این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
آموزش عالی ایران، جلد ۱۷، شماره ۱، صفحات ۲۶-۵۰
عنوان فارسی بررسی وضعیت مهارت‌های تفکر انتقادی در دانشگاه‌های ایران: مرور نظام‌مند (۱۴۰۳-۱۳۸۱)
چکیده فارسی مقاله هدف: این مطالعه به بررسی وضعیت مهارت‌های تفکر انتقادی در جوامع آموزشی ایران، در بازه ۱۳۸۱ تا ۱۴۰۳ می‌پردازد‌. چارچوب نظری پژوهش بر پایه نظریه‌های تفکر انتقادی استوار است که بر اهمیت این مهارت به‌عنوان توانایی تحلیل، ارزیابی و بازسازی تفکر برای دستیابی به تصمیم‌سازی منطقی تأکید دارند؛ و آن را از ارکان اصلی آموزش مدرن و پیش‌نیاز توسعه فردی و اجتماعی برمی‌شمارند.
روش: این مطالعه به شیوه مروری و از نوع نظام‌مند (مرور سیستماتیک)، با تمرکز بر پرسش کلی «وضعیت مهارت‌های تفکر نقادانه در جوامع آموزشی ایران، با محوریت محیط‌های دانشگاهی چگونه است؟» شکل می­گیرد. پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه سنجش مهارت‌های تفکر انتقادی، بدون محدودیت زمانی، در پایگاه‌های اطلاعاتی Magiran، Irandoc، Science Direct، PubMed، Scopus، Web of Science، IranMedex، Google Scholar،Elsevier، SID، علم‌نت و سایر پایگاه‌های معتبر به دو زبان فارسی و انگلیسی شناسایی و بررسی شدند. بدین منظور کلیدواژگان اصلی «تفکر انتقادی»، «تفکر نقادانه»، «سنجش مهارت‌ها»، «ارزیابی» و «ایران» با استفاده از عملگرهای OR و AND مورداستفاده قرار گرفت. از مجموع 575 مقاله پس از حذف موارد تکراری، غیر مرتبط و اعمال معیارهای ورود و خروج، در نهایت 94 مقاله وارد مطالعه شده و داده‌های مستخرج به‌صورت توصیفی-ترکیبی و با سنتز نظام‌مند تحلیل شدند.
یافته‌ها: مرور نظام‌مندِ مطالعات، نشان می‌دهد سطح مهارت‌های تفکر انتقادی در دانشگاه‌های ایران ضعیف است. بررسی نمرات در 23 سال گذشته، تغییرات معناداری در بلندمدت نشان نمی‌دهد. سطح مهارت‌ها در طول بیش از دو دهه اخیر نه‌تنها بهبود نیافته، بلکه ثبات نسبی در سطح پایین را نشان می‌دهد. نمرات پایین تفکر انتقادی دانشجویان در سال اول دانشگاه، ضعف نظام آموزشیِ پیش از دانشگاه در پرورش مهارت را تأیید می‌کند. تفاوت قابل‌توجهی میان نمره سطوح ورودی و خروجی دانشگاه‌ها مشاهده نمی‌شود و تفکر انتقادی در سطوح مختلف تحصیلی توسعه نمی‌یابد که مؤید نارسایی نظام آموزشی کشور در پرورش مهارت، از سطوح پایین‌تر تا سطوح عالی است.
نتیجه‌گیری: توسعه تفکر انتقادی باید از اولویت‌های اصلی نظام‌ آموزشی ایران شود. بازنگری در شیوه‌های آموزشی فعلی؛ و آموزش صریح و سازمان‌یافته این مهارت‌ها در سطوح مختلف آموزشی ضروری است. تکیه بر مطالعات طولی برای سنجش مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان در تمامی رشته‌ها؛ و همچنین توسعه ابزارهای استاندارد و بهینه سنجش متناسب با فضای دانشگاهی پیشنهاد می‌شود.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تفکر انتقادی، دانشگاه‌های ایران، سنجش مهارت‌های تفکر انتقادی، مرور نظام‌مند، نظام آموزشی
عنوان انگلیسی Assessing the Status of Critical Thinking Skills in Iranian Universities: A Systematic Review of Two Decades (2002–2024)
چکیده انگلیسی مقاله Objective: This study examines the status of critical thinking skills in Iranian educational contexts from 2002 to 2024. The theoretical framework is grounded in critical thinking theories, emphasizing its importance as the ability to analyze, evaluate, and reconstruct thinking for logical decision-making. Critical thinking is considered a fundamental pillar of modern education and a prerequisite for both individual and social development.
Method: This study adopts a systematic review methodology, structured around the overarching question: “What is the status of critical thinking skills in Iranian educational contexts with an emphasis on university environments”. Studies conducted in the field of critical thinking skills assessment were systematically reviewed without time restrictions in the following databases: Magiran, IranDoc, Science Direct, PubMed, Scopus, Web of Science, IranMedex, Google Scholar, Elsevier, SID, Elmnet, and other reputable sources, in both Persian and English. The main keywords “critical thinking”, “skills assessment”, “evaluation”, and “Iran” were utilized using OR and AND operators. Out of a total of 575 articles, after removing duplicates, excluding irrelevant ones, and applying the inclusion and exclusion criteria, 94 studies were ultimately included. The extracted data were analyzed descriptively and synthetically through a systematic synthesis.
Results: Systematic review findings indicate weak critical thinking skills in Iranian students. Analysis of 23-year data reveals no meaningful changes in the long term. The level of critical thinking skills has not only failed to improve over the past two decades but has also shown relative stability at a low level. Low critical thinking scores of first-year students demonstrate pre-higher education system's failure in developing the skill. No significant difference is observed between first-year and final-year university students' critical thinking scores, revealing no progression across academic levels. This demonstrates the inadequacy of Iran's educational system in fostering the skill at primary and higher education levels.
Conclusion: It is imperative that the development of critical thinking skills becomes one of the core priorities of Iran's educational system. A comprehensive revision of current “instructional methods” and “explicit and structured teaching of these skills” across all educational levels is essential. It is recommended to conduct longitudinal studies to assess critical thinking skills across all academic disciplines, along with developing standardized and optimized assessment tools tailored to the university environment.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله critical thinking, Iranian universities, assessment of critical thinking skills, systematic review, educational system
نویسندگان مقاله الهه رحمانی | Elaheh Rahmani
Assistant Professor, Department of Architecture, Sha.C., Islamic Azad University, Shahrood, Iran
استادیار، گروه معماری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

سمیه نورائی | Somayeh Nouraie
Assistant Professor, Department of Architecture, Sha.C., Islamic Azad University, Shahrood, Iran
استادیار، گروه معماری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

نشانی اینترنتی http://ihej.ir/browse.php?a_code=A-10-2279-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده عمومی
نوع مقاله منتشر شده مروری
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات