این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
برنامه ریزی و آمایش فضا، جلد ۲۹، شماره ۱، صفحات ۲۴-۵۱

عنوان فارسی واکاوی ساختار علمی و روندهای پژوهشی پدافند غیرعامل: رویکردی کتاب‌سنجی به مطالعات فارسی
چکیده فارسی مقاله
پدافند غیرعامل، به‌عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها و جوامع انسانی در برابر تهدیدات طبیعی، انسانی و زیستی، جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌های راهبردی دارد. سالانه مطالعات مختلفی در این حوزه انجام می گیرد که بررسی این مطالعات با روش‌های کتابسنجی ضروری است بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی ساختار مفهومی مطالعات فارسی حوزه پدافند غیرعامل در پایگاه استنادی پایش علم و فناروی جهان اسلام (ISC) و شناسایی زیرحوزه‌ها و ابعاد مهم مفهوم پدافند غیرعامل است. در این مطالعه، ساختار علمی این حوزه از سال 1384 تا 1402 بررسی شده و خوشه‌های اصلی پژوهشی، ابعاد مفهومی و موضوعات کلیدی هرخوشه شناسایی شده است. این پژوهش با بهره‌گیری از فنون کتاب‌سنجی و تحلیل هم‌رخدادی واژگان انجام شده است. تعداد 615 مدرک از پایگاه (ISC) استخراج گردید تا روند پژوهش‌های مرتبط با پدافند غیرعامل را در بازه زمانی فوق شناسایی کند. تحلیل خوشه‌ای و نمودار راهبردی برای ترسیم ساختار مفهومی پژوهش‌ها و شناسایی زیرحوزه‌ها و روابط بین آن‌ها در این حوزه به‌کار گرفته شد. یافته‌های پژوهش نشان‌داد که ساختار مفهومی این حوزه از یازده خوشه بدین شرح تشکیل شده است: کلیات پدافند غیرعامل (1)، برنامه‌ریزی شهری و پدافند غیرعامل (2)، معماری شهری و پدافند غیرعامل (3)، آسیب‌پذیری و پدافند غیرعامل (4)، امنیت و پدافند غیرعامل (5)، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران (6)، الگوهای پدافند عاملی (7)، مراکز درمانی و پدافند غیرعامل (8)، حوادث غیرمترقبه و پدافند غیرعامل (9)، پدافند غیرعامل و فناوری اطلاعات و ارتباطات (10) و مکان‌‌یابی و پدافند غیرعامل (11). علاوه بر این، با تحلیل محتوای مقالات منتشر شده در طول 19 سال، موضوعات نوظهور در حوزه پدافند غیرعامل شناسایی شدند. تحلیل محتوای مقالات نشان‌داد که حوزه پدافند غیرعامل به‌تدریج از مفاهیم بنیادین به‌سمت موضوعات پیچیده‌تر و بین‌رشته‌ای گرایش یافته است. این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاران و پژوهشگران در تدوین برنامه‌های راهبردی و شناسایی شکاف‌های پژوهشی کمک کرده و مسیر پژوهش‌های آتی را روشن سازد.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله الگوهای پدافند عاملی،پایگاه استنادی آی‌اس‌سی،ترسیم نقشه علمی،ساختار مفهومی پدافند غیرعامل،مدیریت بحران

عنوان انگلیسی Scientific structure and research trends of passive defense: A bibliometric approach to persian studies
چکیده انگلیسی مقاله
Passive defense, recognized as a critical mechanism for alleviating the susceptibility of essential infrastructures and human communities to natural, anthropogenic, and biological hazards, occupies a unique and significant role within strategic planning paradigms. In light of the fact that a plethora of studies are conducted annually within this field, a bibliometric evaluation of these scholarly endeavors is considered imperative. Hence, the principal aim of this investigation is to delineate the conceptual architecture of Persian research related to passive defense as indexed in the (ISC) database, while concurrently identifying prominent subdomains and multifaceted dimensions of the passive defense framework. The inquiry scrutinizes the academic landscape of this field from 2005 to 2023, pinpointing fundamental research clusters, conceptual dimensions, and pivotal themes within each cluster. This research utilizes bibliometric methodologies and co-word analysis to examine 615 documents extracted from the (ISC) database, with the objective of charting trends in passive defense scholarship throughout the designated timeframe. Cluster analysis and strategic diagrams were employed to visually represent the conceptual framework of the research, delineate subfields, and investigate interrelationships among them. The conceptual architecture of passive defense research encompasses 11 clusters: Fundamentals of passive defense, Urban planning and passive defense, Urban architecture and passive defense, Vulnerability and passive defense, Security and passive defense, Passive defense and crisis management, Active defense paradigms, Medical centers and passive defense, Emergencies and passive defense, Passive defense and information & communication technology, and Location planning and passive defense. Furthermore, the examination of articles published over the past 19 years has illuminated emerging topics within the discipline. The findings indicate a gradual transition in passive defense research from foundational theories to increasingly intricate, interdisciplinary themes, reflecting shifting priorities and challenges. This study furnishes policymakers and scholars with valuable insights to formulate strategic frameworks, identify research deficiencies, and direct future inquiries into passive defense. It accentuates the growing convergence of passive defense with various academic disciplines, thereby underscoring opportunities for innovation and policy harmonization.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Active defense patterns,Conceptual structure of passive defense,Crisis management,Science mapping,Islamic world science citation center(ISC).

نویسندگان مقاله صالح رحیمی | Saleh Rahimi
Department of Knowledge and Information Science, Razi University, Kermanshah, Iran.
گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

فرامرز سهیلی | Faramarz Soheili
Department of Knowledge and Information Science, Payame Noor University, Tehran, Iran.
گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.


نشانی اینترنتی http://hsmsp.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-89409-1&slc_lang=fa&sid=21
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات