطقه همگن موجود، برای هر تیمار کرت­های 5 ×5  متری به فاصله 10-5 متری (در هر سال سه تکرار) از سال 1393 تا 1396 به روش تصادفی-سیستماتیک پیکه­کوبی شد در این مطالعه، در دو سال اول آزمایش ساده و در سال سوم به صورت فاکتوریل اجرا شد. نیتروژن در 4 سطح 0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار در بهار 1394، 1395 و 1396 اعمال شد. برای کود فسفر، علاوه بر حداقل سه کرت شاهد در هر سال، در دو سطح 50 و 100 کیلوگرم در هکتار در پاییز 1393، 1394، 1395 مورد استفاده قرار گرفت. هر ساله ویژگی­های مختلف مربوط به غلظت عناصر ازت و فسفر خاک مورد اندازه­گیری قرار گرفتند. درصد تاج پوشش و تولید برای هر یک از گونه‌های گیاهی به‌تفکیک اندازه‌گیری شد و به گروه‌های گراس، فورب، بوته­ای و یکساله تفکیک شدند و تجزیه و تحلیل آماری برای این گونه‌ها در قالب تجزیه مرکب و بر پایه طرح آزمایشی کاملاً تصادفی نامتعادل و مقایسه میانگین­ها به روش آزمون چنددامنه­ای دانکن صورت گرفت.
نتایج: نتایج نشان داد که هیچ یک از منابع تغییر به لحاظ غلظت ازت تفاوت معنی­داری ایجاد نکردند اما برای فسفر، اثر سال، سال×تکرار و سال×تیمار معنی­دار بود. در تیمارهای فاکتوریل، غلظت فسفر خاک تاثیر معنی‌داری نداشت ولی غلظت ازت خاک در سطح 5 درصد معنی­دار بود. نتایج آنالیز مرکب هر سه سال در کوددهی ساده در سایت مجید آّباد نشان داد که به‌جز عامل سال به لحاظ غلظت ازت خاک و به‌جز عامل سال×تکرار بقیه منابع تغییر به لحاظ غلظت فسفر خاک تفاوت معنی­داری در سطح 5 درصد ایجاد نکردند در کوددهی فاکتوریل، این تیمارها به لحاظ غلظت ازت و فسفر خاک تفاوت معنی­داری ایجاد نکردند. از میان ویژگی تولید فرم­های مختلف رویشی، تیمارهای کوددهی ساده فقط بر تولید گونه‌های یکساله اثر معنی­دار داشت. مابقی صفات به طور معنی­داری تحت تأثیر تیمارهای کوددهی قرار نگرفتند در کوددهی فاکتوریل، این تیمارها فقط بر تولید گندمیان و پهن­برگان+گندمیان اثر معنی­دار داشتند. در سایت مجیدآباد، تیمارهای کوددهی ساده در سطح 5 درصد بر تولید گونه­های یکساله و گندمیان اثر معنی­دار داشتند. در این دو نوع تولید، سال هم معنی­دار بود. سایر صفات به طور معنی­داری تحت تأثیر تیمارهای کوددهی قرار نگرفتند. در تیمارهای مختلف کوددهی فاکتوریل نیز، تولید یکساله­ها و گندمیان، در سطح 1 درصد معنی‌دار شد اما بر سایر فرم‌های رویشی تاثیر معنی‌داری نداشتند.
نتیجه‌گیری: تیمارهای کودی نیتروژن­دار غالباً، به طور نامطلوبی، باعث افزایش گیاهان یکساله‌ها و تیمارهای فسفردار در مواردی باعث کاهش تولید گیاهان خانواده گندمیان شدند. با این وجود، با توجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد می­شود که از اعمال کودپاشی به روش معمول در سطح مراتع استان و مناطق مشابه به لحاظ بیواقلیمی جلوگیری به عمل آید. مطالعه کوددهی در عملیات اصلاحی همراه با کشت بذر یا نهال، به‌گونه‌ای که کود در اختیار ریشه گیاه قرار گیرد، پیشنهاد می‌شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله کودپاشی، گونه‌های مرتعی، استان کردستان، نیتروژن، فسفر
عنوان انگلیسی The effect of nitrogen and phosphorus fertilizers on the production of different vegetative forms of rangeland plants in the semi-steppe region of Kurdistan Province
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: Fertilizing rangelands is one of the methods that can have a short-term and severe effect on the amount of plant production and composition by increasing soil nutrients in appropriate conditions. In fact, fertilization is the most practical and effective method to increase dry matter production in rangelands. The present research was conducted to investigate the effect of nitrogen and phosphorus fertilizers on the annual production of different vegetative forms in Saral and Majidabad regions of Kurdistan province.
Methodology: in the representative area of ​​the rangeland in each of the two studied sites, and based on the level of the soil or the existing homogeneous area, for each treatment, plots of 5 x 5 meters at a distance of 5-10 meters (three repetitions per year) from the years 2013 to 2016 were randomly-systematically plotted. A simple experiment was conducted in the first two years and a factorial experiment was conducted in the third year. Nitrogen was applied at 4 levels of 0, 50, 100 and 150 kg/ha in the spring of 2014, 2015 and 2016. For phosphorus fertilizer, in addition to at least three control plots per year, two levels of 50 and 100 kg per hectare were used in the fall of 2013, 2014, 2015. Every year, different attributes related to the concentration of nitrogen and phosphorus elements in the soil were measured. Canopy cover and production was measured separately for each plant species, separated into grass, forb, shrub and annuals, and statistical analysis for these species was done in the form of combined analysis based on completely random unbalanced design and comparison of averages was done by Duncan's multi-range test method.
Results: The results showed that none of the sources of change in terms of nitrogen concentration made a significant difference, but for phosphorus, the effect of year, year×repetition and Year×treatment was significant. In factorial treatments, soil phosphorus concentration had no significant effect, but soil nitrogen concentration was significant at 5% level. The results of composite analysis of every three years in simple fertilization at Majidabad site showed that except for the factor of year in terms of soil nitrogen concentration and except for the factor of year×frequency, the other sources of change in terms of soil phosphorus concentration did not create a significant difference at the level of 5% in fertilization. factorially, these treatments did not create a significant difference in soil nitrogen and phosphorus concentration. Among the characteristics of the production of different vegetative forms, simple fertilization treatments had a significant effect only on the production of annual species. The rest of the traits were not significantly affected by the fertilization treatments. In factorial fertilization, these treatments had a significant effect only on the production of grass and broadleaf+grass. At Majidabad site, simple fertilization treatments at the level of 5% had a significant effect on the production of annuals and grass species. In these two types of production, the year was also significant. The rest of the traits were not significantly affected by fertilization treatments. In different treatments of factorial fertilization, the production of annuals and grass was significant, but they had no significant effect on other vegetative forms.
Conclusion: Nitrogen fertilizer treatments often, unfavorably, caused an increase in annual plants and phosphorus treatments in some cases caused a decrease in the production of grass family plants. However, according to the results of this study, it is suggested it is possible to prevent the application of fertilizers in the usual way in the rangelands of the province and similar areas in terms of bioclimatic conditions. It is recommended to study fertilization in reclamation practices along with seed or seedling cultivation, so that fertilizer is available to the plant roots.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله fertilization, rangeland species, Kurdistan province, nitrogen, phosphorus
نویسندگان مقاله کاظم ساعدی |


محمدحسین سدری |


علی اشرف جعفری |


پیمان باباپیری |


نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-2598-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده کاربردی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات