این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های حفاظت آب و خاک، جلد ۳۲، شماره ۱، صفحات ۱۹۷-۲۱۵
عنوان فارسی پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد کاملینا به سطوح مختلف شوری و کم‌آبی در شرایط گلخانه‌ای
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: با توجه به نقش محوری گیاهان دانه روغنی در کشاورزی پایدار، بررسی اثرات تنش‌های محیطی مانند تنش شوری و خشکی بر عملکرد دانه این گیاهان مهم و حیاتی است. به دلیل کاهش کمی و کیفی منابع آب آبیاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان و از جمله ایران، اعمال مدیریت کم‌آبیاری و استفاده از آب‌های شور در کاشت این گیاه امری اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کم‌آبیاری و سطوح مختلف شوری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب گیاه دانه روغنی کاملینا انجام شد.
مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ای در منطقه کاشمر انجام شد. عامل‌های آزمایش سه سطح آب آبیاری شامل 100%= W0، 75%= W1 و 50%= W2 نیاز آب آبیاری و چهار سطح شوری شامل 7/0= S0، 4= S1، 8= S2 و 12= S3 دسی‌زیمنس بر متر بودند. لازم به ذکر است که حد آستانه تحمل به شوری گیاه کاملینا سه دسی‌زیمنس بر متر گزارش شده است. تیمار 100% تأمین نیاز آب آبیاری و شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر (W0S0) به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. برای تعیین مقدار آب مورد نیاز در هر آبیاری ابتدا گلدان‌ها وزن شدند و سپس از طریق اختلاف وزن اندازه‌گیری شده با وزن گلدان در ظرفیت زراعی و در نظر گرفتن ضریب تیمارهای آبیاری (100، 75 و 50 درصد)، میزان آب لازم برای هر گلدان به‌دست آمد. تیمارهای شوری از طریق اختلاط آب زیرزمینی خیلی شور (شوری بالای 12 دسی زیمنس بر متر) با آب شیرین (شوری 7/0 دسی زیمنس بر متر) و عملکرد بیولوژیک، وزن خشک اندام‌های هوایی و وزن دانه نیز بر حسب گرم در بوته با استفاده از ترازوی با دقت 001/0 گرم، به دست آمدند. از تقسیم عملکرد دانه بر عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت محاسبه گردید.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، کل ماده خشک و کارایی مصرف آب و اثر متقابل شوری و مقدار آب آبیاری بر تبخیر-تعرق گیاه و اثر تنش خشکی تنها بر کارایی مصرف آب و تبخیر-تعرق گیاه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود (P<0.01). در تمام سطوح آبیاری، افزایش شوری باعث کاهش معنی‌دار صفات فوق الذکر شد. بیش‌ترین تبخیر-تعرق گیاه در تیمار شاهد و به اندازه 231 میلی‌متر و کم‌ترین مقدار آن در تیمار W2S3 و به اندازه 90 میلی‌متر مشاهده شد. بیش‌ترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و کل ماده خشک در تیمار شاهد (W0S0) و به‌ترتیب به اندازه 48/4، 53/18، 36/1 و 21/8 مشاهده شد. بیش‌ترین کارایی مصرف آب در سطح شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر و تیمار 50 درصد نیاز آب آبیاری به اندازه 98/0 کیلوگرم بر مترمکعب و کم‌ترین مقدار آن در سطح شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر و در تیمارهای آبیاری 75 و 100 درصد نیاز آب آبیاری و به‌ترتیب به اندازه 69/0 و 54/0 کیلوگرم بر مترمکعب کامل اتفاق افتاد.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان گفت: گیاه کاملینا تحمل به خشکی دارد اما شوری آب را تحمل نمی‌کند. از آن جایی که استفاده حدود 90 تا 170 میلی‌متر آب آبیاری در شرایط اعمال کم‌آبیاری، موجب کاهش معنی‌دار عملکرد دانه کاملینا نشد، کشت دیم این محصول در منطقه که مجموع بارش سالانه آن به‌طور متوسط از 150 میلی‌متر بیش‌تر است، پیشنهاد می‌گردد. کشت و کار این گیاه به‌صورت دیم در بسیاری از اقلیم‌های کشور می‌تواند نتایج مطلوبی از قبیل کاهش وابستگی به واردات دانه‌های روغنی، حفظ منابع آبی و استفاده بهینه از مزارع دیم را به دنبال داشته باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تبخیر-تعرق واقعی،کارایی مصرف آب،گیاه دانه روغنی،شاخص برداشت،
عنوان انگلیسی The Response of Camelina Yield and Yield Components to Different levels of Salinity and Water Deficit in Greenhouse Conditions
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: Considering to pivotal role of oil seed plants in sustainable agriculture, investigation the effects of environmental stresses such as salinity and drought stress on grain yield of them is crucial. Due to decrease in quantity and quality of irrigation water resources in arid and semi-arid regions in all over the world especially in Iran, application of deficit irrigation management and usage of saline water in plantation of camelina is inevitable. Therefore, recent study was carried out in aiming to survey the effect of deficit irrigation and different salinity levels on grain yield and water use efficiency of camelina oilseed plant.
Materials and methods: The experiment was conducted as factorial in a form of completely randomized design with three replications in greenhouse conditions in Kashmar region. Experiment factors were three levels of irrigation water including W0=100%, W1=75% and W2=50% water requirement and four salinity levels including S0=0.7, S1=4, S2=8 and S3=12 dS m-1. It is necessary to mentioned that Salinity tolerance threshold of camelina was 3 dSm-1. The treatment providing 100% irrigation water requirement and 0.7 dS m-1 was considered as control. Determination of irrigation water depth for each treatment was done by subtracting the pot weight from the same pot weight in field capacity before each irrigation event. Salinity levels used in this research were prepared though mixing high saline groundwater to fresh water. Biological yield, shoot dry matter and grain yield (in terms of g/plant) were weighted with an accuracy of 0.001 grams. Harvest index was calculated though dividing grain yield to biological yield.
Results: The results of variance analysis showed that effect of salinity on grain yield, biological yield, 1000-seed weight, total dry matter and water use efficiency was significant at 1% probability level (P<0.01). Interaction effect of salinity and irrigation water was significant on ETc and drought stress effect was significant on water use efficiency and ETc at 1% probability level (P<0.01). In all irrigation levels, increase of salinity decreased all the above-mentioned traits, significantly. The highest value of ETc by amount of 231 mm belonged to control treatment and the lowest of it belonged to W2S3 by amount of 90 mm.
The highest value of grain yield, biological yield, 1000-seed yield and total dry matter belonged to witness treatment (W0S0) and was observed by value of 4.48, 18.53, 1.36 and 8.21, respectively. The highest water use efficiency by value of 0.98 kg m-3 was occurred in 50% irrigation water requirement and 0.7 dS m-1 salinity level and the lowest of it was observed in 75 and 100% irrigation water requirement and 12 dS m-1 salinity level by values of 0.69 and 0.54 kg m-3, respectively.
Conclusion:
According to the findings of the present research, it can be said: Camelina plant tolerates drought, but does not tolerate water salinity. Since the use of about 90 to 170 mm of irrigation water in the conditions of deficit irrigation did not cause a significant decrease in camellia seed yield, the rainfed cultivation of this crop in the region where the total annual rainfall averages is more than 150 mm, is recommended. Rainfed cultivation of this plant in many climates of the country can lead to favorable results such as reducing dependence on the import of oilseeds, preserving water resources and optimal use of rainfed farms.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تبخیر-تعرق واقعی,کارایی مصرف آب,گیاه دانه روغنی,شاخص برداشت
نویسندگان مقاله مهدی مکاری |
نویسنده مسئول، استادیار گروه علوم و مهندسی آب، مرکز آموزش عالی کاشمر، کاشمر، ایران

امیرحسین قادری |
دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

جواد علایی |
دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

نشانی اینترنتی https://jwsc.gau.ac.ir/article_7368_94cf775bdc21002c371cc39be9518b57.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات