این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
حفاظت زیست بوم گیاهان، جلد ۱۳، شماره ۲۶، صفحات ۱۶۹-۱۹۷
عنوان فارسی بررسی قوم گیاه‌شناسی گیاهان دارویی مراتع شاه کوه سفلی، استان گلستان
چکیده فارسی مقاله یکی از شاخه‌های دانش بومی، علم قوم گیاه‌شناسی یا مردم گیاه‌شناسی است که به بررسی نحوه‌ی استفاده‌ی یک قوم از گیاهان موجود در منطقه می‌پردازد. با توجه به اینکه این دانش بیشتر در نزد افراد کهنسال بوده و نیز انتقال آن سینه به سینه و به‌صورت شفاهی صورت گرفته، با فوت افراد در زیر خاک مدفون می‌شود. در این پژوهش به بررسی قوم گیاه‌شناسی گیاهان دارویی منطقه‌ی شاه کوه سفلی پرداخته شد. در فصل‌های بهار و تابستان سال 1402 و 1403 پس از پیمایش‌های میدانی، جهت جمع‌آوری داده‌های قوم گیاه‌شناسی (کاربرد دارویی و خوراکی گیاهان) از 50 نفر افراد محلی به شیوه‌های ساختار‌یافته، نیمه ساختار‌یافته، باز و مشاهده مشارکتی مصاحبه صورت گرفت. طبق نتایج، 59 گونه گیاهی متعلق به 28 تیره شناسایی شد که خانواده‌های Asteraceae با 12 گونه جزو مهم‌ترین تیره‌ی گیاهی مورد استفاده بوده است. طبق یافته‌ها، برگ و سپس گل و ساقه بیشترین سهم و میوه کمترین سهم از اندام مورداستفاده در درمان را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین کاربرد دارویی گیاهان در درمان مشکلات گوارشی (18 گونه)، سرما خوردگی، سرفه و تب (15 گونه) و نیز دیابت (13 گونه) بیان شده است و بومیان جهت تهیه‌ی غذا به شکل سبزی‌پلو (16 گونه) و سپس انواع آش (13 گونه) تمایل بیشتری نشان دادند. به دلیل اهمیت موضوع دانش بومی، این مطالعات در وسعت کم اما بسیار عمقی صورت می‌گیرد. بومیان روستای شاه‌کوه سفلی دارای دانش غنی در خصوص استفاده‌ی سنتی از گیاهان دارویی منطقه می‌باشند. انجام مطالعه‌ی قوم گیاه‌شناسی در این منطقه و سایر مناطق مشابه، نه تنها سبب حفظ و انتقال آن به نسل جوان خواهد شد بلکه می‌تواند زمینه ساز شناخت صحیح از گیاهان دارویی مراتع در راستای بهره برداری پایدار باشد.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله جوامع محلی، دانش بومی، گیاهان دارویی، مردم گیاه‌شناسی، مشاهده مشارکتی
عنوان انگلیسی The ethnobotanical study of medicinal plants in the Shah-Kuh Sofla Rangelands, Golestan Province
چکیده انگلیسی مقاله One branch of indigenous knowledge is ethnobotany, which studies how a community utilizes the plants available in their region. This knowledge is primarily held by older individuals and is passed down orally, often lost with the death of these individuals. This research focuses on the ethnobotany of medicinal plants in the Shah Kuh Sofla region. During the spring and summer of 2023 and 2024, field surveys were conducted to collect ethnobotanical data (medicinal and edible uses of plants) through structured, semi-structured, open interviews, and participatory observation with 50 local individuals.
The results identified 59 plant species belonging to 28 families, with the Asteraceae family being the most significant, comprising 12 species. Findings indicated that leaves, followed by flowers and stems, were the most utilized plant parts for medicinal purposes, while fruits were used the least. The primary medicinal applications of plants were for gastrointestinal issues (18 species), colds, coughs, and fevers (15 species), as well as diabetes (13 species). Locals showed a preference for preparing food as rice with greens (16 species) and various types of soup (13 species).
Given the importance of indigenous knowledge, these studies are conducted on a small scale but with great depth. The residents of Shah Kuh Sofla possess rich traditional knowledge regarding the use of local medicinal plants. Conducting ethnobotanical studies in this area and similar regions will not only help preserve and transfer this knowledge to younger generations but can also foster a proper understanding of medicinal plants in pastures for sustainable utilization.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Local communities, indigenous knowledge, medicinal plants, ethnography, participatory observation.
نویسندگان مقاله زهرا علی نژاد | Zahra Alinejad
Gorgan University of Agricultural sciences & Natural Resources
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

محمد رحیم فروزه | Mohamad Rahim Forouzeh
Gorgan University of Agricultural sciences & Natural Resources
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حنانه محمدی | Hannaneh Mohammadi
Gorgan University of Agricultural sciences & Natural Resources
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حسن یگانه | Hassan Yeganeh
Gorgan University of Agricultural sciences & Natural Resources
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

نشانی اینترنتی http://pec.gonbad.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-872-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات