|
|
مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، جلد ۳۵، شماره ۲۴۸، صفحات ۱۷-۳۱
|
|
|
| عنوان فارسی |
بررسی اثر لارو کشی اسانس سه گونه گیاه نعناع روی پشه آنوفل استفنسی در شرایط آزمایشگاهی |
|
| چکیده فارسی مقاله |
سابقه و هدف: با توجه به افزایش مقاومت پشههای ناقل بیماریهایی مانند مالاریا در برابر سموم شیمیایی و نگرانیهای زیست محیطی ناشی از مصرف بیرویه آنها، این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات حشرهکشی اسانسهای سه گونه نعناع بومی مازندران (نعناع فلفلی، آبی و پونه) روی لارو پشه آنوفل استفنسی انجام پذیرفت که میتواند راهگشای تولید حشرهکشهای گیاهی ایمن و مؤثر باشد.
مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، نمونههای سه گونه نعناع (فلفلی، آبی و پونه) از مناطق مختلف استان مازندران جمعآوری شدند و اسانسگیری به روش کلونجر انجام شد. ترکیبات شیمیایی اسانسها با دستگاه GC-MS آنالیز شد. آزمون زیستسنجی روی لاروهای اواخر سن سوم و اوایل سن چهارم پشه آنوفل استفنسی بر اساس پروتکل WHO انجام شد. دادهها با رگرسیون پروبیت در نرمافزار Rstudio حلیل و مقادیر LC25، LC50 و LC99 محاسبه گردید.
یافتهها: با توجه مقادیر LC25، LC50 و LC99 اسانس گیاه نعناع پونه به ترتیب 77/64،57/50،/218/80 میلیگرم بر لیتر بیشترین و اسانس گیاه نعناع فلفلی به ترتیب 106/88، 143/29، 393/75 میلیگرم بر لیتر کمترین اثر لاروکشی را نشان داد. بر اساس طیف GC-MS در اسانس گیاهان نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی به ترتیب تعداد 30، 40 و 43 ترکیب شیمیایی شناسایی شد. بیشترین ترکیب شناسایی شده در اسانس گیاهان نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی؛ به ترتیب شامل ترکیب منتول 61/23 درصد، اکسید پیپریتنون، 22/63 درصد و 1 و 8-سینئول 18/54 درصد بود. همچنین ترکیب 1 و 8-سینئول بهعنوان ترکیب مشترک در اسانس هر سه گیاه دیده شد.
استنتاج: هر سه گیاه نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی اثر بخشی مناسبی را بر کشندگی لارو آنوفل استفنسی دارند. با توجه به این که گیاهان بهعنوان منابع تهیه حشرهکشها، عوارض کمتری را نسبت به ترکیبات شیمیایی دارند، بنابراین نتایج این تحقیق میتواند چشمانداز مناسبی را در استفاده از اسانس گیاهان بهعنوان جایگزین مناسب برای حشرهکشهای شیمیایی ارائه نماید.
|
|
| کلیدواژههای فارسی مقاله |
آنوفل استفنسی، لاروکشی، اسانس، نعناع پونه، نعناع آبی، نعناع فلفلی |
|
| عنوان انگلیسی |
Laboratory Evaluation of the Larvicidal Activity of Essential Oils from Three Mentha Species Against Anopheles stephensi |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Background and purpose: Considering the increasing resistance of disease-transmitting mosquitoes, particularly malaria vectors, to chemical insecticides, as well as the environmental and health concerns arising from their excessive use, this study investigates the insecticidal effects of essential oils from three native Mentha species in Mazandaran Province on Anopheles stephensi larvae, which could contribute to the development of safe and effective plant-based insecticides.
Materials and methods: In this laboratory experimental study, the samples of three Mentha species were collected from different regions of Mazandaran Province. Essential oils were extracted using the Clevenger apparatus. The chemical composition of the essential oils was analyzed using gas chromatography–mass spectrometry (GC–MS). Bioassays were conducted on late third- and early fourth-instar larvae of Anopheles stephensi following the World Health Organization (WHO) protocol. Data were analyzed using probit regression in RStudio, and LC₂₅, LC₅₀, and LC₉₉ values were calculated.
Results: According to the LC₂₅, LC₅₀, and LC₉₉ values, pennyroyal exhibited the highest larvicidal activity, with values of 57.50, 77.64, and 218.80 mg/L, respectively, while peppermint showed the lowest activity, with values of 106.88, 143.29, and 393.75 mg/L, respectively. Based on the GC–MS analysis, the number of identified chemical compounds in the essential oils of peppermint, pennyroyal, and water mint was 30, 40, and 43, respectively. The most abundant compound identified in the essential oils of peppermint, pennyroyal, and water mint was menthol (23.61%), piperitenone oxide (22.63%), and 1,8-cineole (18.54%), respectively. Moreover, 1,8-cineole was observed as a common constituent in the essential oils of all three species.
Conclusion: It was found that all three plants exhibited significant larvicidal effects against Anopheles stephensi larvae. Considering that plant-derived insecticides and medicines generally have fewer side effects than chemical compounds, the findings of this study provide valuable insights into the potential use of essential oils as safe and effective alternatives to conventional chemical insecticides.
|
|
| کلیدواژههای انگلیسی مقاله |
Anopheles stephensi, larvicidal, essential oils, Mentha longifolia, Mentha aquatica, Mentha piperita |
|
| نویسندگان مقاله |
زهرا مومن | zahra momen
MSc in Medical Entomology, Neka Health Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
کارشناسی ارشد حشره شناسی پزشکی، کارشناس بهداشت و درمان شهرستان نکا، ایران
محمود فاضلی دینان | mahmoud fazeli dinan
Associate Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, Health Sciences Research Centre, Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
دانشیار، گروه حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
سمیه شاهانی | somaye shahani
Associate Professor, Department of Pharmacognosy, Faculty of Pharmacy, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
دانشیار، گروه فارماکوگنوزی و بیوتکنولوژی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
محمد آزادبخت | mohammad azadbakht
Professor, Department of Pharmacognosy, Faculty of Pharmacy, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
استاد، گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
فاطمه میرزایی | fateme mirzaee
Assistant Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, Health Sciences Research Center, Addiction
استادیار، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
حسن نیکوکار | hassan nikokar
Assistant Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, Health Sciences Research Center, Addiction Institute, Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
استادیار، گروه حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، موسسه اعتیاد، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
احمد علی عنایتی | Ahmad Ali Enayati
Professor, Department of Medical Entomology and Vector Control, Faculty of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
استاد گروه حشرهشناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://jmums.mazums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-3006-5&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
حشره شناسی پزشکی |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی-کامل |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|