این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مطالعات عرفانی، جلد ۲۰، شماره ۲، صفحات ۲۹-۴۴
عنوان فارسی بازاندیشی در جایگاه خالد بن سنان در فصوص الحکم؛ از روایت عرفانی تا نقد حدیثی
چکیده فارسی مقاله کتاب فصوص الحکم اثر محیی‌الدین ابن‌عربی، از آثار بنیادین عرفان نظری اسلامی است که در آن، نویسنده طی بیست‌وهفت فصّ، به شرح حکمت‌های الهی نهفته در شخصیت معنوی پیامبران و اولیای الهی پرداخته است. یکی از فصوص بحث‌برانگیز این اثر، فصّ خالدی است که در آن، حکمت صمدی به خالد بن سنان ـ شخصیتی که نام او در قرآن ذکر نشده و جایگاه وی در منابع اسلامی محل اختلاف است ـ اختصاص داده می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی اعتبار منبع حدیثی ابن‌عربی در انتساب حکمت صمدی به خالد بن سنان و تحلیل میزان وفاداری وی و شارحانش به روایت مزبور است. این مطالعه با روش تحلیل اسنادی ـ مقایسه‌ای و با بررسی متون حدیثی شیعه و اهل‌سنت، به‌ویژه منابع حدیثی منسوب به امام صادق(ع)، انس بن مالک و عبدالله بن عباس انجام شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که روایت مورد استناد ابن‌عربی و شارحانش، علاوه‌بر تفاوت‌های محتوایی با روایت شیعی، دارای مشکلات سندی جدی ازجمله وجود راویان غیرموثق است. همچنین، مفاد این روایت با برخی آیات قرآن و دیگر احادیث شیعی در تعارض است. بر این اساس، با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی نتیجه گرفته می‌شود که استناد ابن‌عربی به این روایت به‌عنوان مبنای فصّ خالدی از منظر حدیث‌شناسی با چالش‌های اساسی روبه‌روست و این امر ضرورت بازخوانی انتقادی جایگاه خالد بن سنان در نظام فکری ابن‌عربی را ایجاب می‌کند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ابن‌عربی،خالد بن سنان،فصوص الحکم،نقد روایی،
عنوان انگلیسی بررسی نقادانه شخصیت و ویژگی های عرفانی خالد بن سنان در مکتب ابن عربی
چکیده انگلیسی مقاله فصوص الحکم مهم ترین کتاب ابن عربی می باشد که در آن طی بیست و هفت فص به بررسی ابعاد عرفانی شخصیت های والای معنوی که اغلب آنان پیامبران(ع) هستند، پرداخته شده است. نام اکثر این اولیائ الهی در قرآن کریم آورده شده ولی از برخی از آنان مانند خالد بن سنان در قرآن ذکری به میان نیامده است. تنها مستند حدیثی ابن عربی در فص خالدی که حکمت صمدی را به او اختصاص می دهد، حدیثی منقول از امام صادق(ع) می باشد که مشابه آن در روایات اهل سنت یافت نشد. داستان و شرح حالی که ابن عربی و شارحین او در مورد خالد بن سنان بیان می دارند تفاوت هائی با حدیث شیعی در این زمینه دارد و لذا علی رغم تأثیر پذیری ابن عربی و شارحین او از این حدیث، کاملا نیز بدان وفادار نمانده اند. با وجود این، حدیث مورد استناد با برخی از احادیث دیگر شیعه و آیات قرآنی در تعارض و تنافی است. مهم تر اینکه برخی از راویان آن نیز ثقه و قابل اعتماد نیستند. بنابراین استناد قرار دادن این حدیث جهت اثبات فص خالدی از چندین جهت با انتقادات جدی مواجه است.
کلید واژگان: ابن عربی، خالد بن سنان، فصوص، حدیث.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ابن‌عربی,خالد بن سنان,فصوص الحکم,نقد روایی
نویسندگان مقاله محمود صیدی |
دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه شاهد

محمد رضا فرهنمد کیا |
** دانش‌آموخته دکتری رشته فلسفه و کلام دانشگاه شیراز

نشانی اینترنتی https://s-erfani.kashanu.ac.ir/article_115057_6a8d6bc7a335e0ddae2021e16aa2a84a.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات