این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
فرهنگ و ادبیات عامه، جلد ۱۲، شماره ۵۷، صفحات ۱۶۹-۲۰۰
عنوان فارسی نقد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی ذات‌الدّواهی، شیطانی در لباس عبّاد از هزارویک‌شب
چکیده فارسی مقاله
«حکایت ملک‌‌نعمان و فرزندانش» یکی از داستان‌‌های خواندنی و چند لایه‌‌ای از مجموعۀ هزارویک‌شب است. داستان در لایۀ ظاهری‌اش جنگ بین مسلمانان و مسیحیان را که موضوعی تاریخی است، بیان می‌‌کند. ذات‌‌الدواهی، شخصیت اصلی زن داستان و مادر شاه مسیحیان، لباس مردان دین را می‌‌پوشد، جنسیت و دین خود را مخفی می‌‌کند و لشکریان اسلام را فریب می‌‌دهد. از دید اجتماعی، داستان بیشتر به مکاری‌‌های زنانۀ وی می‌‌پردازد که درنهایت به سزای اعمال خبیثانه‌‌اش هم می‌‌رسد، اما در لایۀ پنهانی‌‌تر، وقتی از بُعد کهن‌‌الگویی به آن بنگریم، داستان بیانگر فقدان آنیما (عنصر زنانه) در جامعه است و گسستگی خودآگاهی و ناخودآگاه جمعی را نشان می‌‌دهد که حکمرانی دو پادشاه بر یک اقلیم پایانِ داستان به‌خوبی این موضوع را تأیید می‌‌کند. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌‌ای است. ذات‌‌الدواهی از نظر کهن‌‌الگویی «آنیما (مادرمثالی)» منفی است که در قسمت‌‌هایی از داستان «نقاب» به صورت می‌‌زند و «سایه»های اجتماع را به صورت پررنگ‌تری نشان می‌‌دهد. البته با اندکی تغییر در شیوۀ نگرش نسبت به نقش و جایگاه شخصیت‌‌ها، می‌‌توان او را به‌عنوان «قهرمان کلک» نیز به‌شمار آورد. ذات‌‌الدواهی نمایندۀ زنان جامعه‌‌اش است؛ زنانی که ویژگی زنانه‌‌شان (عشق) در نظام مردسالار نادیده گرفته شده است و به حاشیه رانده شده‌‌اند. درنتیجه، عنصر مردانه (آنیموس) در او فعال شده است و به‌دلیل ویژگی‌‌های آنیموسی، چهره‌‌ای انتقام‌جو، بی‌باک، سنگدل و دسیسه‌‌چین از خود نشان می‌‌دهد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله هزارویک‌شب،نقد روان‌شناختی،نقد جامعه‌شناختی،ذات‌الدواهی،حکایت ملک‌نعمان و فرزندانش،
عنوان انگلیسی The Psychoanalytic and Socio-Cultural Critique of the Character “Zat al-Dawahi, the Devil in the Guise of a Worshipper” in One Thousand and One Nights
چکیده انگلیسی مقاله Copyright: © 2023 by the authors. Submitted for possible open access publication under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution (CC BY- NC) license https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/). “The Tale of King Numan and His Sons” is one of the captivating and multi-layered stories from the One Thousand and One Nights collection. On its surface layer, the tale portrays the historical theme of war between Muslims and Christians. Zat al-Dawahi, the main female character, disguised as a male religious figure, conceals her gender and religion, deceiving the Muslim army. Socially, the story primarily focuses on her feminine cunning, ultimately leading to her comeuppance. However, on a deeper layer, when viewed through an archetypal lens, the tale reflects the societal lack of anima (the feminine element) and illustrates the collective conscious and unconscious fragmentation, confirming this theme through the rule of two kings over one realm at the tale’s end. The descriptive-analytical research method based on library sources has been employed. Archetypally, Zat al-Dawahi is a negative “anima (exemplary mother)” who, at times throughout the story, dons a “veil” and vividly illustrates the societal shadows. Albeit, with a slight change in perspective on the roles and positions of characters, she can also be considered a “trickster hero”. Zat al-Dawahi represents the women of her society: those whose feminine traits (love) have been disregarded in a patriarchal system and marginalized. Consequently, her masculine element (animus) is activated, and due to her animosity, she manifests herself as vengeful, fearless, ruthless, and cunning.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله هزارویک‌شب,نقد روان‌شناختی,نقد جامعه‌شناختی,ذات‌الدواهی,حکایت ملک‌نعمان و فرزندانش
نویسندگان مقاله سعید واعظ |
دانشگاه علّامه طباطبائی

زهرا منوچهری |
دانشگاه علّامه طباطبائی

نشانی اینترنتی https://cfl.modares.ac.ir/article_22218_e0657e173522d4ebe00861804565d06c.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات