این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
ژنتیک نوین، جلد ۱۹، شماره ۴، صفحات ۲۳۳-۲۴۳

عنوان فارسی جنبه‌های اخلاقی در دسترسی و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی
چکیده فارسی مقاله

منابع ژنتیکی به‌عنوان یکی از مهمترین اجزای تنوع زیستی نقشی کلیدی در حفظ، توسعه و بهره‌برداری از این تنوع دارند. منابع ژنتیکی به بخشی از تنوع زیستی در سطح ژن‌ها و گونه‌ها اشاره دارد که مورد استفاده و بهره‌برداری انسان قرار می‌گیرند. در نگاه تاریخی منابع ژنتیکی مانند منابع طبیعی و محیط زیست میراث مشترک زیست‌کره بوده و حق مالکیت بر آن تصور نمی‌شده است. اما مبانی اخلاقی ایجاب می‌کند که حقوق جوامع، کشاورزان و بومیانی که در طول تاریخ در ایجاد و حفظ و نگهداری این منابع نقش داشته‌اند به رسمیت شناخته شود. به‌همین دلیل در کنوانسیون تنوع زیستی (1992) حق مالکیت کشورها برمنابع ژنتیکی آن‌ها به رسمیت شناخته شده است. از آن‌جا که همه مردم دنیا نیازمند همه منابع ژنتیکی موجود در دنیا هستند، کشورها و جوامع منشا این منابع نیز باید حق دسترسی سایرین به این منابع را رعایت نمایند. اصول اخلاق ایجاب می‌نماید که بهره‌برداران از منابع ژنتیکی برای احترام به حق مالکیت کشورهای منشا منابع ژنتیکی رضایت آگاهانه، آنان را پیش از دسترسی کسب نمایند، کشورها و جوامع منشا، منابع را به‌طور عادلانه و منصفانه در منافع ناشی از بهره‌برداری تجاری سهیم نمایند و مانع دسترسی جوامع درحال توسعه به نتایج بهره‌برداری و فن‌آوری‌های نوین نشوند. بهره‌برداری از منابع ژنتیکی باید به نحوی انجام شود که موجب خسارت به این منابع، محیط زیست یا فرهنگ‌ و ارزش‌های جوامع محلی نشده، امکان بهره‌برداری پایدار از آن‌ها برای نسل‌های آینده نیز مقدور بوده و اصل احتیاط در استفاده از فناوری‌های نوین رعایت شود. همه مراحل تقاضای مجوز دسترسی، صدور مجوزها، موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای دسترسی و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی باید شفاف و علنی بوده و امکان نظارت همگانی برآن‌ها فراهم باشد. منابع ژنتیکی به‌عنوان یکی از مهمترین اجزای تنوع زیستی نقشی کلیدی در حفظ، توسعه و بهره‌برداری از این تنوع دارند. منابع ژنتیکی به بخشی از تنوع زیستی در سطح ژن‌ها و گونه‌ها اشاره دارد که مورد استفاده و بهره‌برداری انسان قرار می‌گیرند. در نگاه تاریخی منابع ژنتیکی مانند منابع طبیعی و محیط زیست میراث مشترک زیست‌کره بوده و حق مالکیت بر آن تصور نمی‌شده است. اما مبانی اخلاقی ایجاب می‌کند که حقوق جوامع، کشاورزان و بومیانی که در طول تاریخ در ایجاد و حفظ و نگهداری این منابع نقش داشته‌اند به رسمیت شناخته شود. به‌همین دلیل در کنوانسیون تنوع زیستی (1992) حق مالکیت کشورها برمنابع ژنتیکی آن‌ها به رسمیت شناخته شده است. از آن‌جا که همه مردم دنیا نیازمند همه منابع ژنتیکی موجود در دنیا هستند، کشورها و جوامع منشا این منابع نیز باید حق دسترسی سایرین به این منابع را رعایت نمایند. اصول اخلاق ایجاب می‌نماید که بهره‌برداران از منابع ژنتیکی برای احترام به حق مالکیت کشورهای منشا منابع ژنتیکی رضایت آگاهانه، آنان را پیش از دسترسی کسب نمایند، کشورها و جوامع منشا، منابع را به‌طور عادلانه و منصفانه در منافع ناشی از بهره‌برداری تجاری سهیم نمایند و مانع دسترسی جوامع درحال توسعه به نتایج بهره‌برداری و فن‌آوری‌های نوین نشوند. بهره‌برداری از منابع ژنتیکی باید به نحوی انجام شود که موجب خسارت به این منابع، محیط زیست یا فرهنگ‌ و ارزش‌های جوامع محلی نشده، امکان بهره‌برداری پایدار از آن‌ها برای نسل‌های آینده نیز مقدور بوده و اصل احتیاط در استفاده از فناوری‌های نوین رعایت شود. همه مراحل تقاضای مجوز دسترسی، صدور مجوزها، موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای دسترسی و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی باید شفاف و علنی بوده و امکان نظارت همگانی برآن‌ها فراهم باشد.

کلیدواژه‌های فارسی مقاله حق دسترسی، تسهیم منافع تجاری سازی، مالکیت فکری، حقوق کشاورزان و جوامع محلی

عنوان انگلیسی Ethical aspects in accessing and exploiting genetic resources
چکیده انگلیسی مقاله

Genetic resources, as a fundamental component of biodiversity, play a critical role in the conservation and sustainable use of biological systems. Historically considered a common heritage, genetic resources were once freely accessible. However, ethical frameworks now recognize the sovereign rights of nations and communities over these resources. The Convention on Biological Diversity (1992) established the principle that countries have sovereign rights over their genetic resources. Ethical access requires prior informed consent, recognition of the rights of local and indigenous communities, and fair and equitable benefit-sharing from the commercial use of these resources. Users must respect the intellectual property rights of source countries and ensure that research results and technologies are accessible to developing nations. Moreover, access and use should not harm local ecosystems, cultural values, or future resource sustainability. The precautionary principle should guide the use of new technologies, and all access procedures—from permit applications to benefit-sharing agreements—must be transparent and open to public oversight

کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Access rights, Benefit-sharing, intellectual property rights, Farmers and local community’s rights

نویسندگان مقاله محمد جعفرآقایی | Mohammad Jaffaraghaei
Seed and Plant Improvement Institute
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

جهانفر دانشیان | Jahanfar Daneshian
Seed and Plant Improvement Institute
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

اسکندر زند | Eskandar Zand
Plant Protection Institute
موسسه تحقیقات گیاهپزشکی


نشانی اینترنتی http://mg.genetics.ir/browse.php?a_code=A-10-60-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده ژنتیک گیاهی
نوع مقاله منتشر شده تخصصی (مروری)
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات