این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
ادیان و عرفان، جلد ۵۸، شماره ۱، صفحات ۲۸۱-۳۰۱
عنوان فارسی همگرایی معرفت‌شناختی پست‌مدرنیسم و عرفان اسلامی در نقد عقلانیت مدرن‌
چکیده فارسی مقاله این پژوهش با هدف تبیین همگرایی معرفت‌شناختی پست‌مدرنیسم و عرفان اسلامی در نقد عقلانیت کلاسیک، به این پرسش اصلی پاسخ می‌دهد که «چگونه این دو پارادایم، به‌رغم تفاوت‌های غایی، در نقد عقلانیت مدرن همسویند و این همگرایی چگونه می‌تواند به ارائه مدلی معرفتی فراتر از نظریه مطابقت بینجامد؟» با تحلیل مضامینی چون معرفت به‌مثابۀ کشف در عرفان اسلامی و نقد نظریۀ بازنمایی، نشان‌داده می‌شود که هر دو سنت: 1. عقلانیت کلاسیک را به دلیل ادعای احاطه بر واقعیت نامتناهی به چالش می‌کشند؛ 2. زبان و عقل را در تبیین کامل حقیقت ناتوان می‌دانند؛ به نحوی که معرفت را هر دو گفتمان فراتر از رابطه ساده ذهن-واقعیت تصویر می‌کنند. با این حال، این همگرایی در نقد، به نتایج متفاوتی می‌انجامد و در حالی که پست‌مدرنیسم به نسبی‌گرایی معرفتی سوق می‌یابد؛ عرفان اسلامی با تکیه بر تجلی حکمت الهی، الگویی سه‌بعدی مبتنی بر سلب (نقد عقل ابزاری)؛ شهود (معرفت حضوری)؛ و عمل (تقوا به عنوان بستر معرفت) را پیشنهاد می‌دهد. پژوهش حاضر با به کارگیری روش تحلیل تطبیقی متون (شامل قرآن، روایات اسلامی و متون کلیدی پست‌مدرن)، مضامینی چون معرفت به‌مثابۀ تجلی و نقد نظریه بازنمایی استدلال می‌کند که این مدل ترکیبی می‌تواند هم از محدودیت‌های نظریۀ مطابقت بگریزد و هم از نیهیلیسم پست‌مدرنی. یافته‌ها حاکی از آن است که «معرفت» در این چهارچوب، نه بازنمایی ایستا، بلکه فرآیندی پویا در مواجهه با امر متعالی است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله همگرایی معرفت‌شناختی،نظریۀ مطابقت،تجلی حکمت الهی،معرفت حضوری،
عنوان انگلیسی The Epistemological Convergence of Postmodernism and Islamic Mysticism in Critiquing Modern Rationality
چکیده انگلیسی مقاله This research aims to explain the epistemological convergence of postmodernism and Islamic mysticism in critiquing classical rationality by addressing the main question: «How do these two paradigms, despite fundamental differences, align in criticizing modern rationality, and how can this convergence lead to the presentation of an epistemological model beyond the correspondence theory?» Through the analysis of themes such as knowledge as discovery in Islamic mysticism and the critique of representation theory, it is demonstrated that both traditions: 1. challenge classical rationality due to its claim to comprehend infinite reality; 2. consider language and reason incapable of fully explaining truth; in such a way that both discourses portray knowledge as beyond the simple mind-reality relationship. However, this convergence in critique leads to different outcomes, and while postmodernism tends toward epistemological relativism, Islamic mysticism, relying on the manifestation of divine wisdom, proposes a three-dimensional model based on negation (critique of instrumental reason), intuition (presential knowledge), and action (piety as the foundation of knowledge). The present research, employing the method of comparative analysis of texts (including the Quran, Islamic narrations, and key postmodern texts), argues through themes such as knowledge as manifestation and critique of representation theory that this combined model can both escape the limitations of correspondence theory and avoid postmodern nihilism. The findings indicate that «knowledge» in this framework is not a static representation but a dynamic process in engagement with the transcendent.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله همگرایی معرفت‌شناختی,نظریۀ مطابقت,تجلی حکمت الهی,معرفت حضوری
نویسندگان مقاله رمضان مهدوی آزادبنی |
دانشیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

نشانی اینترنتی https://jrm.ut.ac.ir/article_103783_602e9e0d070d927e3d993329909050a5.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات