این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جامعه شناسی تاریخی، جلد ۱۴، شماره ۲، صفحات ۳۵۳-۳۸۱
عنوان فارسی نظام خانوادۀ ایرانی در منظومه‌های پهلوانی پس از شاهنامه
چکیده فارسی مقاله خانواده اصلی‌ترین نهاد جامعه است و در همۀ زمان‌ها و مکان‌ها، شکلی از آن دیده می‌شود. متون روایی ادبیات کلاسیک ایران جدا از ارزش‌های زیبایی‌شناختی، می‌تواند منبع مهمی در بازشناسیِ تاریخی نظام خانواده در ایران باشد. منظومه‌های پهلوانی، مثل بسیاری از منظومه‌های غنایی و تعلیمی، جهان خانواده و ارتباط خانوادگی را درون‌مایۀ بسیاری از روایت‌های خود قرار داده است؛ به‌عبارت‌دیگر نظام خانواده یکی از مضامین فرامتنی و پس‌زمینه‌ای منظومه‌های پهلوانی است. کشف و تبیین ساختار خانواده در این متون، به‌مثابۀ فهم عناصر تشکیل‌دهندۀ بنیادهای فرهنگی یک ملت، می‌تواند در فهم باستان‌شناختی آن، کلیدی به دست جامعه‌شناسان و محققان تاریخی خانواده دهد. ازاین‌رو در این جستار سعی می‌‌شود با روش توصیف، تحلیل محتوا و مقایسه ازیک‌سو ساختار و کارکردهای نظام خانوادۀ ایرانی و صورت‌ها و معیارهای ازدواج در منظومه‌های پهلوانی پس از شاهنامه (بانوگشسب‌نامه، برزونامه، بهمن‌نامه، فرامرزنامه، کوش‌نامه و گرشاسب‌نامه) بررسی شود. در این منظومه‌ها تشکیل خانواده یک ضرورت است که نقش بازتولید، حراست و نگهداری، جامعه‌پذیری، کنترل‌کنندۀ رفتار جنسی، عطوفت و انس و آماده‌سازی پایگاه اجتماعی را بر عهده دارد. ازدواج سیاسی، پنهانی، ازدواج با زنان اسیر، ازدواج از طریق خرید همسر و ازدواج براساس سنت حماسی از مهم‌ترین شکل‌های ازدواج در این منظومه‌ها هستند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله نظام خانواده،ازدواج،کارکرد،معیار،منظومه‌های پهلوانی،
عنوان انگلیسی Iranian family system in heroic poems after Shahnameh
چکیده انگلیسی مقاله Family is the main institution of society and its form can be seen in all times and places. Narrative texts of classical Iranian literature can be an important source in the historical recognition of family system in Iran. In heroic epopees, the system of family is one of the hypertextual themes and backgrounds. Discovering and explaining the structure of the family in these texts, like understanding the elements that make up the cultural foundations of a nation, can be the key for its archeological understanding for sociologists and historical researchers. Therefore, the aim of this research is to analyze the structure and functions of the Iranian family system and the forms and criteria for marriage in heroic epopees after Shahnameh (Banoogashsbnameh, Borzoonameh, Bahmannameh, Faramarznameh, Kooshnameh, and Garshasbnameh) by describing, analyzing content and comparing on one hand, and clarify the origin of (Islamic-Iranian) ideas of these epopees about family system on the other hand.
In these epopees, family formation plays the role of reproduction, protection and maintenance, socialization, controlling sexual behavior, compassion and kindness and preparing the social base. Political, secret marriage, marriage with captive women, marriage through the purchase of a spouse and marriage according to the epic tradition are the most important forms of marriage in these epopees. These systems are two-dimensional; hence, both Islamic ideas and attitudes of ancient Iran towards family system, have found their way into these epopees.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله نظام خانواده,ازدواج,کارکرد,معیار,منظومه‌های پهلوانی
نویسندگان مقاله موسی کیخا |
دانش‌آموختۀ دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

زهرا اختیاری |
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

ابوالقاسم قوام |
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

نشانی اینترنتی https://jhs.modares.ac.ir/article_23028_fcc30dbdb9ca05b45e6fe7eec21590b6.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات