این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۹، شماره ۲، صفحات ۲۱۶-۲۳۰
عنوان فارسی ارزیابی شاخص‌های موثر بر مدیریت مراتع از دیدگاه بهره‌برداران بومی در شهرستان نیر- اردبیل
چکیده فارسی مقاله مقدمه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفاظت از آن به ‌ویژه مراتع، برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی اهمیت زیادی دارد. با توجه به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی تدوین راهبردهای ناشی از دیدگاه­های محلی مدیریت مراتع به ‌عنوان یک امر بنیادی و مهم تلقی می­گردد. مشارکت دادن افراد محلی در بحث مدیریت مراتع می­تواند تا حد زیادی راه رسیدن به اهداف مدیریت مراتع را برای کارشناسان و سازمان­های ذیربط در این زمینه آسان­تر نماید. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع شهرستان نیر- اردبیل است.
مواد و روش: منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی دارای سکنه و اراضی ملی در شهرستان نیر واقع در استان اردبیل است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال بودند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل برخی ویژگی­های کلی جامعه مورد مطالعه و 19 شاخص اکولوژیکی، 14 شاخص اجتماعی و 11 شاخص اقتصادی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از مراتع بود. در گام بعدی برای انجام پژوهش، 5 تا 10 درصد خانوارها (ترجیحا سرپرستان خانوارها) به­‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. سپس، پرسشنامه‌ها به صورت مراجعه حضوری، مشاهده و مصاحبه در روستاهای مورد نظر با استفاده از نمونه­گیری تصادفی تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آمار توصیفی استفاده شد. برای رتبه­بندی شاخص­ها و شناسایی مهم‌ترین شاخص‌های موثر در مدیریت مراتع از نظر بهره‌برداران، از آزمون ناپرامتریک (فریدمن) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو بخش توصیفی و تحلیلی از نرم‌افزار‌‌‌‌ SPSS  نسخه 22 استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل مجموع شاخص‌های اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در مدیریت مراتع با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که شاخص‌های «ارتباط بین افزایش وزن دام و دسترسی به آب سالم» با میانگین رتبه (11/34)، «اهمیت انتخاب محل چرای دام توسط چوپان» با میانگین رتبه (40/33)، «میزان علاقه­مندی به استفاده از روش­های نوین جهت شیردوشی و پشم­چینی با دستگاه» با میانگین رتبه (13/33)، «تاثیر اقدامات بیولوژیکی (بذر‌کاری، کپه‌کاری، بذر‌پاشی، نهال‌کاری) و یا اقدامات مکانیکی (انواع سازه‌های رسوب‌گیر و بندها، آب‌شکن‌ها و....) در بهبود وضعیت مراتع و افزایش پوشش گیاهی و در نهایت تولیدات دامی و درآمد بهره‌برداران» با میانگین (60/32)، «تاثیر خشکسالی بر مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (16/32) و «موافقت با تلفیق دانش‌بومی و دانش نوین در زمینه مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (59/31)، براساس نظرات بهره­برداران از مرتع نقش مهمی در مدیریت دام و مرتع داشتند.
نتیجه­گیری: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، شاخص­های مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، از دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع مهم هستند. لذا توجه به عوامل موثر بر مدیریت مرتع مانند تامین آب شرب مناسب برای دام، توجه به نقش چوپان در مدیریت دام و مرتع، مدیریت دام و مراتع با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها، کاربرد تکنولوزی‌های جدید در مدیریت و بهره‌برداری از مراتع و افزایش علاقه‌مندی نسل جوان به شغل مرتعداری و استفاده از دانش بومی بهره‌برداران در مدیریت دام و مرتع، دارای اهمیت فراوانی هستند.
مقدمه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفاظت از آن به ‌ویژه مراتع، برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی اهمیت زیادی دارد. با توجه به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی تدوین راهبردهای ناشی از دیدگاه­های محلی مدیریت مراتع به ‌عنوان یک امر بنیادی و مهم تلقی می­گردد. مشارکت دادن افراد محلی در بحث مدیریت مراتع می­تواند تا حد زیادی راه رسیدن به اهداف مدیریت مراتع را برای کارشناسان و سازمان­های ذیربط در این زمینه آسان­تر نماید. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع شهرستان نیر- اردبیل است.
مواد و روش: منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی دارای سکنه و اراضی ملی در شهرستان نیر واقع در استان اردبیل است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال بودند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل برخی ویژگی­های کلی جامعه مورد مطالعه و 19 شاخص اکولوژیکی، 14 شاخص اجتماعی و 11 شاخص اقتصادی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از مراتع بود. در گام بعدی برای انجام پژوهش، 5 تا 10 درصد خانوارها (ترجیحا سرپرستان خانوارها) به­‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. سپس، پرسشنامه‌ها به صورت مراجعه حضوری، مشاهده و مصاحبه در روستاهای مورد نظر با استفاده از نمونه­گیری تصادفی تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آمار توصیفی استفاده شد. برای رتبه­بندی شاخص­ها و شناسایی مهم‌ترین شاخص‌های موثر در مدیریت مراتع از نظر بهره‌برداران، از آزمون ناپرامتریک (فریدمن) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو بخش توصیفی و تحلیلی از نرم‌افزار‌‌‌‌ SPSS  نسخه 22 استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل مجموع شاخص‌های اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در مدیریت مراتع با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که شاخص‌های «ارتباط بین افزایش وزن دام و دسترسی به آب سالم» با میانگین رتبه (11/34)، «اهمیت انتخاب محل چرای دام توسط چوپان» با میانگین رتبه (40/33)، «میزان علاقه­مندی به استفاده از روش­های نوین جهت شیردوشی و پشم­چینی با دستگاه» با میانگین رتبه (13/33)، «تاثیر اقدامات بیولوژیکی (بذر‌کاری، کپه‌کاری، بذر‌پاشی، نهال‌کاری) و یا اقدامات مکانیکی (انواع سازه‌های رسوب‌گیر و بندها، آب‌شکن‌ها و....) در بهبود وضعیت مراتع و افزایش پوشش گیاهی و در نهایت تولیدات دامی و درآمد بهره‌برداران» با میانگین (60/32)، «تاثیر خشکسالی بر مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (16/32) و «موافقت با تلفیق دانش‌بومی و دانش نوین در زمینه مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (59/31)، براساس نظرات بهره­برداران از مرتع نقش مهمی در مدیریت دام و مرتع داشتند.
نتیجه­گیری: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، شاخص­های مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، از دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع مهم هستند. لذا توجه به عوامل موثر بر مدیریت مرتع مانند تامین آب شرب مناسب برای دام، توجه به نقش چوپان در مدیریت دام و مرتع، مدیریت دام و مراتع با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها، کاربرد تکنولوزی‌های جدید در مدیریت و بهره‌برداری از مراتع و افزایش علاقه‌مندی نسل جوان به شغل مرتعداری و استفاده از دانش بومی بهره‌برداران در مدیریت دام و مرتع، دارای اهمیت فراوانی هستند.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دیدگاه جوامع محلی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، مدیریت مرتع، شهرستان نیر
عنوان انگلیسی Assessment of Key Indicators Influencing Rangeland Management: Perspectives of Local Stakeholders in Nir County, Ardabil
چکیده انگلیسی مقاله Introduction and Objective: Sustainable management and conservation of natural resources, particularly rangelands, are crucial for the social and economic development of local communities. Given the necessity of protecting natural resources, developing strategies based on local perspectives for rangeland management is considered a fundamental and important task. Engaging local people in rangeland management can significantly facilitate achieving management goals for experts and relevant organizations. Therefore, the objective of this study is to examine the perspectives of local communities on rangeland management in Nir County, Ardabil Province.
Materials and Methods: The study area includes inhabited rural areas and national lands in Nir County, located in Ardabil Province. The statistical population consisted of individuals over 15 years old. The questionnaire encompassed general characteristics of the studied community along with 19 ecological indicators, 14 social indicators, and 11 economic indicators, all relevant to rangeland management and utilization. In the next step, 5 to 10 percent of households (preferably household heads) were selected as the sample size. The questionnaires were then completed through face-to-face visits, observations, and interviews in the target villages using random sampling. Descriptive statistics were used to analyze the data. To rank the indicators and identify the most important factors influencing rangeland management from the beneficiaries' perspective, the non-parametric Friedman test was used. Data analysis was conducted using SPSS software version 22 in both descriptive and analytical sections.
Results: The analysis of the comprehensive ecological, social, and economic indicators influencing rangeland management, conducted using the Friedman test, reveale that the following indicators played a significant role in livestock and rangeland management from the perspective of beneficiaries: "The relationship between livestock weight gain and access to clean water" (mean rank: 34.11), "The importance of pasture site selection by the shepherd" (mean rank: 33.40), "Interest in using modern methods for milking and wool shearing with machinery" (mean rank: 33.13), "The impact of biological measures (seeding, planting, broadcasting, afforestation) and mechanical measures (sediment trap structures, dams, water breakers, etc.) on improving rangeland conditions, increasing vegetation cover, and ultimately boosting livestock production and beneficiaries' income" (mean rank: 32.60), "The impact of drought on livestock and rangeland management" (mean rank: 32.16), and "Agreement on integrating indigenous knowledge with formal knowledge in livestock and rangeland management" (mean rank: 31.59).
Conclusion: The findings of this study highlight the significance of various ecological, social, and economic indicators in rangeland management, as perceived by local communities. Thus, considering influential factors in rangeland management-such as ensuring adequate water supply for livestock, acknowledging the pivotal role of shepherds in livestock and rangeland management, adapting management strategies to drought conditions, integrating advanced technologies into in rangeland management and utilization, fostering youth engagement in rangeland management professions, and leveraging indigenous knowledge from local beneficiaries-becomes increasingly critical.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Local community perspectives, Social factors, Economic factors, Rangeland management, Nir County
نویسندگان مقاله مهدی معمری | Mehdi Moameri
Department of Plant Sciences and Medicinal Plants, Faculty of Meshginshar Agriculture, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil
گروه علوم گیاهی و گیاهان داروئی، دانشکده کشاورزی مشگین‌شهر، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

زهرا محمدی راد | Zahra Mohammadi Rad
Department of Range and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

داریوش نوری | Dariush Noori
Department of Range and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

اردوان قربانی | Ardavan Ghorbani
Department of Range and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

معصومه عباسی خالکی | Masoomeh Abbasi Khalaki
Department of Range and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-58-15&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات