این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۹، شماره ۳، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی پیش بینی پراکنش رویشگاه بالقوه گونه ثعلب ( Orchis maculata L.) با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی در مراتع شرق استان گلستان
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: آگاهی از حدود پراکنش مکانی گیاهان یکی از عوامل مهم در بررسی پوشش گیاهی هر منطقه و مدیریت صحیح مراتع است. درسال‌های اخیر به دلیل بهره­برداری بی رویه، گسترش رویشگاه گونه گیاهی L.  Orchis maculata و بهره­­برداری از ارزشهای دارویی و زیباشناختی آن با محدودیت­های جدی مواجه شده­است. پژوهش حاضر با هدف، مدلسازی پیش بینی پراکنش رویشگاه بالقوه گونه O. maculata و شناخت عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش رویشگاه گونه با استفاده از روش آنتروپی بیشینه (MaxEnt) در مراتع شرق استان گلستان انجام شد.
مواد و روش: در راستای هدف پژوهش حاضر نمونه برداری از گونه گیاهی با پیمایش میدانی و ثبت 118 نقطه حضور با فاصله حداقل500 متر از یکدیگر به روش تصادفی انجام شد. اطلاعات مربوط  به متغیرهای محیطی شامل خصوصیات خاک، متغیرهای اقلیمی و خصوصیات فیزیوگرافی نیز از طریق نمونه­برداری صحرایی، پایگاه داده Worldclime و نقشه رقومی ارتفاع به دست آمد. پس از  آماده سازیِ فایل نقاط حضور گونه و لایه‌های مربوط به متغیرهای محیطی، مدلسازی به روش MaxEnt انجام شد. ارزیابی دقّت مدل در پیش بینی حدود رویشگاه گونه و تحلیل اهمیت متغیرهای محیطی به­ترتیب با استفاده از  آماره سطح زیر منحنی و آزمون جک‌نایف انجام شد.
نتایج: بر اساس نتایج حاصل از مدل‌سازی، الگوریتم MaxEnt با دقت بالا (AUC=0.95) توانست پراکنش رویشگاه بالقوه گونه   Orchis maculata  را به ‌عنوان گونه‌ای با دامنه پراکنش محدود همچنین دارای ارزش دارویی و غذایی؛ با موفقیت پیش‌بینی کند. نقشه پراکنش نهایی نشان داد که حدود 7/42 درصد از کل منطقه دارای مطلوبیت متوسط تا زیاد برای حضور گونه است که در این میان، نواحی جنوبی (27.4٪) و شرقی (15.3٪) منطقه بیشترین احتمال استقرار را دارند. همچنین، پیش‌بینی‌ها نشان داد که بیشترین احتمال حضور گونه در محدوده ارتفاعی بین 1200 تا 1400 متر از سطح دریا رخ می‌دهد. تحلیل اهمیت متغیرها نشان داد که دو عامل فیزیوگرافیک ارتفاع (26.1٪) و جهت شیب (19.2٪) در مجموع 3/45 درصد از تغییرات پراکنش گونه را تبیین می‌کنند. در میان متغیرهای اقلیمی، دمای متوسط فصل رویش با 4/18 درصد اهمیت نسبی، مهم‌ترین عامل شناخته شد. بررسی واکنش گونه نسبت به این متغیر نشان داد که احتمال حضور O. maculata   در بازه دمایی صفر تا 18 درجه سانتی‌گراد به‌طور قابل توجهی بالاتر است و با افزایش دما به بیش از 18 درجه، حضور گونه کاهش می‌یابد. این نتایج گویای تأثیر معنی‌دار شرایط فیزیوگرافیک و اقلیمی بر الگوی پراکنش بالقوهاین گونه در منطقه مورد مطالعه است.
نتیجه گیری: در مجموع می­توان گفت که سهم متغیرهای مرتبط با شرایط فیزیوگرافیک منطقه مانند ارتفاع و جهت شیب در تناسب رویشگاه گونه مورد مطالعه در مقایسه با دیگر متغیرها بیشتر است. از این رو سازماندهی راهبردهایی برای حفاظت و احیای رویشگاه­های گونه ثعلب در قالب برنامه­های بلند مدت در این نواحی امکان استقرار و پراکنش رویشگاه­های گونه را تضمین خواهد کرد و منجر به حفظ این گونه خاص و منحصر به فرد خواهد شد. از سوی دیگر، اتخاذ تمهیداتی جهت جلوگیری از توسعه زیرساخت‌ها، دخالتهای انسانی و تغییر در کاربری اراضی در­این مناطق نیز ضروری به نظر می­رسد.

 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله آماره سطح زیر منحنی، پراکنش مکانی، خصوصیات فیزیوگرافیک، متغیرهای اقلیمی
عنوان انگلیسی Predicting the potential habitat distribution of Orchis maculata L. via maximum entropy model in the eastern rangeland of Golestan province rangelands
چکیده انگلیسی مقاله
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Area Under Curve (AUC), Climatic Variables, Physiographic Features, Spatial Distribution
نویسندگان مقاله صابر مهاجرقادرابادی |
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مژگان سادات عظیمی |
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حسین پیری صحراگرد |
دانشگاه زابل

وحیده ریاضی نیا |
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-279-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده کاربردی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات