این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جاویدان خرد، جلد ۲۱، شماره ۴۵، صفحات ۱۴۱-۱۵۰
عنوان فارسی خوش بودگر محک ترجمه آید به میان: کانت در نثر فارسی فلسفی
چکیده فارسی مقاله سنت نگارش متون فلسفی در ایران بیشتر به زبان عربی بوده است، هرچند فلاسفه بعضاً متونی را هم به فارسمی‌ی نوشته‌اند؛ یعنی عربی زبان غالب و رایج فلسفه بود. سنت قدیم عربی‌نویسی درفلسفه هنوز کمابیش در جریان است، چه به صورت ویراست و تفسیر آثار قدیمی و چه به صورت تالیف. اما در فلسفه‌های جدید از حدود سده نوزدهم میلادی به بعد غالبا به فارسی می‌نوشته‌اند، چه در مورد تاریخ فلسفه و چه راجع به رشته‌های فلسفی، مثل فلسفه سیاسی و حقوق.
معمولا تصور رایج نیز چنین است که مترجمین ما بدون آشنایی کافی با زبان مبدأ به ترجمه متونی از زبان‌های دیگر همت می‌گمارند. مثلا بدون آشنایی کافی با فرانسه یا آلمانی متونی از سارتر و نیچه و کانت را ترجمه می کنند. فرض دیگر این است که آنان با زبان مقصد که فارسی باشد به قدر کفایت آشنا هستند. اینها را بارها شنیده‌ایم و یا حتی به صورت امری بدیهی تلقی کرده‌ایم. ولی باید متوجه بود که در همان زبان‌های مبدأ هم هر کسی سراغ سارتر و کانت نمی‌رود و اگر هم رفت (مخصوصا در مورد متون قرون 18 و 19) پس از خواندن‌های مکرر و متوالی بالاخره تا حدی متوجه مقصود نویسنده می‌شود. مترجمین ما هم از برکت تصمیمی که گرفته‌اند مصمم به ترجمه‌اند، و آنان نیز طبیعتا بارها متن مورد نظر را می خوانند و در آن دقت می‌کنند و اگر بار اول و دوم و سوم متوجه نشوند سرانجام مطلب دستشان می‌آید. وانگهی متون مورد نظر، که بیشتر برآمده از عصر روشنگریند (چه مویّد روشنگری باشند چه منقّد آن)، به خودی خود اصمّ و گنگ نیستند و با قدری ممارست خوانندۀِ مصمم مطلب را متوجه می شود. ولی اِشکال این است که در بسیاری از مواقع مترجمین ما بر زبان مقصد که فارسی باشد را تسلط چندانی ندارند، به‌علاوه خود زبان فارسی امروز نیز هنوز پرداخت نشده و ظرفیت‌های جدیدش را شکل نداده است.
از سوی دیگر در مورد مثلا متون فلسفی کلاسیک آلمانی که در قرون 18 یا 19 تالیف شده بودند، باید توجه داشت که خود زبان آلمانیِ فلسفی آنها نیز هنوز جوان و در آغاز راه بود و کمی پیش از آن بسیاری از متون نظری یا کلامی به لاتین نوشته می شدند. این را مثلا در مورد کانت به‌خوبی می‌شود دید که گاه طول تقریبی جملات بسیار بلند است و ارتباط میان اجزای جمله به‌آسانی قابل تشخیص نیست.  در مورد فارسی فلسفی نیز باید مُنصِف بود که ما هر چند دستِ‌کم در مورد فلسفه های جدید هنوز در ابتدای راه هستیم و کمبودهایی داریم ولی پشتکار در رفع این کمبودها، چه در ترجمه و چه مخصوصا در تالیف، می‌تواند دستمایه‌ای باشد برای پرداخت بهتر و گسترش بیشتر فارسی فلسفی.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله کانت،ترجمه فارسی آثار کانت،فارسی فلسفی،مطالعات ترجمه،
عنوان انگلیسی Lost and Found in Translation: Kant in Persian Philosophical Prose
چکیده انگلیسی مقاله Iran’s exposure to Kantian ideas has been a relatively new process which dates back approximately to the late 19th and early 20th centuries. By drawing on a select range of primary and secondary source material, this paper will explore the reception of Kantian philosophy in Iran and more specifically, within the context of modern philosophical Persian, in three distinct but interrelated analytical domains, presented in three sections.
The first section will provide a general introduction in the context of the late 19th century background which, although unsystematic, gradually set the stage for the initial exposure of several individual Iranian philosophers and scholars with interest in philosophy, to Kantian ideas, and it will do so within a broader canvas of modern continental philosophy. In this same context a measured use of Persian (as distinct from Arabic) in reporting on or summarizing modern European philosophical ideas and arguments will be considered.
 
The second section will show that since its early stages of reception in Iran, Kant was viewed in almost two parallel intellectual trajectories—namely, Kantian ideas as such and in their own right, especially with regard to his elucidation of categories (both epistemic and evaluative) and, in relation to that, his embarking on a systematic approach to the analysis of faculties. And second, in terms of their fundamental contributions in articulating and laying the foundations of what was subsequently referred to as “critical philosophy” and their impact on philosophers after Kant. This section will also introduce several early attempts by a number of influential Persian authors in the 1930s onwards who represented this twofold reception.
The third section will then discuss subsequent attempts at introducing, summarizing, and notably translating Kant that gradually appeared with more frequency, from the 1970s and 1980s onwards. In fact, it is from this period forward that we can see a more sustained level of efforts in delivering Kant to a gradually expanding Persian-speaking audience. Here questions over terminology, style, and diction (in the sense, syntax), have come to play a central role in contemporary Persian renditions of Kant.
Finally, and within the limitations of time, the third section will address the question of language still further—not only in terms of the technical requirement of having a sufficient grasp of the language(s) of the original texts on the part of the translators (be it from the German original or from translations in other languages such as French, English, or Arabic), but also in terms of the translators having effective facility with the language of destination (i.e. Persian). However, the latter challenge in turn can often entail additional variables which are at the same time both external (or extrinsic) as well as being subjective, and hence particularly complex. The authorial interplay and the balancing act between accuracy and elegance can often be swayed by individual translators’ ideational (if not ideological) and semantic preferences which can readily either follow or defy standardization and uniformity in the overall project of translation, a topic which will be briefly examined in the paper’s closing section.
In a broader sense it can perhaps be argued that the scope of this overview falls somewhere in the intersection of the history of ideas (moving slowly towards assuming a place in the intellectual history, but not quite yet), sociology of knowledge, and translation studies
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله کانت,ترجمه فارسی آثار کانت,فارسی فلسفی,مطالعات ترجمه
نویسندگان مقاله علی قیصری |
استاد تاریخ دانشگاه سن دیگو

نشانی اینترنتی http://www.javidankherad.ir/article_230039_c2607d741bbe475e28037542b5e1b691.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات