این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، جلد ۴۰، شماره ۳، صفحات ۹۰۱-۹۲۹
عنوان فارسی طراحی و ساخت هستی‌شناسی بیماری «ام‌اس»
چکیده فارسی مقاله هستی‌شناسی به‌عنوان یک ابزار معنایی به‌دنبال ارائه یک طبقه‌بندی قطعی و جامع از موجودیت‌ها در تمام حوزه‌های هستی و بازیابی دانش از منابع است. هستی‌شناسی‌ها در حوزه‌های پزشکی و شناخت و درمان بیماری‌ها کاربرد زیادی دارند. از این‌رو، هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی هستی‌شناسی حوزه بیماری «ام‌اس» و مراحل ساخت آن است.
این مطالعه با رویکرد کیفی به‌ روش تحلیل محتوا و بر مبنای روش OAsys Bermejo صورت گرفت. مراحلی که برای ساخت هستی‌شناسی بیماری «ام‌اس» در نظر گرفته شد، شامل 9 مرحله، 1) تعیین حوزه، دامنه یا هدف هستی‌شناسی، 2) شناسایی منابع اطلاعاتی شامل کتاب‌ها، مقالات، متخصصان، و موارد دیگر، 3) شناسایی و جمع‌آوری اصطلاحات و مفاهیم از متون، 4) تعیین پوشش موضوعی، دامنه و طبقات اصلی هستی‌شناسی، 5) تعیین سلسله‌مراتب اصطلاحات و مفاهیم، 6) تعریف و تعیین روابط بین اصطلاحات و مفاهیم، 7) توصیف ویژگی‌های رده‌ها و روابط بین آن‌ها، 8) تعیین روابط بین نمونه‌ها و کلاس‌ها، و 9) ایجاد محدودیت‌ها و قوانین مورد نیاز است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی فارسی و انگلیسی تخصصی در حوزه بیماری «ام‌اس» بود. به ‌همین منظور، کلیه علائم این بیماری، روش‌های درمانی و تشخیص آن از طریق کتب، مقالات و واژه‌نامه‌های تخصصی این حوزه استخراج گردید. چارچوب مفهومی هستی‌شناسی بیماری «ام‌اس» بر اساس متون مرتبط تخصصی حوزه و به‌صورت دستی و به‌وسیله نرم‌افزار «پروتژه» نسخه 5/5 انجام شد.
هستی‌شناسی بیماری «ام‌اس» شامل 6 کلاس اصلیِ 1) انواع بیماری «ام‌اس»، 2) روش‌های درمان، 3) روش‌های تشخیص، 4) علائم بیماری، 5) عوامل ابتلای انسان به این بیماری، و 6) عوارض آن بود و هر یک از آن‌ها زیرکلاس‌های مربوط به خود را دارد. همچنین، به‌منظور تعیین ارتباط بین مفاهیم، 10 رابطه معنایی اصلی شامل 1) علت دارد، 2) علت است، 3) عوارضی دارد،4) عارضه است، 5) علائمی دارد، 6) علامت است، 7) تشخیص می‌دهد، 8) تشخیص داده می‌شود به‌وسیله، 9) درمان، و 10) درمان می‌شود توسطِ، مشخص گردید.
هستی‌شناسی طراحی‌شده، به سازماندهی و بازیابی دانش در زمینه بیماری «ام‌اس» کمک می‌کند و با توجه به نیاز افراد و متخصصان به سیستم‌های مبتنی ‌بر دانش کاربردی و معتبر، می‌تواند در ساخت و طراحی سیستم‌های توصیه‌گر و سایر ابزارهای تحلیل دانش پزشکی برای بیماری «ام‌اس» مورد استفاده قرار گیرد. افزون‌ بر این، این هستی‌شناسی می‌تواند برای استفاده در تحلیل و ترسیم ساختار دانش در دیگر حوزه‌ها نیز به‌کار رود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله هستی‌شناسی (هستی‌نگاشت)،بیماری مالتیپل اسکلروزیس،بیماری ام‌اس،نرم‌افزار پروتژه،مهندسی دانش،
عنوان انگلیسی Design and Construction of Ontology for Multiple Sclerosis
چکیده انگلیسی مقاله Ontology, as a semantic tool aims to provide a definitive and comprehensive classification of entities across all domains of existence and to retrieve knowledge from resources. Ontologies have significant applications in the fields of medicine and the understanding and treatment of diseases. Therefore, the aim of the present research is to design an ontology for the domain of Multiple Sclerosis (MS) and the stages of its construction.
This study was conducted with a qualitative approach using content analysis based on the Bermejo OASys method. The stages considered for constructing the MS ontology include nine steps as follows: 1) determining the domain, scope, or purpose of the ontology, 2) identifying information resources including books, articles, experts, and others, 3) identifying and collecting terms and concepts from texts, 4) determining the subject coverage, scope, and main classes of the ontology, 5) establishing the hierarchy of terms and concepts, 6) defining and determining the relationships between terms and concepts, 7) describing the characteristics of categories and the relationships between them, 8) determining relationships between samples and classes, and 9) creating necessary constraints and rules. The statistical population of the research consisted of specialized Persian and English information resources in the field of MS. To this end, all symptoms of this disease, treatment methods, and its diagnosis were extracted from books, articles, and specialized glossaries in this field. The conceptual framework of the MS ontology was developed based on relevant specialized texts and manually using Protégé software version 5.5.
The MS ontology includes six main classes as follows: 1) types of MS, 2) treatment methods, 3) diagnostic methods, 4) symptoms of the disease, 5) factors contributing to human susceptibility to this disease, and 6) its complications, each of which also includes its related subclasses. Additionally, to determine the relationships between concepts, ten main semantic relationships were identified, including: 1) has a cause, 2) is a
This study focuses on the role of perceived benefits and risks, along with their dimensions, in influencing users’ intentions to seek and share health information through social networks. The research employed a correlation-based applied survey method. The statistical population for this study included all students at the University of Tehran, with a determined sample size of 382. A total of 364 questionnaires were returned and analyzed using SPSS and LISREL. The results of the Structural Equation Modeling analysis indicated that nine hypotheses were confirmed while four were rejected. Overall, the findings revealed that perceived usefulness, credibility, and emotional support related positively to perceived benefits. However, no relationship was found between informational support and perceived benefits. Additionally, privacy concerns, time commitment, and psychological risk were positively associated with perceived risk. Conversely, no relationship were observed between mental intangibility or social risk and perceived risk. Furthermore, perceived benefits were positively related to the intention to seek and share health information, while perceived risk was negatively related only to the intention to seek health information.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله هستی‌شناسی (هستی‌نگاشت),بیماری مالتیپل اسکلروزیس,بیماری ام‌اس,نرم‌افزار پروتژه,مهندسی دانش
نویسندگان مقاله حجت خدمتی نژاد |
دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ دانشگاه اصفهان؛ ایران

مهرداد چشمه سهرابی |
دکتری علوم اطلاعات و ارتباطات؛ استاد؛ گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ دانشگاه اصفهان؛ ایران

نشانی اینترنتی https://jipm.irandoc.ac.ir/article_725616_777a709538814629a9c1c825f2ae9657.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات